نام پژوهشگر: زهرا قلمکاری
زهرا قلمکاری منصور شریعتی
جلبک سبز تک سلولی dunaliella مقاوم به شوری بوده و مدل سیستم گیاهی مناسبی جهت بررسی انواع تنش ها می باشد. برخی گونه های آن در شرایط شوری بالا، نور زیاد و کمبود عناصر قادر به تولید مقادیر بالای بتاکاروتن می باشند، از این رو این جلبک درتحقیقات بیوتکنولوژی حائزاهمیت است. بتاکاروتن دارای فعالیت آنتی اکسیدانی می باشد که توسط این فعالیت، رادیکال های آزاد پاکسازی شده و از بین می روند. اخیراً مشخص شده است که علاوه بر بتاکاروتن، آلفاکاروتن نیز خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و یک ماده ضد سرطان محسوب می شود. در این تحقیق تأثیر کمبود نیترات، تنش سرما و شوری بر تولید آلفاکاروتن و بتاکاروتن در جلبکbardawil dunaliella مورد بررسی قرار گرفت. لذا جهت بررسی کمبود نیترات و تنش شوری محیط های کشت با مولاریته 1 و 5/2 مولار nacl تهیه گردید که حاوی نیترات و فاقد نیترات باشد. سپس برای بررسی اثر تنش سرما نیمی از ارلن ها به دمای 14 درجه سانتیگراد و نیمی به دمای 25 درجه سانتیگراد منتقل شد. سپس میزان آلفاکاروتن، بتاکاروتن و همچنین تقسیم سلولی اندازه گیری شد. بر اساس نتایج بدست آمده کمبود نیترات در غلظت 1 مولار نمک در طول آزمایش منجر به کاهش تقسیم سلولی در حالی که درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن افزایش یافت. در تنش سرما روند تقسیم سلولی تفاوت معنی داری را نشان نداد، ولی درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن کاهش یافت. در اثر همزمان سرما و کمبود نیترات تقسیم سلولی در روند کاهشی و درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن روند افزایشی را نشان داد. در کمبود نیترات در غلظت 5/2 مولار نمک درطول آزمایش روند تقسیم سلولی تفاوت معنی داری را نشان نداد، در حالی که درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن کاهش می یابد. در تنش سرما تقسیم سلولی و همچنین درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن کاهش یافت. در اثر همزمان سرما و کمبود نیترات تقسیم سلولی روند کاهشی داشت و درصد تغییرات نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن در روز شانزدهم به طور چشمگیری افزایش یافت. می توان نتیجه گیری نمود که کمبود نیترات و اثر همزمان کمبود نیترات و تنش سرما منجر به بطئی شدن تقسیم سلولی می شود. به نظر می رسد در کمبود نیترات افزایش میزان آلفاکاروتن نسبت به بتاکاروتن به علت استفاده جلبکbardawil d. از این رنگیزه جهت مقابله با رادیکال های آزاد ایجاد شده تحت تأثیرکاهش نیترات باشد. کاهش مشاهده شده در میزان نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن در تنش سرما ، می تواند به علت القا مسیرهای سیگنالینگ سنتز بتاکاروتن در مقابله با دمای پایین باشد. با توجه به نتایج می توان چنین استنباط کرد که بهترین تیمار برای افزایش نسبت آلفاکاروتن به بتاکاروتن تیمار کمبود نیترات در غلظت یک مولار نمک می باشد.