ادعای جعل و اظهار انکار و تردید نسبت به اسناد، دفاع شکلی در برابر سند و حمله به ساختمان مادی و شکل ظاهری سند می باشد. در« انکار» منتسب الیه سند منتسب به خود را انکار می نماید و در «تردید» شخص دیگری غیر از منتسب الیه، اصالت سند ابراز شده بر علیه خود را نمی پذیرد و اظهار تردید می کند؛ جعل عبارت است از ساختن یا تغییر دادن آگاهانه نوشته یا سایر چیز های مذکور در قانون به قصد جا زدن آنها به عنوان اصل برای استفاده خود یا دیگری به ضرر غیر. انکار و تردید اظهار شمرده شده و نیاز به اثبات و ارائه دلیل ندارند (نافی را نفی کافیست)، بر خلاف جعل که «ادعا» محسوب می شود و محتاج ارائه دلیل می باشد (البینه علی المدعی و الیمین علی من انکر).اظهار انکار یا تردید نسبت به قسمتی از سند ممکن نیست و باید در این خصوص ادعای جعل مطرح شود. تعرض به سند در قالب انکار و تردید یا جعل می بایست در اولین پاسخ نسبت به سند یا نخستین جلسه دادرسی پس از ارائه آن صورت پذیرد و در تقابل جعل با انکار و تردید، جعل همواره مقدم است چه موخر ابراز شود و چه مقدم؛ و پس از اظهار انکار و تردید و یا ادعای جعل نسبت به سند، دیگر ادعای پرداخت وجه آن سند یا ادعای انجام هر نوع تعهدی نسبت به آن سند مسموع نیست ولی چنانچه تعرض به اصالت سند همزمان و توأم با ادعای پرداخت یا انجام تعهد صورت پذیرد فقط به ادعای پرداخت رسیدگی خواهد شد. واژه خط در ماده 216 ق.آ.د.م و دلایل در ماده 217 با اندکی مسامحه زائد به نظر می رسد و به ماده 224 می بایست قید «بدون عذر موجه» اضافه گردد و در ماده 227 رأی به حکم تغییر داده شود. کلمات کلیدی: جعل - انکار - تردید - سند