نام پژوهشگر: هادی اسدی شکفتی

تحلیل فقهی-حقوقی تداخل قصاص و دیات در جرایم علیه نفس و اعضا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده علوم اداری و اقتصاد 1391
  هادی اسدی شکفتی   قدرت اله خسروشاهی

اجرای مجازات های اسلامی از جمله قصاص و دیه (اگر دیه را مجازات صِرف بدانیم، که به نظر می رسد جنبه ی مجازات آن بر جنبه ی دیگرش که جبران خسارت است، غلبه دارد) از مهم ترین مباحث حقوق جزای اسلام است که شارع مقدس بر انجام آن بسیار تأکید نموده و علاوه بر کلیات، فروعات آن را نیز بیان داشته است؛ لکن حکم برخی از مسائل آن به طور صریح بیان نگشته که یکی از آن ها بحث تداخل در قصاص و دیات است. بیان موارد تداخل یا عدم تداخل قصاص عضو در قصاص نفس و همچنین موارد تداخل یا عدم تداخل دیه ی عضو در دیه ی نفس و موارد تداخل یا عدم تداخل دیه ی اعضاء در یکدیگر (یعنی بیان صُور مختلف مسأله) و پاسخ به این سوال که آیا بین تداخل یا عدم تداخل در قصاص با تداخل یا عدم تداخل در دیات تفاوتی هست یا خیر؟ از جمله اهدافی است که این نوشتار در راستای آن ها تدوین گردیده است. با توجه به این که ماهیت تحقیق توصیفی_ تحلیلی می باشد برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز، از روش کتابخانه ای و اسنادی و همچنین از نرم افزارهای فقهی استفاده شده است. بنابراین تحقیق مذکور به روش کتابخانه ای و با ماهیتی توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. با بررسی آیات و روایات مرتبط با موضوع مورد بحث و نیز اقوال و نظرات فقهاء [و تا حدودی] حقوقدانان در باب موضوع مورد بحث، این نتیجه حاصل گردید که در فرضی که با ضربه ی واحد چند جنایت [که یکی از آن ها مرگ باشد] اتفاق بیفتد، تداخل صورت می گیرد، چه در قصاص و چه در دیات. و در فرضی که با ضربات متعدد، جنایات متعدد پدید آید، باید قائل به تفصیل شویم؛ بدین شرح که وقتی ضربات به صورت پی در پی و متوالی بر مجنی علیه وارد شود موجب تداخل می گردد و در فرضی که ضربات به صورت متفرّق بر مجنی علیه وارد آید موجب عدم تداخل می گردد. همچنین با بررسی موادی از قانون مجازات اسلامی1370 و همچنین قانون مجازات اسلامی1390 [که در این زمینه نگارش یافته است]، این نتیجه به دست آمد که در قصاص اصل بر تداخل و در دیات اصل بر عدم تداخل می باشد.