نام پژوهشگر: مرضیه کمالی
مرضیه کمالی محمد حشمتی رفسنجانی
در این پژوهش مقادیر کادمیم در تعدادی کود فسفاته و قابلیت انتقال آن به نهالهای ذرت و آفتابگردان بررسی شد. بهمنظور دستیابی به این هدف، یک آزمایش در قالب طرح فاکتوریل کاملاً تصادفی، با سه فاکتور نوع منبع فسفر، نوع بستر کاشت و نوع گیاه در چهار تکرار و با روش نویباور انجام شد. فاکتور منبع فسفر شامل سوپر فسفات چین، سوپر فسفات اندونزی، سوپر فسفات گرانولهی ایران (بافق)، دیآمونیوم فسفات ایران (خدمات حمایتی) و پتاسیم دیهیدروژن فسفات (بهعنوان کنترل) و گیاهان مورد آزمایش نیز ذرت و آفتابگردان بودند که در دو بستر کاشت شن و مخلوط خاک و شن کشت گردیدند. 35 روز پس از کاشت، ریشه و اندام هوایی با دقت برداشت و شسته شدند و پس از خشک شدن در دمای 65 درجهی سلسیوس توزین گردیدند. تجزیهی شیمیایی نمونههای ریشه و برگ به روشهای متداول آزمایشگاهی انجام گردید. بررسی آماری دادهها با تجزیه واریانس چند متغیره انجام شد که با توجه به اثر معنیدار نوع گیاه و بستر کاشت بر پارامترهای مورد مطالعه، دادههای مربوط به هر گیاه، بهتفکیک در هر بستر کاشت، با آزمون تجزیهی واریانس تک متغیره آنالیز و بررسی گردید. در بستر کاشت شن، نتایج تجزیه واریانس، تأثیر معنیدار منبع فسفر بر غلظت کادمیم ریشه و جذب آن توسط ریشهی هر دو گیاه ذرت و آفتابگردان و مقدار جذب کادمیم کل توسط گیاه آفتابگردان را نشان داد. در بستر کاشت شن، آزمون مقایسهی میانگینها نشان داد که غلظت کادمیم در ریشهی گیاه ذرت، در تمامی تیمارها بهجز دیآمونیوم فسفات ایران و همچنین میزان کادمیم جذبشده توسط ریشه، در تیمار سوپر فسفات چین و سوپر فسفات گرانولهی ایران بهطور معنیداری نسبت به کنترل بالاتر بود، در حالیکه در گیاه آفتابگردان غلظت کادمیم ریشه و همچنین میزان کادمیم جذبشده (ریشه و کل) تنها در تیمار سوپر فسفات اندونزی بهطور معنیداری نسبت به کنترل بالاتر بود. نتایج تجزیه واریانس در بستر کاشت مخلوط خاک و شن، نشان داد که غلظت و جذب کادمیم در ریشهی دو گیاه (ذرت و آفتابگردان) و مقدار جذب کل کادمیم توسط گیاه آفتابگردان بهطور معنیدار تحت تأثیر تیمارهای منبع فسفر قرار گرفته بود. آزمون مقایسهی میانگینها، در بستر کاشت مخلوط خاک و شن، نشان داد که غلظت و جذب کادمیم در ریشهی گیاه ذرت، در تیمار سوپر فسفات گرانولهی ایران بهطور معنیداری نسبت به کنترل بالاتر بود. در حالی که در گیاه آفتابگردان، غلظت کادمیم ریشه و مقدار جذب کل کادمیم در تیمارهای سوپر فسفات اندونزی و سوپر فسفات گرانولهی ایران بهطور معنیداری بالاتر از مقادیر آنها در تیمار کنترل بود؛ و میزان جذب کادمیم توسط ریشه نیز تنها در تیمار سوپر فسفات اندونزی بهطور معنیداری بیشتر از تیمار کنترل بود.