به پاس تعبیر عظیم و انسانی شان از کلمه ایثار و ازخودگذشتگان به پاس عاطفه سرشار و گرمای امیدبخش وجودشان که در این سردترین روزگاران بهترین پشتیبان است به پای قلب های بزرگشان که فریادرس است و سرگردانی و ترس در پناهشان به شجاعت می گراید این مجموعه را به پدر و مادر عزیزم تقدیم می کنم. تقدیر و تشکر آنان که ناتوان شدند تا ما به توانایی برسیم ... موهایشان سپید شد تا ما روسفید شویم ... و عاشقانه سوختند تا گرمابخش وجود ما و روشنگر راهمان باشند ... پدرانمان مادرانمان استادانمان در اینجا بر خود واجب می دانم تا مراتب سپاس و امتنان قلبی خویش را از همه کسانی که در به ثمر رساندن این مجموعه یاری ام کرده اند ابراز دارم. سپاس بی پایان خود را به استاد راهنمای گرامی سرکار خانم دکتر صمدی که همواره مشوقم بوده اند و در نهایت صبر و شکیبایی با اطلاعات ارزشمند خود مرا مورد لطف و عنایت قرار داده و از هیچ کمکی دریغ ننموده اند، تقدیم می دارم. از استادان مشاور خوبم، سرکار خانم دکتر خادمی و سرکار خانم دکتر دژگاهی نیز که نه تنها راهنمای علمی و اخلاقی ام بوده اند بلکه همواره با اطلاعات ارزشمند خود مرا مورد لطف قرار داده اند سپاسگزارم. چکیده این پژوهش با هدف بررسی سیر تحول تربیت معنوی و دلالت های آن در تعلیم و تربیت در دوران یونان باستان ، قرون وسطی ، دوران رنسانس و برخی دیدگاه های قرن بیست و یکم و هم چنین مکتب اسلام صورت گرفته است . تربیت انسان هم? قوا وابعاد وجودی او را دربرمی گیرد. توجه به ساحت معنوی انسان، به عنوان بعد اصیل و شایان توجه وجود او،امری است که باید به طور ویژه در تربیت آدمی در نظر گرفته شود. با توجه به این که دین و معنویت از مهم ترین ابعاد وجود آدمی سر چشمه می گیرند،لزوم توجه به این امر حائز اهمیت می باشد.پس از بررسی های انجام شده و تحلیل اطلاعات با روش توصیفی ـ تحلیلی ، این نتیجه حاصل شد که در هر یک از دوره های تاریخی ، تربیت معنوی با بن مایه اخلاق ، دین ، ارزش مورد مطالعه قرار گرفته است . مهم ترین یافته های این پژوهش حاکی از آن است که از مفهوم تربیت معنوی در هر یک از دوره های ذکر شده می توان معانی متفاوتی استنتاج کرد ، به طوری که در یونان باستان تربیت اخلاقی معنا می شود ، در قرون وسطی و دوران حاکمیت کلیسا به معنای تربیت دینی است و در دوران رنسانس از نظر برخی مربیان به معنای تربیت اخلاقی و از نظر برخی دیگر تربیت دینی معنا می شود . هم چنین بررسی ها حاکی از آن است که در مکتب اسلام می توان مقصد نهایی تربیت دینی را در تربیت معنوی مشاهده کرد . لازم به ذکر است که در هر یک از دیدگاهها و دوره های فوق تنها به یک بعد از تربیت بشر اشاره داشته اند ؛ این در حالی است که در اسلام به تمام ابعاد تربیت انسان (جسمانی ،اجتماعی ،عاطفی ، اخلاقی و ... ) برای رسیدن به تربیت معنوی توجه می شود . استاد راهنما:دکتر پروین صمدی تاریخ دفاع:07/12/1390 دانشجو: فرشته یوسفی حسن کیاده