نام پژوهشگر: محسن مسلم
محسن مسلم حسین بهاروند
مقدمه: تولید انبوه و استفاده از روش های کمتر تهاجمی در به دست آوردن سلول های بنیادی مزانشیمی، خصوصا در افراد مسن که ذخایر سلولی کمی دارند، باعث شده است که محققین همواره به دنبال یک منبع مخصوص بیمار (patient specific) برای این سلول ها در پزشکی ترمیمی باشند. هدف ما در این مطالعه تولید سلول های پیش ساز مزانشیمی از سلول های بنیادی پرتوان القایی (hipsc-mps) و بررسی اثرات درمانی آنها در مدل موشی آسیب حاد کبدی حاصل از تتراکلرید کربن (ccl4) بوده است. مواد و روش ها: در این مطالعه از سلول های بنیادی پرتوان القایی انسانی (hipsc-1) استفاده شد که با روش جداسازی مکانیکی به سلول های پیش ساز مزانشیمی تمایز داده شده و از لحاظ مورفولوژی، پروفایل آنتی ژنی و قابلیت تمایز به رده های استخوان و چربی مورد مطالعه قرار گرفتند. سپس این سلول ها به وسیله pkh-67 نشان دار شده و به مدل آسیب حاد کبدی حاصل از ccl4 به میزان 0.6 ml/kg تزریق شدند. مطالعات in vivo جهت بررسی پارامتر های سرولوژیک، میزان قرار گیری سلول های پیوندی و تاثیرات آنها بر میزان تکثیر بافت کبدی و همچنین ترشحات آنها مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج: سلول های پیش سازمزانشیمی ازسلول های بنیادی پرتوان القایی از لحاظ مورفولوژی، پروفایل آنتی ژنی و قابلیت تمایزی شبیه به سلول های مزانشیمی مغز استخوان داشته و پیوند آنها موجب بهبود عملکرد کبدی در مدل ما شدند. حیواناتی که سلولهای پیش سازمزانشیمی ازسلولهای بنیادی پرتوان القایی را دریافت کرده بودند از لحاظ زنده مانی، پارامترهای سرولوژیک نظیر لاکتات دهیدروژناز (ldh)، بیلی روبین و همچنین لیپید پراکسیداسیون (lp) نتایج بهتری را نشان دادند. از طرفی سلول درمانی با hipsc-mps موجب کاهش 30% در شاخص فعالیت هیستولوژیک (hai) و افزایش سه برابری سلول های در حال تقسیم بافت کبدی شد. به علاوه این تغییرات به همراه کاهش معنی دار در بیان ژن های کلاژن نوع i، mmp13، mmp9و mmp2 و همچنین افزایش معنی دار در بیان ژن های timp1 و timp2 بود. این سلول های پیوندی قابلیت ترشح فاکتور رشد هپاتوسیتی را نیز داشتند. نتایج مشابهی در گروه پیوندی سلولهای مزانشیمی مغزاستخوان انسانی به دست آمد. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج ما نشان دادند که hipsc-mps جایگزین مناسبی برای پیوند سلولهای مزانشیمی مغز استخوان در ترمیم آسیب حاد کبدی بوده و با تولید انبوه این سلول های مخصوص بیمار به روش غیر تهاجمی می توان موجب بهبود و حمایت بافت کبدی شد.