این پژوهش بر آن است که به شناسایی شهرها و امکانات استان از زمان صفویه تا اواخر قاجار بپردازد . موقعیت جغرافیایی ؛ آب و هوا ، پوشش گیاهی و سیر تحولات سیاسی منطقه از زمان مادها تا اواخر دوران قاجار بررسی شده است . اقوامی که بنا به دلایل مختلف به این منطقه کوچ نموده اند و علت مهاجرت آنها مورد بررسی قرار گرفته است . شهرها ، راهها و جاذبه های طبیعی و بناهای مهم که مورد توجه سیاحان قرار گرفته بود شناسایی و مسائل بهداشتی و اقتصادی و فرهنگی آن زمان مطرح شده است . در این پژوهش جاذبه های استان گلستان از خلال سفرنامه ها مورد بررسی قرار گرفته است سیاحان به نقاط مختلف استان سفرهایی داشته و به مسائل اقتصادی و حتی روابط سیاسی و تجاری ایران در این منطقه توجه داشتند. وجود راه ابریشم و تجارت از طریق دریای خزر به شاهرود توجه سیاحان و بازرگان را به این منطقه جلب نموده است . شهرهای استرآباد به تفکیک از خلال سفرنامه ها ، مورد بررسی قرار گرفته است ، صنایع دستی ، کارخانه ها ، روستاها ، زبان و مذهب ، ایلات ساکن و وضعیت راهها و شهرها شناسایی و معرفی شدند. سعی شده به تمامی کتب و سفرنامه های مربوط به استرآباد مراجعه و مطالب از منابع دست اول استخراج گردد . امید است مورد قبول واقع شود.

شورش های خوارج در دوره خلافت عباسی نیازمند شناخت کافی از اصل پیدایش آنها می باشد.آگاهی از مبداء پیدایی و دگرگونی های حاصل از انشعابات و وقوف به اصول اندیشه ها از خاستگاه سیاسی آنها سرچشمه می گیرد. این تحقیق حرکت خوارج را در نگرشی تاریخی و در قرون اولیه هجری بررسی می کند.لذا سعی شده است زمینه های شکل گیری شورش ها و کشیده شدن آن به منطقه ی ایران را بابررسی ساختار اجتماعی،سیاسی آن پس از ورود اسلام مورد تحلیل قرار دهد. شناخت دستگاه اموی و فراز و فرودهای آن،معرفی سیستان به عنوان مهمترین کانون فعالیت خوارج و ائتلاف سیاسی خوارج با عباسیان عناوین مباحثی است که در این تحقیق بدان پرداخته شده است . خلافت عباسیان وبررسی شورش ها دراین دوره باعنصرایرانی ارتباط نزدیک دارد.مردم مناطق تحت نفوذ خوارج وحوزه قدرت والیان خلیفه در دو طبقه و با نگرشی متفاوت برخورد می کردند. چرخش ایدئولوژیک ، انتخاب تاکتیک جدیدآنان برای تغییر مسیرفکری،عقیدتی به مطالبات اجتماعی بود.نابسامانی اجتماعی وحق کشی های دستگاه عباسی ، زمینه را برای ائتلاف مخالفان این سلسله فراهم کرد.قیام حمزه بن آذرک در چنین اوضاع واحوالی رقم خورد، درگیری وی با والیان اعزامی وتبادل نامه بین هارون وحمزه از رخداد های مهم این دوره می باشد.با روی کار آمدن طاهریان و صفاریان حکومتهای نیمه مستقل و مستقل ایرانی ، یکی با سرکوب و خشونت و دیگری با تاکتیک نزدیکی به خوارج پس از حدود سه قرن ، شعله های این سازمان اجتماعی گسترده راخاموش کردند.پس ازمرگ یعقوب حضور خوارج به شکل همزیستی مسالمت آمیز تعریف شده است. کلیدواژه:عباسیان، امویان ، خوارج، حکمیت،فرق ، ایران،سیستان، طاهریان، صفاریان

