چکیده: در این پژوهش منشاء خزندگان را مورد بررسی قرار داده، خانواده های سوسماران را در ایران معرفی نموده و ویژگی های آنها را ذکر کرده ایم، خانواده agamidae را از منظر فیلوژنی، رده بندی و همچنین جنس های آن را، مرور کرده ایم. جنس laudakia که هدف اصلی پژوهش حاضر است در ایران دارای 6 گونه است که شامل : 1) eichwald,1831)) l .caucasia2)blanford,1874)) l .microlepis 3)l.erythrogastra (nikolsky, 1896) 4)l.melanuralirata(blanford,1874) 5)l.nupta(defilippi,1843) 6).l.fusca(blanford,1876)می باشندکه ویژگی های سیستماتیکی هر کدام مورد بررسی قرار گرفته است؛ در این میان بررسی گونه ی laudakia caucasia بطور دقیق تر انجام شده است بطوریکه از منظر دو شکلی جنسی نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. طی انجام کار بیابانی در سال های 1389 و 1390 در غرب ایران و بررسی نمونه های موزه ای موجود مربوط به نقاط مختلف، صفات مریستیک و متریک آنها مورد اندازه گیری و مطالعه قرار گرفت و با استفاده از نرم افزارهای spss و s-plus آنالیز شد. نتایج این آنالیز ها نشان دهنده وجود تفاوت معنادار بین جنس نر و ماده درگونه l.caucasia می باشد که از این طریق دوشکلی جنسی در این گونه به اثبات می رسد. همچنین مطالعه مقایسه ای در مورد جمجمه بین دو جنس از خانواده agamidae یعنی laudakia وtrapelus ، انجام شد. در این مطالعه، استخوان های مختلف جمجمه ی گونه های trapelus agilis oliver, 1804 جمع آوری شده از استان فارس و laudakia caucasia eichwald, 1831 از استان کرمانشاه به عنوان نماینده ای از جنس های مذکور به دقت مورد بررسی قرار گرفت و هرکدام از استخوان ها توصیف گردید. سپس به منظور تشخیص جایگاه تکاملی آنها از نظر ساختارجمجمه بررسی با رویکرد مقایسه ای انجام شد، در مجموع به این نتیجه رسیدیم که تفاوت معنی داری بین گونه های مذکور وجود دارد.