با توجّه به رهنمودهای پیشوایان دینی و اندیشه در آموزه ها و باورهای دینی، برای رسیدن به سعادت دنیوی و اخروی، و کمال نهایی راهی جز خودشناسی و خودسازی نیست. در این پایان نامه ابعاد این دو موضوع، از منظر امام علی ? با تأکید بر کتاب غرر الحکم، مورد پژوهش قرار گرفته است. خودشناسیبهمعنای ایناستکهانسانپس از طی مراحل تهذیب نفس،هویت واقعیخویش را پرتویازروحالهی بیابد و خودسازی به معنای عاری شدن از همه رزایل اخلاقی و آراسته شدن به ازرش ها و فضایل آن است. این دو مقوله کاملاً رابطه دو سویه از جهت تأثیر پذیری و تأثیر گذاری دارند و به نوعی هم دیگر را هم پوشانی کرده، مایه تکامل هم دیگر می شوند و به سان دو بال انسان را به مقام قرب الی الله می رسانند. از آنجا که موضوع خودشناسی و خودسازی انسان می باشد به محورهای اصلی انسان شناسی مانند آفرینش و کمال نهایی انسان اشاره شده است. خدایابی، عاری شدن از علائق دنیوی، تزکیهنفس و الهامازوحیعوامل خودشناسی، و نسیان خداوند و خودخواهی موانع آن، و خداشناسی، خودسازی و جهان شناسی از آثار آن هستند. ایمان، عبادت، ذکر خدا، نماز، تفکر،تقوا،توبه، موعظه، زهد، یقین، حکمت و گامهاهی عملی از موثرترین عوامل خودسازی هستند. از سویی پیروی از هواهای نفسانی، غفلت، دنیاپرستی، پیروی از شیطان از موانع درونی و بیرونی خودسازی به شمار می روند. از این روی راه کاری مناسب برای برخورد با هر کدام از این موانع در جای خود ذکر شده است.مهمترین آثار خودسازی عبارتنداز: قرب الهی، خودشناسی و رستگاری.