نام پژوهشگر: زینب خاتون کردی

پزشکی درعهد صفویه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  زینب خاتون کردی   محمد رضا نصیری

در این مجموعه سعی بر آن است تا ، به چگونگی علم پزشکی در عهد صفویه پاسخ داده شود ونقش افکار علایق وتعصبات شاهان صفویه در رشد یا انحطاط پزشکی بیان گردد . طب صفویه دنباله رو طب اسلامی بوده ،وبر پایه ارکان اربعه ادامه یافته است . در دوره صفویه پزشکان نامداری چون بهاءالدوله نور بخشی و عماد الدین شیرازی زیسته اند که دارای ابتکارات ونو آوری بوده ونسبت به بیماری های تازه بوجود آمده در عصر خود مانند سفلیس و اعتیاد دست به تحقیق وتفحص زده اند . رسالات افیونه و آتشک از مهمترین رسالات تخصصی این دوره می باشد . دومین مورد چشمگیر در پزشکی این عصر تاثیر عقاید ، افکارو تعصبات شاهان صفوی می باشد که زمینه ساز رشد بسترهایی از پزشکی بر پایه نجوم ،پزشکی مذهبی ، آیین های شفا . در کنار پزشکی مدون می باشد. انواع شکلهای جدیدپزشکی باحمایت شاهان صفویه رشد بسیاری یافته و به عنوان رقیبی سر سخت برای پزشکی مدون گردیدند .عصر صفوی در دوران شروع شاهد جنگهای مداوم همسایگان سنی مذهب صفویان وتعدی وتجاوز دائم آنان به مرزها بودکه زمینه دوستی شاهان صفویه و روابط بسیار حسنه آنان را با سرزمین هند فراهم آورد ودرنتیجه، این روابط حسنه مهاجرت فراوان پزشکان ایرانی به هند و بسط وگسترش علم پزشکی و زبان فارسی در آن دیار می باشد . مهاجرت پزشکان ایرانی وتالیف کتتب متعدد به زبان فارسی منجر به علمی شدن زبان فارسی در آن عصر گردید .بعدها گسترش زبان فارسی در هند منجر به پیدایش زبان اردو گردید .به همین دلیل امروزه ، کتب مانده از این دوره قابل استفاده ترین کتب برای محققان پزشکی سنتی می باشد . رگه هایی از پزشکی اروپایی با ورود میسونرهای مذهبی وگروه کرملییها دراین عصر دیده می شود . در خاتممه می توان گفت پزشکی در دوره صفویه با وجود همه موانع ورقبا به آرامی رشد خود ادامه داد و توانست با پرورش تعداد زیادی پزشک وتالیفات وتحقیقات به زبان فارسی و نو آوریها دراین عرضه پزشکی ایران را زنده نگه دارد .