نام پژوهشگر: بهروز محمودی
بهروز محمودی مصطفی طالشی
اسکان غیررسمی پدیده ای غیرقابل اجتناب است که در پی رشد بی رویه شهرنشینی و مهاجرت های فزاینده روستایی در شهرهای جهان سوم خصوصاً در شهرهای ایران ظهور و بسط یافته است. بنابراین از یکسو در اثر بیشتر شدن رشد شتابان جمعیت شهری کشور نسبت به امکانات و خدمات شهری مطلوب، همراه با عدم وجود برنامه ریزی صحیح همواره موجب ناهمگونی و عدم تعادل در توزیع امکانات و خدمات مورد نیاز در سطح شهرها گردیده است. از سوی دیگر برآورده شدن نیاز مسکن مهاجران نیز سبب گسترش اسکان غیررسمی شده است.افزایش بی رویه جمعیت شهرها به ویژه نخست شهرهای کشورهای در حال توسعه ناشی از رشد طبیعی و مهاجرت، باعث ایجاد پدیده اسکان غیررسمی شده که این پدیده معضلات کالبدی، اقتصادی واجتماعی فراوانی را در این شهرها بوجود آورده است. یکی از نمونه های بارز آن شکل گیری اسکان غیررسمی در حومه های متصل به شهر تهران و ادغام آنها بصورت یک منطقه جدید شهرداری است که سبب ایجاد منطقه19 شهرداری تهران شده است. در حال حاضر نیز این منطقه به علت موقعیت خاص جغرافیایی- استقرار در جوار حریم شهر به عنوان حوزه ورودی جنوب غربی شهرتهران، استقرار مراکز انبارداری و انبارهای ضایعات، اراضی متروکه و مخروبه، کوره های آجرپزی وغیره در آن، وجود شبکه های بزرگراهی مهم در داخل و اطراف آن و فرصتهای بی بدیل توسعه- توانسته است جاذب جمعیت زیادی از شهرها و روستاهای استانهای مختلف کشور و حتی مهاجرین از کشور همسایه (افغانستان) باشد. برخی از این مهاجران که به دلیل وضعیت نامناسب اقتصادی خود توانایی سکونت بصورت رسمی را نداشته اند در حاشیه جنوبی شهر تهران در ناحیه3 منطقه19، اطراف محله های اسماعیل آباد و دولت خواه و عمدتاً در خانه های کارگری واقع در کوره های آجرپزی بصورت غیررسمی ساکن شده اند. از آنجایی که تحقیق علمی خاصی در مورد اسکان غیررسمی در منطقه 19 شهرداری تهران انجام نگردیده است. انجام این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات میدانی و تکمیل پرسشنامه در 17 سکونتگاه غیررسمی ناحیه 3 در دو سطح توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عدم توجه به توسعه روستایی و کیفیت وضع زندگی در محلات فقیرنشین شهری در برنامه ریزی های کلان کشور، سبب شده تا سیل عظیمی از مهاجرین درجستجوی کار ودرآمد بیشتر به حاشیه جنوبی شهرتهران(منطقه19) مهاجرت نمایند. بنابراین راه حل این مسئله توجه به مناطق روستایی، برنامه ریزی صحیح جهت ایجاد تعادل بین نواحی شهری و روستایی کشور، توانمندسازی محلات فقیرنشین شهری و استفاده از پتانسیل مشارکت پذیری ساکنان جهت ساماندهی و بهسازی مشارکتی سکونتگاه های غیررسمی است.تحقیق حاضر مشتمل بر 5 فصل است : در فصل اول به چارچوب کلی طرح تحقیق و واژگان کلیدی پرداخته شده است. فصل دوم به مبانی نظری اختصاص دارد. در فصل سوم به شناخت و بررسی اجمالی ویژگی های محیطی- اکولوژیکی، اجتماعی- اقتصادی وکالبدی- فضایی منطقه19 شهرداری تهران می پردازیم. فصل چهارم به یافته های پژوهش میدانی اختصاص یافته و به بررسی علل پیدایش اسکان غیررسمی در ناحیه3 منطقه19 شهرداری تهران و ارائه راهکارهای مناسب جهت رفع مشکلات موجود در سکونتگاه های غیررسمی این منطقه پرداخته می شود. در فصل پنجم پس از آزمون فرضیات تحقیق و نتیجه گیری، پیشنهادهای اجرایی در خصوص جلوگیری از تداوم روند فعلی، ساماندهی و عوامل موثر بر آن و بهسازی مشارکتی و توانمندسازی وضعیت موجود ارائه می گردد.
