نام پژوهشگر: محبوبه رحمانی

مطالعه ی کشت درون شیشه ای گونه ی بومی مریم گلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان 1390
  محبوبه رحمانی   هدایت زکی زاده

گیاهان salvia sahendicaو salvia hypoleuca از گونه های بومی ایران و متعلق به تیره نعناعیان(lamiaseae) می باشند. جنس سالویا به دلیل داشتن زیبایی، عطر و خصوصیات دارویی از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از این پژوهش استقرار و ایجاد پروتکلی قابل تکرار برای تکثیر درون شیشه ای و باززایی این گیاه است. بذرهای جمع آوری شده از خاستگاه های طبیعی در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ (ms) کشت شدند. نتایج حاصل از جوانه زنی بذور نشان داد که در هر دو گونه، بکار بردن اسید جیبرلیک در محیط کشت تأثیر معنی داری (01/0>p) روی کاهش تأخیر در جوانه زنی و درصد جوانه زنی در مقایسه با سایر تیمار ها دارد. نمونه های گره مربوط به گونه s. sahendicaبه دست آمده از کشت بذور در چندین محیط با محیط پایه ms کشت گردیدند. تیمارها ترکیب غلظت های مختلف 3- ایندول استیک اسید (iaa) و 1- نفتالین استیک اسید (naa)، به طور جداگانه با غلظت های مختلف 6- بنزیل آدنین (ba) بود. در آزمایش دیگر که شامل اندازه گیری میزان کالوس زایی و اندام زایی ریز نمونه های برگ، دم برگ و ریشه گونه s. hypoleuca می باشد، از محیط های دارای مقادیر یکسان از تنظیم کننده های رشد مختلف ba و تیدیازرون (tdz) در ترکیب با iaa و naa استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین طول شاخساره (2/8 سانتی متر) ، تعداد برگ (5/21)، تعداد میانگره (7/9) و وزن تر (59/0 گرم) و خشک (0642/0 گرم) در محیط حاوی یک میلی گرم در لیتر ba + یک میلی گرم در لیتر iaa در بین تیمارهای آزمایشی ریزنمونه های گره s. sahendica بدست آمد. پارامترهای ریشه نیز به طور معنی-داری تحت تاثیر محیط 5/0 میلی گرم در لیتر ba و 5/0 میلی گرم در لیتر iaa قرار گرفت. در آزمایش روی s. hypoleucaنیز بیشترین کالوس زایی در ریزنمونه های ریشه (5/323 میلی گرم) و دم برگ (308 میلی گرم) در تیمار یک میلی گرم در لیتر naa + یک میلی گرم در لیتر ba مشاهده شد. در تیمار مذکور با منشا دم برگ 59% کالوس ها تولید شاخساره به همراه ریشه نمودند. کالوس های با منشأ ریشه تنها قادر به تولید ریشه بودند، در حالیکه کالوس هایی با منشأ دم-برگ و برگ در محیط های مختلف تولید اندام هابی چون ساقه و برگ و ریشه نمودند. و در آخر گیاهچه های سازگار شده به محیط برون شیشه ای برای رشد و نمو بیشتر انتقال یافتند.