ایالت تاریخی استرآباد یکی از مراکز تمدنی ایران باستان بوده است.وجود جنگل ها و دریا و طبیعت بذّال و بخشنده موجب شد که کانون های تمدنی در منطقه رشد و وسعت یابند. وجود محیط های باستانی و تاریخی همچون غارها، تپه ها وابنیه های متعدد نیز خود نشانه های گویایی محسوب می شوند که خبر از یک حیات پر جنب و جوش اجتماعی در تاریخ گذشته این خطه را می دهند. ورود آریائیان به ایران و سپس حکومت مادها ، هخامنشیان ،اشکانیان و ساسانیان در جای جای این مرز و بوم از جمله ، فرهنگ ،هنر و تمدن منطقه استرآباد تاثیر ویژه ای بر جای نهادند و بتدریج غلاوه بر تاثیر گذاری بر دین و آیین بروی مناطق بومی خود نیز از آنها تاثیرات زیادی پذیرفتند. با ورود اسلام به ایران منطقه تا مدت ها تحت تاثیر آیین زرتشتی باقی ماند و این امر موجب ادامه آیین های باستانی گردید. بعد از اسلام نیز موقعیت منطقه موجب تقابل و تعاملی افکار و شکل گیری آداب و سنن خاص و تغییر در معماری آرامگاه و شیوه ی تدفین اموات گردید. وقایع تاریخی و اجتماعی این ایالت باستانی با شناساندن معماری آرامگاهی ،شیوه های تدفین ،معرفی کتیبه ها ، سنگ مزارها و آیین سوگواری منطقه همراه و قرین شده است. شیوه های تدفین در منطقه استرآباد در گذر زمان دچار تحول و دگر گونی شده و با توجه به وضعیت آب و هوایی منطقه نوع خاصی از تدفین رواج داشته است . آیین ها و سوگواری در استر آباد با توجه به سکونت اقوام مختلف در منطقه و بر اساس سنت های بومی شکل گرفته است .

ظهور اسلام و گسترش سرزمین های اسلامی مقارن با افول قدرت دو امپراتوری روم و ایران و قدرت نمایی مسلمانان گردید. عباسیان در طول دوره حکومتشان عصری همراه با برخورد های نظامی با همسایگان خود به ویژه با بیزانس را پشت سرگذاشتند . آنان در طول نبرد های گوناگونی که با امپراتوری بیزانس داشتند ، توانستند در بیشتر موارد آن ها را مجبور به عقب نشینی نمایند و تا عمق سرزمین بیزانس پیش روند. رومیان نیز با انتخاب یکی از راهها یعنی پرداخت جزیه یا مسلمان شدن وارد ارتباطات جدیدی با مسلمانان شدند. در دوره اول ، مسیحیان از تساهل و تسامح عباسیان بهره جسته ، زندگی آرام همراه با برخورد ها و روابط نزدیک مذهبی که سبب تأثیر پذیری مسلمانان در موضوعات مختلف گردید را سپری کردند. این ارتباط ها و برخوردها سبب شد تا مسلمانان تحت تأثیر فرهنگی ، مذهبی مسیحیان قرار گیرند. این گرایش به علوم و فرهنگ و تمدن بیزانس در پیشرفت فرهنگ اسلامی تأثیر زیادی داشت تا آنجا که این دوره از تاریخ اسلام به « عصر طلایی اسلام» معروف شد. در این دوران که شکوفا ترین ادوار رونق تمدن اسلامی است در به دوران جدید رساندن اروپا از قرون وسطی اهتمام فراوان صورت گرفت. قرن نهم میلادی که مقارن با عصر اول و دوم عباسی است . نهضت ترجمه یا رنسانس اسلامی و آثار علمی ترجمه شده و نقش مسیحیان در نهضت ترجمه به دوران اوج خود رسید. در این عصر خلفای عباسی با ارتباط با رومیان توانستند آثار علمی یونانی را که رومیان وارث آن بودند ، ازدست فراموشی نجات دهند. بررسی مناطق و مراکز علمی تأثیر گذار بر خلافت عباسی از ویژگی های این دوره به شمار می رود. دوره سوم و چهارم حکومت عباسی دوران تجزیه جامعه اسلامی و افول قدرت عباسیان بود و خلیفه از قدرت حقیقی برخوردار نبود. زمام امور به دست رهبران شورشی افتاد که برخی از آنان حکومتی نیرومند تأسیس کردند.

