نام پژوهشگر: ندا عالیپوریان

تعیین فاصله زمانی بهینه آبیاری به منظور ظهور حداکثر بذر موجود در بانک بذر خاک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی 1390
  ندا عالیپوریان   قاسمعلی دیانتی

: بانک بذر خاک نقش کلیدی را در حفظ و احیاء جوامع گیاهی ایفا می کند. روش ظهور گیاهچه یک روش معمول برای بررسی پتانسیل احیایی پوشش گیاهی بانک بذر خاک می باشد. مطالعات قبلی اصولا تنها یک تیمار آبیاری را در شرایط گلخانه برای مطالعات بانک بذر اعمال کردند. هر چند استفاده از این روش بدلیل عدم آگاهی از اپتیمم نیاز آبی بهینه تک تک گونه ها مشکل ساز است. علاوه بر این برای مطالعات در سطح وسیع نیاز به اطلاعات کافی در مورد شرایط جوانه زنی گونه ها در گلخانه لازم و ضروری است. در این مطالعه ظهور و نیاز آبی گونه های بانک بذر خاک در منطقه قرق واز واقع در استان مازندران انجام گرفت. نمونه برداری بصورت تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت بدین ترتیب که تعداد 80 قطعه نمونه 1×1 متر در منطقه قرق مستقر و بوسیله اوگر به قطر 5 سانتی متر نمونه های خاک جمع آوری شدند. سپس نمونه های خاک در داخل گلدانهای پلاستیکی به گونه ای پخش شدند تا ضخامت آنها کمتر از 2 سانتی متر باشد. گلدانها در داخل محیط کشت گلخانه در 4 ردیف قرار گرفته و تیمار آبیاری اعمال گردید. تراکم بذور برای هر قطعه نمونه و سپس تعداد بذور جوانه زده هر گونه در 4 تیمار آبیاری روزانه، دو روز در میان، چهار روز در میان و هفته ای با استفاده از آزمون glm مقایسه گردید. مطالعه بانک بذر خاک منطقه خاک منطقه منجر به شناسایی 55 گونه گیاهی که مربوط به 49 جنس و 23 خانواده گیاهی می باشد، گردید. نتایج حاصل نشان داد که مناسب ترین تیمارهای آبیاری برای تراکم و غنا به ترتیب دو روز در میان و هفته ای، چهار روز در میان و تیمار روزانه و برای تنوع دو روز، چهار روز در میان و هفته ای دارای بیشترین تنوع گونه ای و تیمار روزانه نیز دارای کمترین تنوع گونه ای می باشد. همچنین بررسی تشابه گونه ای ترکیب پوشش سطحی با ترکیب گیاهی بانک بذر خاک بر اساس ضریب تشابه جاکارد و چکانوسکی در میان تیمارهای مختلف آبیاری نشان داد که تیمار آبیاری هفته ای و چهار روز در میان دارای بیشترین تشابه گونه ای و تیمار دو روز در میان و روزانه در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. بر اساس این نتایج تیمار آبیاری روزانه در مقایسه با بقیه تیمارها کمترین میزان غنا، تشابه، تراکم و تنوع گونه ای را داشت بنابراین این تیمار برای کارهای گلخانه مناسب نمی-باشد. در مورد بقیه تیمارها نیز بسته به هدف و همچنین در نظر گرفتن هزینه و زمان به ترتیب اولویت بندی می شوند. اگر هدف از آبیاری نیل به بالاترین میزان تراکم، غنا و تنوع باشد تیمار آبیاری دو روز در میان بیشترین میزان تراکم، غنا و تنوع را دارا می باشد ولی باتوجه به هزینه و نیروی انسانی و همچنین به این دلیل که در تیمار چهار روز در میان می-توانند به مراحل کامل رشد برسند و شناسایی شوند، تیمار آبیاری چهار روز در میان مناسب ترین تیمار معرفی گردد.