چکیده: علی رغم نیاز کم گیاه، عناصر کم مصرف به دلیل نقش مهمی که در فعل و انفعالات گیاه دارند، کاربرد آن ها باید مورد توجه قرار گیرد. به همین منظور آزمایشی برای بررسی تاثیر کودهای ریز مغذی آهن، روی و منگنز بر عملکرد کمی و کیفی عدس دیم در سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقات کشاورزی استان اردبیل به صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا در آمد. تیمار های آزمایشی عبارت بودند از: عامل اول کود حاوی آهن در سه سطح (0، 10 و 25 کیلوگرم در هکتار از منبع کلات سکوسترین 138)، عامل دوم کودحاوی منگنز در دو سطح (0 و 30 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات منگنز) و عامل سوم کودحاوی روی در سه سطح (0، 20 و 40 کیلوگرم در هکتار از منبع سولفات روی). نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که اثرات اصلی کود های حاوی منگنز و آهن و اثرات متقابل منگنز در آهن و همچنین اثر سه جانبه آهن در منگنز در روی، بر روی صفات ارتفاع گیاه، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد کل نیام در بوته در سطح احتمال 1 و 5 درصد معنی دار شد. کاربرد هر سه ریز مغذی نسبت به عدم کاربرد در مورد صفات فوق الذکر اختلاف معنی داری را ایجاد کرده بود بطوری که کاربرد 30 کیلوگرم کود حاوی منگنز به همراه 25 کیلوگرم کود حاوی آهن و40 کیلوگرم کود حاوی روی باعث بیشترین ارتفاع بوته، بیشترین تعداد شاخه فرعی، بیشترین تعداد کل نیام در بوته و بیشترین تعداد نیام پوک در بوته شد. اثر اصلی کود حاوی منگنز و روی و اثر متقابل کود حاوی آهن در منگنز بر روی صفات تعداد نیام پر در بوته، وزن کل نیام در بوته، وزن خشک بوته و وزن خشک نیام و همچنین اثر سه جانبه آهن در منگنز در روی نیز بر روی صفات تعداد نیام پر در بوته و وزن کل نیام در بوته معنی دار شد. در مورد صفات تعداد نیام پر در بوته، وزن کل نیام در بوته، وزن خشک تک بوته و وزن خشک نیام در بوته کاربرد 25 کیلوگرم کود حاوی آهن در هکتار به همراه 30 کیلوگرم کود حاوی منگنز بیشترین میزان را در مورد صفات ذکر شده ایجاد کرده و تفاوت معنی داری را با دیگر سطوح کودی نشان داد. درمورد اثر سه جانبه بر روی صفات تعداد نیام پر در بوته و وزن کل نیام در بوته کاربرد 30 کیلوگرم کود حاوی منگنز به همراه 25 کیلوگرم کود حاوی آهن و 40 کیلوگرم کود حاوی روی بیشترین میزان را تولید کرده بود که اختلاف معنی داری را با دیگر سطوح کودی داشت. اثر اصلی کود منگنز، آهن و روی بر روی صفات تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه در هکتار در سطح احتمال 1درصد و اثر متقابل کود منگنز در آهن بر روی صفات وزن تک دانه و عملکرد دانه در هکتار در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل آهن در روی بر روی صفت عملکرد دانه در هکتار در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شد. در مورد صفات عملکرد دانه و وزن تک دانه کاربرد 25 کیلوگرم کود حاوی آهن و 30 کیلوگرم کودحاوی منگنز بیشترین مقدار صفات ذکر شده را ایجاد کردند. نتایج نشان داد که کاربرد کودهای ریز مغذی منگنز، آهن و روی برای زراعت عدس لازم و ضروری بوده و باعث افزایش کمیت و کیفیت محصول گردید چنین به نظر می رسد که کاربرد 25 کیلوگرم کود آهن در هکتار به همراه 40 کیلوگرم کود روی و 30 کیلوگرم کود منگنز می تواند در شرایط مشابه منطقه اردبیل برای زراعت عدس دیم با توجه به شرایط خاک و غیره برای حصول به عملکرد بهینه قابل استفاده باشد