چکیده یکی از مهمترین قسمتهای یک بسته نرمافزاریerp که به کمک آن میتوان انعطافپذیری سامانه را تضمین نمود و عملیات مهندسی معکوس را انجام داد، محیط توسعه است که در آن امکان اختصاصی کردن و یا توسعه عملکرد بسته نرمافزاریerp برای برآورده نمودن نیازمندیهای خاص سازمان استفاده کننده، فراهم میشود. از طرف دیگر، یکی از تمایزهای اصلی سامانههایerp نسبت به سایر سامانههای یکپارچه، مجهز بودن آنها به فرآیندهای کاری بر اساس بهترین تجربیات است که البته در صورت لزوم و بر اساس نیاز سازمان خریدار باید بتوان آنها را اختصاصی نمود. اما یکی از محدودیت‏های اصلی در محیط های توسعه موجود، عدم انعطاف‏پذیری و هوشمندی لازم برای پشتیبانی از ایجاد و اصلاح فرآیندها در زمان اجرای آنها می باشد. عامل های نرم افزاری هوشمند، به عنوان بخشی از یک نرم افزار، که دارای رفتارهای هدفمند واکنشی و کنش‏گرا بر اساس استدلال می باشند، میتوانند گزینه مناسبی برای تأمین انعطافپذیری محسوب گردند. در این پایان نامه، بر اساس دیدگاه عامل گرا، یک معماری پیشنهاد می شود که با تکیه بر چندین عامل مستقل ولی همکار، به تأمین انعطافپذیری در سیستم هایerp کمک می‏نماید. برای ارزیابی معماری پیشنهادی، در گام اول از مطالعه موردی برای نمایش قابل اجرا بودن معماری استفاده می شود. در گام دوم و سوم، شاخص های انعطاف پذیری بر اساس نظر خبرگان و معیارهای مربوط به ویژگی های عامل ها بررسی خواهدشد. نتایج ارزیابی نشان می دهند که معماری پیشنهادی قابل اجرا است، پاسخ گوی شاخص های انعطاف پذیری است و ضوابط یک معماری عامل گرا را داراست.