نام پژوهشگر: پریسا سیستانی
پریسا سیستانی رضا حاجی حسینی
آهن عنصری است که در بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی مهم شرکت می کند اما آهن مازاد کمپلکس های نامحلولی را تشکیل می دهد که در اندام های داخلی ذخیره شده و باعث آسیب آن ها می شود. بیماری هایی مانند ?- تالاسمی و سندرم مییلودیسپلاستیک که برای درمان نیاز به تزریق مکرر خون دارند می توانند باعث انباشتگی آهن در بدن شوند. جذب آهن در دستگاه گوارش (معده و روده) معمولا mg/day 5/1-1 است. به دلیل عدم توانایی بدن در حذف آهن به جز از طریق مکانیسم هایی محدود، اختلال در هموستازی طبیعی بدن باعث افزایش آهن برای تشکیل کمپلکس های نامحلول با فریتین می شود که در طحال، کبد و عضله قلب ذخیره می گردد. دفراسیروکس یک داروی جدید خوراکی است که جهت درمان انباشتگی آهن در دوز یک بار در روز به کار می رود و توسط اداره غذا و داروی آمریکا در نوامبر 2005 تایید شده است. دفراسیروکس توانایی تشکیل کمپلکس با کاتیون های فلزی مختلف نظیر tb3+ را دارد. کمپلکس دفراسیروکس- tb3+ بسیار پایداراست و شدت جذب فلورسانس بالایی دارد بنابر این می توان از این کمپلکس به عنوان پروب در این تحقیق استفاده کرد. در سال های اخیر، پژوهشگران زیادی بر موضوع میان کنش مولکول های کوچک با dna تمرکز کرده اند. dna عموما اولین هدف داخل سلولی داروهای ضد سرطان است به طوری که میان کنش بین مولکول های کوچک و dna می تواند باعث آسیب dna در سلول های سرطانی و متوقف شدن تقسیم سلول های سرطانی و نهایتا مرگ آن سلول ها شود. در این کار تحقیقی، کمپلکس دفراسیروکس با یون های tb3+ سنتز شده و با روش های اسپکتروسکوپی مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین میانکنش این کمپلکس با ct-dna با استفاده از طیف ماوراء بنفش- مرئی، دو رنگ نمایی دورانی (cd)، ولتامتری چرخه ای (cv)، ویسکوزیمتری و طیف سنجی فلورسانس رقابتی مورد مطالعه قرار گرفته است. اتصال dna به کمپلکس دفراسیروکس- tb3+ باعث اثر هایپرکرومیک در طیف ماوراء بنفش- مرئی می شود، علاوه بر این میزان پایین ثابت اتصال dna به کمپلکس (104 × 8/1)، روشن می کند که کمپلکس به dnaاز طریق غیر درج شونده متصل می شود. کاهش شدت هر دو باند طیف دو رنگ نمایی دورانی ct-dna که مربوط به آشفتگی در ساختار دوم آن می باشد وکاهش ویسکوزیته نیزدلیل بر اتصال به صورت غیر درج شونده است و باعث تایید طیف های جذبی می شوند. علاوه بر این، مطالعه رقابتی با طیف سنجی فلورسانس با استفاده از متیلن بلو نیز نشان می دهد که کمپلکس از طریق اتصال غیر درج شونده به dna متصل شود. همچنین در ضمن اضافه کردن dna به کمپلکس، پتانسیل پیک های آندی و کاتدی و میانگین آن ها شیفت منفی نشان می دهند .این شیفت منفی نشانگر آن است که کمپلکس از طریق اتصال به سطوح خارجی با ct-dna بر هم کنش می یابد.این نتایج همه بیانگر این است که میان کنش بین کمپلکس دفراسیروکس- tb3+ و ct-dna از طریق اتصال به سطوح خارجی است.