نام پژوهشگر: محمد محسن اسفندانی

اثر داروهای سیتالوپرام و ریسپریدون بر رفتار پرخاشگرانه ماهی جنگجوی سیامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان 1390
  محمد محسن اسفندانی   محمد سوداگر

تجارت ماهیان آکواریومی یکی از صنایع تجاری جهانی است که از اهمیت اقتصادی قابل توجهی برخوردار است. تعداد زیادی از ماهیان آکواریومی را به دلیل پرخاشگری و هم چنین رفتار قلمرو طلبی نمی توان در کنار یکدیگر نگه داری کرد زیرا موجب آسیب رساندن به گونه های آرام و یا حتی ماهیانی از خانواده خود می شوند، این موضوع سبب شده تا محدودیت زیادی برای نگهداری گونه های مختلف ماهیان زینتی ایجاد گردد . مطالعات مرتبط در بسیاری از مهره داران از جمله ماهی ها نشان می دهد که نرهای پرخاشگر فعالیت سروتونرژیک نسبتا پایین تری نسبت به نرهای با پرخاشگری کمتر دارند . بازدارنده های بازجذب انتخابی سروتونین مانند سیتالوپرام ابزارهای موثری برای بالا بردن فعالیت سروتونین به طور مزمن هستند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر یک داروی ممانعت کننده از بازجذب سروتونین (سیتالوپرام) و یک داروی ضد سایکوز (ریسپیریدون) برپرخاشگری ماهی جنگجوی سیامی(betta splendens) به عنوان یکی از گونه های بارز دارای رفتار پرخاشگرانه بود. بدین منظور چهار دوز مختلف برای هر یک از دارو ها (دوز های 5/2 ،5، 10 و 20 میلی گرم در لیتر برای سیتالوپرام و دوز های 20، 30،40 و 50 میلی گرم در لیتر برای ریسپیریدون) در نظر گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که داروی ریسپیریدون در هیچ کدام از غلظت ها موجب کاهش پرخاشگری ماهی ها نشده است. اما داروی سیتالوپرام در زمان های مختلف موجب کاهش پرخاشگری گردید. زمان شروع اثر(onset) داروها بدین صورت بود: سیتالوپرام 5/2 میلی گرم پس از 30 ساعت، سیتالوپرام 5 میلی گرم پس از 14ساعت، سیتالوپرام 10 میلی گرم پس از 6 ساعت و سیتالوپرام 20 میلی گرم پس از 3 ساعت. همچنین زمان باقی ماندن اثر سیتالوپرام بر روی ماهی ها بدین صورت ثبت گردید : سیتالوپرام 5/2 میلی گرم، 2/12 ساعت ماندگاری ، سیتالوپرام 5 میلی گرم، 13ساعت ماندگاری، سیتالوپرام 10 میلی گرم 9/44 ساعت ماندگاری و سیتالوپرام 20 میلی گرم، 8/45 ساعت ماندگاری داشت.