خانه های قاجاری را به حق می توان یکی از ارزنده ترین نمونه ها از میان بناهای تاریخی موجود در استان مازندران دانست. نمای بیرونی و درونی بیشتر این خانه ها آکنده از انواع نقوش تزیینی می باشد که در این میان، نقش درخت از کثرت حضور بیشتری نسبت به نقوش دیگر برخوردار است و به دو صورت ساده و پُرنقش قابل رویت می باشد. در این پژوهش، به منظور کسب آگاهی و شناخت بیشتر نسبت به نقوش تزیینی بکار رفته درون نقش درختان، به دسته بندی و معرفی آنها و بررسی عناصر گرافیکی مورد استفاده پرداخته ایم. معرفی خانه های قاجاری موجود در استان مازندران و نیز شیوه های مختلف اجرای نقوش در این خانه ها و همچنین دسته بندی موضوعی نقوش بدست آمده از این خانه ها از مواردی هستند که در بخش های نخستین تحقیق حاضر به آنها پرداخته شده است. سپس در بخش های بعدی به تفصیل، نقوش بکار رفته درون نقش درختان، از حیث ساختار کلی و نیز عناصر گرافیکی، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. نقوش تزیینی مورد مطالعه با شیوه هایی نظیر آجرکاری، گچبری، انواع تکنیک های چوبی و همچنین آهکبری به عرصه ی ظهور رسیده اند و از جهت موضوعی به گونه های گیاهی، حیوانی، هندسی، انسانی، تلفیقی، گلدانی و نمادین قابل تفکیک می باشند. نقوش گیاهی بیشترین کاربرد را در نقش درختان خانه های قاجاری استان مازندران داشته است و گونه های دیگر، در ارتباط با نقوش گیاهی بکار رفته اند. پایه و اساس این نقوش تزیینی که به صورت بافت بصری در فضای داخلی نقش درختان استفاده شده اند، بر تکرار و تقارن استوار است و به معنای واقعی، تجلّی آشکاری از وحدت در کثرت می باشند.