بیش از 160 سال پیش ، اتفاقی در کشورمان رخ داد که در تاریخ منشاء حوادث بسیار شد. یک جوان شیرازی به نام علی محمد ، مدعی شد که باب (علم) امامان شیعه (ع) و نماینده آخرینشان حجت بن الحسن عسکری (عج) است. دیری نگذشت که پا فراتر نهاد و ادعای «قائمیت» و«رسالت» و حتی «ربوبیت» کرد و با آوردن کتاب، اسلام و قرآن جاویدان را منسوخ شمرد و این در حالی بود که او در بحث با عالمان شیعه در اصفهان و تبریز ، نتوانست آنان را بالتبع - ملت مسلمان ایران را- حتی نسبت به «بابیت» خویش ، متقاعد کند، بلکه به دلیل اشتباهها و تناقضهایی که در کارش مشهود بود شبهه «خبط دماغ» اش را نیز در ذهن عالمان افکند و این تازه جز تکذیب ادعاهایش در شیراز و تبریز نبود .لاجرم علما به دفع وی کمر بستند و حکومت ایران با فشار آنان وی را به بند کشید و دور از چشم مردم در گوشه ای از شمال ایران زندانی ساخت. امیر کبیر در شعبان 1266 باب را در تبریز اعدام و شعبان سال بعد نیز حسینعلی بهاء (موسس بعدی بهائیت) را به عراق تبعید کرد و پس از عزل وی نیز ، ناکامی بابیان در ترور شاه قاجار و گرفت و گیر سخت پس از آن ، کار را به قلع و قمع بقایای این گروه کشانید و ایران اسلامی تا آغاز عصر پهلوی از تاخت و تاز رسمی بابیان (وبهائیان) مصون ماند- بی آنکه «عناد » و «تضاد» این گروه اندک شمار با ملت مسلمان ایران پایان گیرد. سلسله پهلوی در دوران سلطه انگلیس و اوج سلطه ی آمریکا بر ایران اسلامی فرصت زرینی را برای بهائیان پیش آورد که (به رغم ژست تظاهر به عدم دخالت در سیاست) به عرصه ی حکومت هجوم آوردند و با قبضه ی انبوه پستهای کلیدی عقده دیرین خویش را باز کنند .

بررسی تاریخ امامت نشان دهنده این واقعیت است که هریک از امامان در سیره سیاسی،اجتماعی ،فرهنگی و علمی خویش مبارزه جامع و هدفداری با خلفای هم عصر داشته اند و همه آنها به جز وجود مقدس امام عصر(عج)،در این راه به افتخارشهادت نائل آمده اند.هدف نهایی همه ائمه اطهار(ع)یکی بوده ولی نوع حرکت هر یک از آنان برای رسیدن به مقصود به تناسب زمان واقتضای شرایط سیاسی،فرهنگی واجتماعی متفاوت بوده است.این پژوهش به منظور بررسی شیوه های مختلف مبارزاتی ائمه هم عصر باخلفای عباسی ازدوران امام جعفر صادق(ع) تا پایان دوره امامت امام حسن عسکری(ع) از سال 132ه.ق تا260ه.ق انجام گرفته است.نتیجه به دست آمده از تحقیق خاطر نشان می سازد که امامان(ع) به مقتضای شرایط زمان و مصالح جامعه اسلامی به اتخاذ شیوه های متعدد(مثبت و منفی )در مواجه با خلفای عباسی مبادرت نموده اند که ازآن میان می توان به شیوه هایی مانند تقیه،تائید وحمایت از قیام های انقلابی،نفی دعوت داعیان عباسی،کادرسازی وتربیت نیروی فکری،نهضت علمی-فرهنگی،تبیین وتبلیغ مسئله امامت،تبیین احکام به شیوه خاص شیعی وتفسیر قرآن به روش بینش اهل بیت(ع)،رهبری شبکه ارتباطی وکالت،تبیین مبانی اسلام راستین،نفوذ در حکومت،حفظ نیروهای کارآمد،مبارزه باعلمای خود فروخته و فاسد دربارعباسی ،مبارزه با مکتب های کلامی،راهنمایی وآموزش در مباحث اجتماعی و سیاسی،مواضع آشکاروصریح ائمه(ع)برعلیه دستگاه خلافت،نفی همکاری با نظام سلطه،شیوه های مبارزاتی در مسئله ولایت عهدی،مطالبه زمامداری،مبارزه با جریان های انحرافی ومخالف اسلام،به رسمیت نشناختن و مشروع ندانستن حکومت،مناظره،رهبری تشکیلات شیعه،فراهم کردن زمینه غیبت حضرت مهدی(عج)،فعالیت های سیاسی پنهان،پشتیبانی مالی از شیعیان،تقویت و توجیه رجال سیاسی وعناصر مهم شیعه واستفاده از آگاهی های غیبی اشاره نمود. شایان ذکر است که از بین شیوه های مذکور تعدادی از آنها ازجمله تقیه،دعوت علنی به پذیرش امامت و ولایت،تائید وحمایت ازقیام های انقلابی،نفی همکاری با نظام سلطه،تبیین مبانی اسلام راستین،مبارزه فکری با جریان های انحرافی،رهبری شبکه ارتباطی وکالت،کادرسازی وتربیت نیروی فکری ومناظره ،از فراوانی و وجه اشتراک بیشتری برخوردار هستند.این پژوهش با استفاده از روش های متداول درعلوم انسانی یعنی فیش برداری ،پالایش وتجزیه وتحلیل مطالب، با استناد بر منابع و مآخذ و تحقیقات جدید صورت گرفته است. کلید واژه : شیوه مبارزاتی ،خلفای عباسی ،امامان معصوم.

