فرایندهای نقطه ای فضایی و زمانی – فضایی به طور روز افزون و گسترده در بسیاری از زمینه های علمی مانند جنگل داری، بوم شناسی، واگیر شناسی، زیست شناسی، ستاره شناسی، جغرافیا، تحلیل تصاویر، زمین شناسی، علوم محیطی و ... به کار می روند. فرایندهای نقطه ای پواسن، کلاسی بسیار ساده برای مدل بندی داده های واقعی هستند، اما این فرایندها می توانند به خوبی برای ساختن کلاسی از فرایندهای ممسک تر به کار روند. یکی از مهمترین کلاس از چنین فرایندهایی، فرایندهای کاکس می باشند. نظر به اهمیت مدل بندی زمانی - فضایی الگوهای نقطه ای و نحوه ی پراکنش آنها در زمینه های مذکور در این پایان نامه به معرفی رده ی انعطاف پذیری از نسخه ی زمانی- فضایی فرایند نقطه ای کاکس، موسوم به مدل های کاکس اغتشاش لحظه ای زمانی- فضایی پرداخته ایم. این پایان نامه مشتمل بر 4 فصل است. در فصل اول به معرفی فرایندهای نقطه ای فضایی و زمانی پرداخته و برخی روش های شبیه سازی آنها را مطرح نمودیم. فصل دوم به معرفی فرایندهای نوپای زمانی – فضایی و به طور ویژه فرایندهای کاکس اغتشاش لحظه ای زمانی – فضایی و روش های شبیه سازی، براورد پارامترها، و نیکویی برازش آنها اختصاص داده شد. درفصل سوم الگوی زمانی – فضایی آتش سوزی در جنگل های استان مازندران در شمال ایران مورد بررسی قرار گرفت. این طرح پژوهشی از آن رو حائز اهمیت است که این پدیده با به وجود آوردن خسارات بسیار زیاد به یک نوع مشکل برای حفاطت از این ثروت ملی تبدیل شده و برای اولین بار در ایران با استفاده از روش های آماری، این مشکل مورد بررسی قرار گرفته و یک مدل فرایند نقطه ای زمانی- فضایی ارائه می گردد.