نام پژوهشگر: سعید دانشگر
سعید دانشگر محمدهمایون سپهر
در فرهنگ سنتی ما همواره مراسم آئینی و اسطوره ای با مفاهیم متنوع برگزار شده اند. سوگواری از اعمالی است که دنباله رو آئین های کهن و بازتاب اساطیر کهن ایران است. در خصوص آئین ها و مراسم سوگواری در این سرزمین پهناور بایستی گفت که مردم برای ایجاد ارتباط و کنش متقابل همیشه نیازمند به یکدیگر بوده و هستند و این آئین ها به عنوان عاملی برای انسجام و وحدت و حفظ ارزش های موجود همواره دارای اهمیت بوده اند. مطالعه ی آئین های سوگ از آنجا که تأثیر زیادی روی حرکات جمعی، رفتار و خلق و خوی مردم دارد بسیار مهم است. در این تحقیق به بررسی مقایسه ای آیین های سوگ در دو فیلم گاو و بیست به لحاظ مردم شناسی پرداخته شده و تأثیراتی که آیین های سوگواری بر روی مردمان هر دو نوع جامعه می گذارد نیز بازگو شده است. با توجه به موضوع تحقیق، قلمرو مطالعاتی در خصوص آیین های سوگ، نحوه ی انجام آنها در گذشته و حال و چگونگی ارتباط مردم با این آیین ها و نحوه ی تأثیرگذاری آنها بر روی مردم می باشد. در این راستا از روش کتابخانه ای که اصلی ترین روش استفاده شده در این تحقیق می باشد استفاده شده است. در گذشته دور این سرزمین پهناور یعنی ایران انجام مراسم سوگواری به شکل های دیگر وجود داشته است که محدودیت زمانی و مکانی در نحوه ی انجام این آیین ها وجود نداشته اما چیزی که در این جامعه است این است که آیین های سوگواری خاص عصر حاضر و جامعه ی اسلامی نیست بلکه ما انجام این آئین ها را از گذشته های بسیار دور به ارث برده ایم. چنانچه در اشعار فردوسی و دیگر آثار شاعران و تاریخ شناسان این مرز و بوم نمونه هایی از انجام آیین های سوگواری در آن ها اشاره شده و توضیح داده شده اند. آیین های سوگواری که ما در پیرامون خود می بینیم و مردم به هر شکل و شیوه ای آن را انجام می دهند تحت تأثیر خشک سالی ها و کم آبی و اقلیم خشک و بیابانی این سرزمین بوده است. ایران از گذشته های دور به دلیل وضعیت جغرافیایی نامناسب همیشه نیازمند آب باران و ذخیره سازی آب بوده است و مردمان این مرز و بوم که بیشتر در نقاط مرکزی یعنی فلات ایران ساکن بوده اند همواره در فراق آب سوگوارند و در غم و اندوه و سوگ بسر می برند و برای حفظ این آئین ها می بینیم که برخی از عناصر آن با عناصر آیین های اسلامی ترکیب و پیوند خورده است. پس سوگواری و سوگوار بودن مردم بیش از هر چیز در فراق آب و در نتیجه ی خشکی و خشکسالی بوده است.