این پژوهش با تکیه بر منابع و ماخذ موجود و اندیشه اندیشمندان داخلی و خارجی می کوشد ، جایگاه و نقش مجلس شورای ملی را در توسعه سیاسی به مفهوم کلی ، تبیین و ارائه کند . روش پژوهش ، ترکیبی از پژوهش تاریخی ، تحلیلی و توصیفی است. در فصول آغازین ، توسعه سیاسی ، مفهوم آن ، شاخص های توسعه سیاسی ، اصول ثابت توسعه و عناصر اساسی این واژه و در بخشی دیگر نیز مفهوم نمایندگی ، اقسام آن از نگاه های مختلف ، ویژگی های انتخابات بعنوان ساز و کار توسعه ، و در نهایت نیز ویژگی های اولین مجلس شورای ملی و نحوه شکل گیری آن بعنوان اولین تجربه پارلمانی در این کشور بررسی و همچنین میزان نقش و تاثیر آن در توسعه سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است . در این پژوهش آمده است که هدف اصلی توسعه ، بهبود سطح کیفی زندگی مردم در جامعه است . بعبارتی دیگرتوسعه به معنای بهبود پیوسته کل جامعه و نظام اجتماعی به سوی زندگی بهتر یا انسانی تر است . از این نگاه ، مجلس اول بخاطر کوتاه بودن مدت زمان فعالیت خود و دلمشغولی هایش در خصوص برداشتن قدمهای اولیه و زیر بنایی ، نتوانست تاثیر چندانی در سطح کیفی زندگی مردم داشته باشد. در بیانی دیگر اگر توسعه سیاسی را به این معنا که جامعه بتواند از حداکثر استعداد و تلاش شهروندانش بهره مند شود و پیشرفت در همه امور بدون آنکه ثبات نظام سیاسی دچار نا آرامی و تزلزل شود را درنظر بگیریم باید گفت ؛ اگر چه جامعه بخاطر تند روی های برخی وکلای مجلس ... دائما توسط افرادی که سعی در ایجاد بلواهای سیاسی داشتند تحریک می شد ، لیکن بصورت عمده دچار بحران و چالش واقعی نبود. با این حال خود این عامل باعث شده بود شهروندان نتوانند مستقل و آزاد بیندیشند و رفتار کنند و در بسیاری از مواقع قوانین حاکم نادیده انگاشته می شد. شاید اگر بهترینها ، باسوادترینها و سیرترین ها به حوزه سیاست و تصمیم گیری برای اداره کشور وارد می شدند و به عبارتی نخبه گرایی یعنی شایسته سالاری وجود داشت و حاکمیت ، با عنایت به روش و منطق علمی توانمند ترین افراد را بکار می گرفت ، مسیر توسعه با سرعت و دقت بیشتری پیموده می شد . ازرقابت نهادینه شده ، تحقق مشارکت ،امکان تحرک اجتماعی بعنوان سه شاخص عمده توسعه سیاسی نام برده شده است . با بررسی این شاخص ها و تطابق آن با تحرکات دوران مشروطه و فعالیتهای مجلس اول در می یابیم که این دوران با افق های بیان شده فاصله بسیاری داشته است هر چند که در مسیر این جریان قرار گرفت . تاسیس مجلس در دوران خفقان سلطنتی ، خود گام مهمی بود در مسیر توسعه کشوری که سالهای متمادی زیر چکمه های استعمار و استثمار لگد مال شده بود .