بهروز محمودی محمد علی اسماعیلی
چکیده به منظور بررسی پراکنش بانک بذر و جمعیت علف های هرز در مزرعه و تعیین مناسب ترین نوع کوادرات جهت مطالعه ی رابطه بانک بذر با تراکم علف های هرز، پژوهشی در سال 1389 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام گرفت. پس از آماده سازی نهایی زمین، مزرعه به شبکه های 5/1 متر در 5/1 متر تقسیم و نقاط تقاطع شبکه ها مشخص شد. نمونه برداری از بانک بذر طی دو مرحله، یکی پیش از انجام عملیات کاشت و دیگری پس از برداشت ذرت و با کوادرات مستطیل (به ابعاد 1 در 25/0 متر) و کوادرات مربع (به ابعاد 5/0 در 5/0 متر) انجام گرفت. نمونه برداری از جمعیت علف هرز طی یک مرحله (ظهور بلال) و از همان نقاطی انجام شد که نمونه برداری بانک بذر در آن نقاط صورت گرفته بود. طبق نتایج به دست آمده، بالاترین تراکم علف های هرز مزرعه به ترتیب مربوط به تاج خروس خوابیده (amaranthus blitoidos s. watson)، تاج خروس ریشه قرمز (amaranthus retrofloxus l.)، اویارسلام ((cyperus spp، تاجریزی سیاه (solanum nigrum l.) و گاوپنبه (abutilon theophrasti l.) بود. نتایج نشان می دهد که همبستگی مکانی قوی و متوسط برای بذور و گیاهچه های علف های هرز در تمامی مراحل نمونه برداری بود. واریوگرام های گونه های مورد نظر با مدل های کروی و نمایی مطابقت داشتند. بررسی چشمی نقشه های حاصل از نمونه برداری از بانک بذر نشان می دهد که بذرهای علف های هرز غالباً به صورت لکه هایی با اندازه و تراکم متفاوت دیده می شوند. ساختار لکه ای بانک بذر ابتدای فصل با الگوی جوانه زنی گیاهچه مطابقت داشت. بدین معنی که نقشه بانک بذر ابتدای فصل به عنوان منبع اطلاعاتی از چگونگی جوانه زنی گیاهچه می تواند مورد استفاده قرار گیرد. رابطه ی بانک بذر تاج خروس خوابیده، تاج خروس ریشه قرمز و اویارسلام با گیاهچه های سبز شده در دو کوادرات مربع و مستطیل نشان داد که با افزایش تعداد بذر گونه های مذکور در بانک بذر، تراکم جمعیت علف هرز در طی دوره رشد ذرت نیز افزایش یافت و بیشترین همبستگی در کوادرات مستطیل مشاهده شد. میزان ارتباط بین بانک بذر و علف های هرز مزرعه معنی دار و معادل (75/0 = r2 (بود در حالیکه در کوادرات مربع این همبستگی (69/0 = r2) کمتر بود. این ضریب برای بذور و گیاهچه های اویارسلام و تاج خروس ریشه قرمز در نمونه گیری با کوادرات مستطیل به ترتیب 74/0 = r2 و 95/0 = r2 و در نمونه گیری با کوادرات مربع به ترتیب برابر 36/0 = r2 و 63/0 = r2 بود. بنابراین جهت مطالعه بانک بذر و تعیین تراکم بوته علف های هرز از روی بانک بذر، کوادرات مستطیل نسبت به مربع شکل ارجحیت داشته و قابل توصیه می باشد. نتایج این مطالعه نشان می دهد که با دانستن رابطه بانک بذر و گیاهچه علف های هرز و با کمک نقشه های توزیع مکانی علف های هرز، در آینده بتوان با کنترل پیش رویشی علف های هرز از خسارت آن ها در مراحل اولیه رشد کاست و عملکرد گیاهان زراعی را افزایش داد. کلمات کلیدی: بانک بذر، توزیع مکانی، ذرت، علف هرز