نام پژوهشگر: عسگر قهرمانپور بناب
عسگر قهرمانپور بناب حسین آل کجباف
تاکنون پژوهشگران ایرانی به مساله مجازاتهای سازمان ملل و آثار آن در حوزه های متعدد پرداخته اند و بحث اصلاح ساختار سازمان ملل را نیز مطرح کرده اند و دراین راه کوشیدهاند مباحث مهمی را چه به لحاظ حقوقی و چه سیاسی تبیین کنند.اما به ندرت و شاید به جرات میتوان گفت ادبیاتی درباره نسبت تحریمهای سازمان ملل و حاکمیت قانون تولید نشده است. هدف اصلی این پژوهش بررسی نسبت تحریم های سازمان ملل و حاکمیت قانون نسبتی است.از آنجا که تاکنون قدرت های بزرگ با استفاده از حق وتو و سیاست پشت درهای بسته توانسته اند قطعنامههای شورای امنیت را تصویب کنند بدون اینکه به مساله مهم شفافیت اهمیتی بدهند لذا چنین شیوه ای نه تنها کارآمدی نداشته بلکه باعث شده است بسیاری از قطعنامه ها از جمله قطعنامههای شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران به شیوه غیر حقوقی به تصویب برسد بدون اینکه مساله حاکمیت قانون در آنها مطرح بشود. اگر قانون در این قطعنامه ها حاکم بشود و اعضای شورای امنیت در تصویب قطعنامه ها صرفا ملاحظات سیاسی را در نظر نگیرند، بی تردید بسیاری از مفاد قطعنامههای کنونی از اعتبار ساقط خواهند شد و شورای امنیت نمی تواند با ابزارهای سیاسی مثل حق وتو کشورهایی را که حق قانونی برای توسعه فن آوری هستهای دارند زیر فشار قرار دهد. این تحقیق دو هدف اصلی دارد:توصیف فرایند تکامل مجازاتهای سازمان ملل و بررسی رابطه میان مجازاتها و حکومت قانون.سرانجام، تحقیق حاظر تلاش می کند راهبردی را برای اجتناب از سوءاستفاده در تصویب قطعنامههای شورای امنیت ارایه بدهد. و سرانجام اینکه تحقیق حاضر به این نتیجه میرسد که بین قطعنامههای شورای امنیت و حاکمیت قانون رابطه مستقیمی وجود دارد. شورای امنیت تاکنون در اعمال قطعنامه ها توجهی به اصل حاکمیت قانون نکرده است. توجه نکردن به این اصل باعث شده است مشروعیت این نهاد مهم زیر سوال برود و اعمال تحریم ها رنگ و بوی سیاسی به خود بگیرد نه حقوقی. با این حال، تحقیق حاضر نشان می دهد شورای امنیت در اعمال تحریم ها و فرایند تصویب قطعنامه ها همواره از یک رویه استفاده نکرده است بلکه بر اساس اوضاع و احوال متفاوت رویه های متفاوتی را در پیش گرفته است. برای اینکه قطعنامههای از حالت سیاسی خارج بشوند و جنبه حقوقی پیدا کنند باید به اصل حاکمیت قانون بازگردد. این امر درباره قطعنامههای صادر شده بر ضد ایران نیز صدق می کند. بیشتر مفاد این قطعنامه ها جنبه سیاسی دارند نه حقوقی. توجه سیاستگزاران کشورمان به اصل حاکمیت قانون میتواند در رفع بسیاری از چالش های سیاسی و حقوقی فراروی مساله هستهای ایران کمک کمک کند.