بعدازمرگ معاویه ازجمله اشخاصی که بایزیدبیعت نکردابن زبیربود.او مخفیانه وارد مکه شدودرجریان حضورچندماهه امام حسین(ع)، باآن حضرت، همسویی سیاسی داشت. اوازکسانی بود که حسین بن علی (ع) را از سفر به عراق منصرف کرد.هر چند اینکار به صورت ظاهر بود،در باطن می دانست با حضور آن حضرت زمینه ای برای توفیق پیدا نخواهد کرد. وقتی خبر شهادت امام حسین (ع) به مکه رسید، عبدالله بن زبیرادّعای خلافت کرد. خلافت زبیریان درسال 64 هجری شروع شد.عبدالله زبیربا هدف بر پائی مجدد حاکمیت قریشی بر مبنای حکومت خلفای راشدین به کمک برادران وفرزندان خویش بربخش وسیعی ازبلاداسلامی ازجمله دمشق ، مصر و عراق فرمانروایی کرد. در ابتدا هنگامیکه عبدالله بن زبیر پرچم مخالفت باامویان رابرافراشت، شیعیان برای رهایی ازچنگال امویان،بااومشارکت کردند.درچنین زمانی حزب زبیری ازنیرومندترین احزاب مخالف نظام اموی بود.اما شیعیان دیدندکه ازناحیه عبدالله به مقصودخودنخواهندرسیدلذاخوددست به انقلاب زدندوباسلیمان صردومختارثقفی همدست شدندوبسیاری ازمتهمان واقعه کربلا رابه جزای اعمال خودرسانیدند. درادامه بابرخوردهای منفی زبیریان، شیعیان حاکمیت زبیریان رابه رسمیت نشناختندو حاضربه بیعت باآنهانشدند.ابن زبیرنیزباشیعیان خوش رفتاری نکرد،به آنان حمله کردو ابن حنفیه،ابن عباس وبیست وچهارتن ازبنی هاشم رادرمدخل چاه زمزم زندانی کردکه فرستادگان مختارآنهارانجات دادند. زبیریان کوشیدند تاانواع واقسام اتهامات رابه شیعیان نسبت دهند.اتهاماتی چون ادعای نبوت برای مختاروادعای مهدویت برای ابن حنفیه. اماترس ازنیرومندی حکومت شیعیان درکوفه، زبیریان رابرآن داشت تامصعب رابه جنگ بامختارروانه کنند.دراین جنگ مصعب پیروزگردید وبسیاری ازشیعیان قتل عام شدند. حزب اموی که برآن بود عراق راازقلمروزبیریان خارج کند،توانست بایاری شیعیان زبیریان راشکست دهد.

بدون تردید یکی از بارزترین مشخصه های حکومت علی (ع) ، اصول گرایی ، راست مداری و درست کرداری حضرت (ع) در دستیابی به اهداف می باشد . از شاخصه های دیگر حکومت ، پایبندی ایشان به ارزش های الهی در تمام حرکت ها و انتخاب ها و اجرای عدالت در بین مردم بود . او هرگز ایمان خود را قربانی هیچ مصلحتی نکرد وخشنودی مردم را به خشنودی خداوند ترجیح نداد. آن چه در سیره عملی امام اهمیت بیشتری دارد ، رفتارش در اوج قدرت و تصدی حکومت می باشد ، که زمینه را برای اظهار نظر و انتقاد مردم فراهم ساخته بود . پایبندی حضرت (ع) در بکارگیری و انتصاب مدیران شایسته و تاکید بر اصل شایسته سالاری ، که نمونه ی آن فرمان حکومتی حضرت (ع) به مالک است ، بعنوان یک منشور مدیریتی محسوب می شود و جامعه برای رسیدن به اهداف و آرمان خود نیازمند اینگونه مدیریت است . زیرا این مدیریت بر مبنای ضابطه است و نظام طبقاتی وجود ندارد و همه مردم از حق تساوی بر خوردارند .

در دوره سلوکیان، اشکانیان و ساسانیان (البته از اواسط اشکانیان تا اوج ساسانیان) تجارت به رکن اساسی و تعیین کننده سیاست دولت مبدل شد. بدین معناست که ساسانیان با وامداری میراث پیشینیان، بویژه اشکانیان، دریافتند که تجارت می تواند به عنوان حربه ای موفقیت آور بر علیه رقیب دیرینه خود یعنی امپراطوری روم شرقی مورد استفاده قرار گیرد. در این میان اعراب در دوره ی کوتاه سلوکیان با حضوری کمرنگ اما در دولت پارت ها و ساسانیان بصورت جدی بعنوان واسطه های تجاری امپراطوری های بزرگ، در مناسبات بازرگانی نقش بسزایی ایفا کردند. با دقت نظر در طولانی بودن جنگ های ایران و بیزانس در می یابیم که این دو قدرت از لحاظ سیاسی- نظامی نیرویی نسبتاً برابر داشتند. به همین دلیل جنگ هایشان از حالت فرسایشی برخوردار بوده و هیچ گاه هیچ کدام از آنها پیروز واقعی میدان نبودند. در نتیجه تنها چیزی که سرنوشت این منازعات را تعیین می کرد، تجارت بود از این رو پادشاهان ساسانی با تغییر تاکتیک و تکنیک جنگ به مجرای تجارت آوازه امپراطوری بیزانس را تحت الشعاع قرار داده و موفقیت های شایان به دست آوردند. از این رو جنگ ها به سمت تسخیر شهرهای تجاری بالاخص شهرهای عرب نشین مانند حیره، هترا، تدمر، پالمیر سوق پیدا نمود و با در پیش گرفتن این سیاست از طرف پادشاهان ساسانی بازرگانان مورد احترام واقع شدند و تجارت گسترشی چشمگیر یافت. تا جایی که با ورود اسلام به ایران و تثبیت اوضاع، این میراث بار دیگر شکوفه کرد و رضایت خود از ریشه هایش را- که در ایران باستان نهفته بود- در صحنه تاریخ بر آیندگان نشان داد. کلید واژه : اشکانیان، سلوکیان ، ساسانیان ، تجارت ، اقتصاد ، اعراب ، شهرهای تجاری

