نام پژوهشگر: محسن عطاءاله
محسن عطاءاله عباس پسندیده
هدف از این بررسی یافتن عوامل تقویت کننده ی نیروی «صبر» از نگاه قرآن و ارائه الگوی قرآنیِ توان افزایی در تحمل سختی ها است. این پژوهش از نوع «کتابخانه ای» است که در آن بیش از سیصد آیه در 14 جریان دشوار از زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با تکیه بر تفاسیر مورد بررسی قرار گرفته اند؛ و عوامل تقویت کننده در هر کدام با استفاده از روش «پژوهش معکوس» مشخص شده اند. یافته های این پژوهش آن است که اولاً: تعداد 45 عامل توانمند سازی در چهار موقعیت: اصل رسالت، انکار رسالت، جنگ روانی و جهاد استفاده شده است. ثانیاً: این عوامل به دو بخش تقسیم می شوند: «پیشینی» با دو عامل، و «پسینی» مجموعاً با 43 عامل که خود به سه گروه تقویت «خدا محور» با 24 عامل ، «عاقبت محور» با نُه عامل و «مشکل محور» با 10 عامل طبقه بندی می شوند. ثالثاً: توان افزایی در هر کدام از آن موقعیت های چهارگانه، الگویی خاص و متفاوت از دیگری دارد؛ بدین شکل که در هر موقعیت، از همه یا برخی از بخش ها و گروه های تقویتی استفاده شده، و از هر گروه نیز به تناسب موقعیت، عوامل خاصی به کار گرفته شده اند. رابعاً: در میان عوامل، تقویت «تعمیمی» با نُه بار و تقویت های «معنوی» و «عذاب انتظاری» هر کدام با پنج بار تکرار، بیشترین کاربرد را در این الگوها داشته اند. نتیجه این بررسی آن است که برای توان افزایی در سختی های سیاسی اجتماعی دین، باید نگاه تک عاملی را کنار گذاشت و به تناسب ماهیت هر پدیده، از مُدل های ترکیبی استفاده نمود.