نام پژوهشگر: سید مهدی تسلطی
سید مهدی تسلطی عباس منوچهری
مفاهیم "سلطه" و "هژمونی" از جمله مفاهیم بسیار مهم در عرصه فلسفه ی سیاسی به شمار می آیند. این مفاهیم البته نزد متفکران مکاتب منتقد مدرنیته و جوامع مبتنی بر سرمایه داری کاربرد بیشتری دارد. در این پژوهش سعی می گردد از طریق واکاوی آرای دو تن از متفکران برجسته ی مکاتب انتقادی یعنی گرامشی و مارکوزه به این مفاهیم پرداخته شود و حوزه ی کاربردهای عینی و ذهنی این مفاهیم از منظر فکری این دو متفکر عیان گردد. پیش از واکاوی اندیشه ی این دو متفکر، در این پژوهش تلاش شده تا سنت نظری و ادبیات پیرامون مفهوم "سلطه" بررسی شود؛ چرا که فهم تفکر گرامشی و مارکوزه در این حوزه بدون فهم این سنت امکان پذیر نمی باشد. به همین علت آرای متفکران و فیلسوفان برجسته ای نظیر هایدگر، وبر، آدورنو، هورکهایمر و... بررسی شده اند و چشم انداز فکری آنان در باب مفهوم "سلطه" روشن گردیده است. اهمیت تفکر گرامشی و مارکوزه در حوزه ی تبیین این مفاهیم، باعث شده که مهمترین دغدغه ی این پژوهش بررسی اشتراکات و افتراقات این دو متفکر در این زمینه باشد. در همین راستا در متن پژوهش، ابتدا، توصیفات گرامشی و سپس مارکوزه در مورد مفاهیم"هژمونی" و "سلطه" آورده می شود و سپس آرای آنان مورد مقایسه قرار می گیرد.