این تحقیق برآن است که، هنر معماری چهارطاقی در دوره ساسانی یعنی از سده سوم تا سده هفتم م (سال 224تا651م) ،رامورد بررسی قرار می دهد. دردوره ساسانی آتش مستقلاً مورد پرستش قرار نگرفته است ،بلکه آن را مظهر اهورا مزدا وفروغ ایزدی می دانسته اند، احترام به آتش وتقدس آن به عنوان فروغ ایزد دراین دوره سبب گردید که برای حفظ ونگهداری آن چاره ای اندیشیده شود به همین منظور آتشکده هایی در این دوره شناخته شد ند که از مهمترین این آتشکده هاکه سنبل نمادهای مذهبی سیاسی در این دوره به شمار می آید،عبارتست ازآذرگشسب،که متعلق به شاهان بوده ،آذربرزین مهرمخصوص کشاورزان وآذرفرنبغ که به موبدان اختصاص دارد. ساختمان آتشکده چهار طاقی نام دارد وآتشکده هامی توانند چهارطاقی باشند، ولی چهارطاقی حتما آتشکده نیستند. طرح وساخت آتشکده ها وچهارطاقی ها در دوره ساسانی تاثیربارزی بر معماری شرق وغرب داشته. فرم معماری چهارطاقی، متشکل است ازبنای ساده مربع شکل با چهار پایه وطاقنمای ورودی متقارن که به کمک ترنبه هایی به نام فیلپوش گنبد را به پایه ها؛متصل می کند. در دوره ساسانی ، ساختار این بنا پیچیده تر گشته و دالانهایی به آن اضافه می گردد. که دردوره اسلامی نیز برای ساخت مساجداز این بنا استفاده شده است. .درموردکاربرد چهارطاقیها باید گفت بیشتر، محلی برای نیایش ونگهداری آتش بوده، اما چهار طاقی های منفردی که برروی کوهها قرار گرفته اند ممکن است علاوه بر نیایشگاه به عنوان علامت یا نشانه راه رابه رهگذران نشان دهند.

با شکل‏گیری تحولاتی در مناسبات جهانی و روابط منطقه‏ای و حتی داخلی ایران، روابط ایران و اروپا دوران نوینی را شکل داد. از این رو، سیاحان متعددی از کشورهای مختلف اروپایی با اهداف متفاوت به ایران سفر کرده و هر کدام گزارش‏ها، یادداشت‏ها و سفرنامه‏هایی از خود به‏جا گذاشتنددر این پژوهش، ادبیات سفرنامه‏ای، به‏ویژه انگیزه سیاحان خارجی بررسی شده است. هم‏چنین بررسی عوامل رونق سیاحت در نیمه دوم سده پانزدهم و اوایل سده شانزدهم میلادی که موجب شکل‏گیری آثار سفرنامه‏ای شد، از دیگر مباحث این نوشته است. اکتشافات جغرافیایی، با دو زایش مهم سیاسی در قالب پیدایش استعمار، و اقتصادی در قالب شکل‏گیری سرمایه‏داری در جهان، مولفه‏های مهم در حرکت غرب به سوی شرق بوده است. در این شرایط، اهمیت سوق‏الجیشی ایران و مازندران و علاقه‏مندی ایرانیان به اخذ دانش و علوم مختلف غرب، و نیز عوامل اجتماعی ـ مذهبی دیگری ، موجب توجه به مازندران در اوج و اقتدار دولت صفوی گردید. بنابراین از قرن هفدهم سیاحان خارجی به قصد ماجراجویی، تجارت، تبلیغ دین مسحیت یا دیپلماسی، کاروان‏های اروپاییان سیل‏گونه روانه ایران می‏شدند. که در این میان، تنها برخی از آنها اقدام به نوشتن سفرنامه و شرح‏حال کردند که بخشی از منابع تاریخ مازندران در دوره صفویه را تشکیل می‏دهند. سفرنامه‏های دوره صفوی بیشتر در سفر به مازندران عمدتا به فرهنگ و ویژگی‏های اجتماعی پرداخته‏اند تا سیاسی..به گونه ای که سیاحان خارجی ضمن توصیف از طبیعت دلنواز مازندران، و احساس شگفتی از مناظر آن، به بررسی پاره ای از آداب و رسوم و خانه ها و معماری و وضعیت کشاورزی و تغذیه مردم مازندران می پرداختند و سپس در یک قضاوت کلی، در مورد مردم و فرهنگ مازندران سخن می گفتند .

