ادبیات بیان احساسات و عواطف بشری است که در فرهنگ عامه متبلور می شود . ادبیات هر سرزمین انعکاسی است از آداب و رسوم ، تفکرات ، علایق و دلبستگی های مردمان آن سرزمین ، که با مطالعه دقیق آن می توان به تاریخ و هویت هر قوم پی برد . قوم بلوچ هم با دیرینه ای طولانی ، دارای فرهنگی شکوفا و افتخار آمیز است که تاریخ و هویت خود را در غالب شعر و ترانه به عرصه ظهور نهاده است . در میان اقوام ایرانی قوم بلوچ از ادبیات شفاهی بسیار بالایی برخوردار است - خصوصا در حوزه شعر و سروده های محلی - که نمودار کاملی است از هنر و فرهنگ مردم این سرزمین . اگر چه ترانه ها و آوازهای محلی قدمتی به درازای تاریخ دارند و از آغاز حیات بشر همواره با وی همراه بوده اند اما تحقیق کامل و جامعی در مورد آن ها نشده است و از آن جا که در مورد ترانه و نغمه های محلی قسمت هایی از ایران تحقیقاتی به عمل آمده است اما در مورد نغمه های بلوچی کاری صورت نگرفته است ، نگارنده بر خود لازم دید که گردآوری ترانه ها و نغمه های محلی گوشه ای از بلوچستان را وجهه همت خویش سازد . در این پژوهش سعی شده است که نغمه های برخی از نقاط سراوان به صورت میدانی و کتابخانه ای جمع آوری و ثبت شده و سپس مورد تحلیل قرار گیرد . این نوشته نشان می دهد که دین و فرهنگ اسلامی ، هم چنین مسایل اقلیمی و اجتماعی تاثیر فراوانی بر نغمه های این سرزمین داشته است . هم چنین برای آشنایی بیشتر خوانندگان از معاشیق و تنی چند از شاعران بلوچ نام برده شده است .