چکیده: براساس آیات متعدد قرآن و سایر آموزه های اسلامی، هم جهاد برای تبلیغ الهی و آزادی بشریت و هم دفاع در مقابل تهاجم بیگانگان به سرزمینهای اسلامی دو اصل مهم و مکمل یکدیگر می باشند. در تقسیم بندی کلان جهاد یا ابتدایی است و یا دفاعی. در متون اسلامی نسبت به امر پیکار و مبارزه با تعابیری همچون جهاد و قتال مشخص شده است.آیاتی از قرآن که بیانگر جنبهایی از امر جهاد پرداخته اند،جنگ وکشتار در آئین مقدس اسلام تنها برای دفاع از خود و آئین الهی و به عنوان آخرین راه کار ممکن مشروع شمرده اند. خلفای راشدین اصطلاحی است که از سوی مسلمانان سنی در اشاره به چهار شخصی است که پس از وفات محمد(ص)به خلافت رسیدند به کار می رود واین چهارتن عبارتند از ابوبکر،عمر،عثمان وعلی(ع) . فتوحات مسلمانان که فتوحات اسلامی نیز نامیده می شود در دوره رسالت محمد (ص)بیشتر حالت دفاعی داشت .گسترش اسلام در سرزمین حجاز بود.فتوحات اسلامی از زمان خلفای راشدین آغاز و تا پایان دوره عثمانیان ادامه یافت. در زمان ابوبکر پس از سرکوبی مخالفان قسمتی از عراق و شام و فلسطین به تصرف مسلمانان در آمددر زمان عمر دمشق بطور کامل فتح شد وبعلبک و حمص با صلح گشوده شد و فتوحات در عراق و سپس ایران نیز پرداخته شد.در زمان عثمان فتوحات در شرق و غرب ادامه یافت فتوحات گسترده مسلمانان در سرزمین ایران،ارمنستان،آسیای صغیر،آفریقا ودیگر مناطق بود.علی (ع)با رسیدن به خلافت،کوفه را مرکز خلافت ساخت و فتوحات در زمان علی(ع)برای اصلاح وضع داخلی متوقف گردید.جنگهای سه گانه داخلی در حکومت امام علی(ع)علیرغم میل باطنی آن حضرت بر ایشان تحمیل شددر جنگ اول(جمل) به سه عامل:داعیه حکومت و عدم تحمل عدل توسط طلحه و زبیر وبهانه خون خواهی عثمان از سوی عایشه. جهاد با قاسطان: مهمترین علت وقوع جنگ صفین سر پیچی معاویه از بیعت با حضرت علی (ع) به بهانه شرکت حضرت در قتل عثمان بوده است که در آستانه پیروزی کامل امیر مومنان (ع)، با حیله عمرو عاص جنگ پایان پذیرفت و با جریان حکمین، امام از برخی خواسته های خویش موقتا و بر حسب ضرورت و تحمیل دست برداشت. جهاد با مارقان: فرقه خوارج یکی از فرقه های اسلامی است، که در سال 37 در جریان جنگ صفین و مسئله حکمیت پدید آمد. آنان عده ای از سپاهیان حضرت علی (ع) بودند که در آغاز از معاویه و عمرو عاص فریب خورده و با پیشنهاد حکمیت از طرف معاویه موافقت کردند. امام علی را به قبول آن وادار کردند. ولی پس از آن که قرارداد آتش بس و آیین نامه حکمیت به امضای طرفین رسید و عمرو عاص در حکمیت نیرنگ نمود، آنان که تازه به اشتباه خود پی برده بودند، به جای آن که خود را نکوهش کنند و از امام علی عذر بخواهند، مرتکب اشتباه بزرگ تری شده و حکمیت را اساساً مردود دانسته و آن را مخالف با حکم خدا انگاشته، ارتکاب آن را مایه شرک و کفر اعلان کردند. از این رو از امام خواستند که از کرده خود توبه کند و عهدنامه آتش بس را نقض کرده، جنگ با معاویه را از سرگیرد.

چکیده: این پژوهش با موضوع و بررسی کارنامه سیاسی نظامی عمرو بن عاص بن وائل با روش مطالعه کتابخانه ای و بررسی دقیق زندگی و فعالیت های نظامی، سیاسی وی در دوران پیامبر و خلفا می باشد و با استفاده از منابع اصیل با هدف تبیین میزان جایگاه عمروبن عاص در زمانهای قید شده در صدد پاسخ به سئوالات زیر می باشد. عمر وبن عاص یکی از چهره های تاثیر گذار در سیر تاریخ اسلام بوده است او پیش از بعثت پیامبر در خانواده و جامعه ناسالم مکه رشد و نمو نمود. اقدامات سیاسی ، نظامی و اجتماعی وی گرچه اندک ، اما چنان مکارانه بوده که تعمق در آن نکته های بسیاری را در تحلیل تاریخ مسیر اسلام بر همگان روشن می سازد. وی با آنکه یکی از مخالفان سر سخت پیامبر اکرم (ص) بود و مسائل بازگرداندن مسلمانان از حبشه را رهبری می کرد بهر حال پس از مدتها به سوی پیامبر برگشته و تقاضای عفو بخشش نمود و نهایتا تظاهر به اسلام نمود . در دوران خلفای راشدین عمرو بن عاص نیز همواره در پی منافع خویش بود . چنانکه نهایتا با معاویه پیمان بست و علیه علی (ع) توطئه چینی نمود و در جنگهای زیادی همراه معاویه گرچه در جنگهایی مثل ذات السلاس و فتح مصر سپاه اسلام را رهبری نموده است. پژوهش حاضر به بررسی فعالیتهای سیاسی ، نظامی و اجتماعی عمروبن عاص پرداخته است و چنین استنتاج می شود که عمرو بن عاص علیرغم آنکه یکی از مخالفان سرسخت پیامبر بود نهایتا با مکر و حیله به یکی از یاران و فرماندهان سپاه اسلام تبدیل شده و در بسیاری از مسائل سیاسی و نظامی نقش آفرینی نموده است.

بررسی و تبیین روابط بین مسلمانان از دو جنبه حائز اهمیت است: 1- بحث تعاملات صورت گرفته بین آنها 2- خصومتها و درگیری های نظامی. تبیین روابط مسلمانان با هندوان در دوره گورکانیان و تشریح تعاملات و تقابلات صورت گرفته بین پادشاهان گورکانی با سایر دولتهای مسلمان بویژه صفویان و افشاریان و همچنین نوع روابط آنان با ازبکان و مسئله ماوراءالنهر و بیان نقش قندهار در این ارتباطات و همچنین روابط گورکانیان با دولتهای محل کوچک سرتاسر هند ساختار این پژوهش را تشریح میدهد استفاده از منابع و مآخذ و مقالات و پژوهشهای تدوین شده در تهیه این پژوهش به نگارنده کمک نمود تا در نهایت به نتایج زیر دست یابد : 1- تعاملات صورت گرفته بیشتر جنبه فرهنگی داشته است. 2- در روابط بین مسلمانان با گورکانیان تعاملات فرهنگی تاثیر چشمگیرتری داشته تا خصومتها و درگیری های نظامی. 3- پادشاهان گورکانی در برقراری این روابط کاملاً نقش ایفا کننده ای داشته اند. کلید واژه: هندوان- مسلمانان – گورکانیان – صفویه

تبرستان یا مازندران کنونی از گذشته های دور تا پایان دوره ساسانی دارای اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مرتبط با اقوام و تمدن های گوناگون بوده است که از آن در منابع ایران باستان، یونانی و اسلامی سخن رفته است. در این تحلیل که بر اساس مطالعات کتابخانه ای صورت گرفته است، تاریخ مازندران از جنبه های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته که این بررسی از گذشته های دور آغاز و تا پایان دوره ساسانی ادامه می یابد. دستاورد این پژوهش تا حد زیادی عبارت است از اینکه مازندران در طول تاریخ به لحاظ داشتن اقلیم خاص و نفوذ ناپذیر خود همواره در برابر هجوم اقوام بیگانه ایستادگی کرده، و به صورت مستقل و گاهی نیز نیمه مستقل اداره می شده است چنانکه در دوره ساسانیان توسط حکمرانان محلی که نمایندگان فرمانروای ساسانی محسوب می شدند، اداره می شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.