نام پژوهشگر: حمید حمزه علی دستجردی
حمید حمزه علی دستجردی حمید سپهر دوست
بخش کشاورزی یکی از بخش های مهم اقتصادی است که به لحاظ ایجاد ارزش افزوده، اشتغال زایی و تامین امنیت غذایی نقش بسزایی در اقتصاد ایران دارد. هدف از این مطالعه ارزیابی کارایی چهار زیر بخش کشاورزی یعنی زیر بخش های زراعت و باغبانی، دامپروری، جنگل و مرتع و شیلات طی دوره زمانی 1388-1374 می باشد. بدین منظور از دو روش تحلیل پنجره ای پوششی داده ها (ناپارامتری) و روش تابع مرزی تصادفی (پارامتری) استفاده شده است. در روش تحلیل پنجره ای ارزیابی کارایی زیربخش های کشاورزی تحت شرایط بازدهی ثابت و متغیر نسبت به مقیاس در حالت نهاده گرا و با بکارگیری داده های پانل صورت گرفته است. در تخمین پارامتری کارایی فنی از روش تابع مرزی تصادفی استفاده شد. این تابع به روش حداکثر درست نمایی (ml) و تحت فروض باتیس و کوئلی در مورد نوع تابع و شکل توزیع عدم کارایی، برآورد شده است. نتایج حاصل از سنجش کارایی در تحلیل پنجره ای نشان می دهد از نظر کارایی فنی زیربخش های زراعت و باغبانی و دامپروری به ترتیب با معیار کارایی 96/0 و 72/0 کاراترین و ناکاراترین واحدها می باشند. به طور عمده پایین بودن کارایی مقیاس باعث بروز ناکارایی فنی در زیر بخش دامپروری شده است. نتایج حاصل از روش تابع مرزی تصادفی نشان می دهد 88 درصد انحرافات از مرز کارای تولید مربوط به عدم کارایی فنی و 12 درصد آن مربوط به متغیرهای خارج از کنترل می باشد. در پایان نیز پیشنهاداتی برای ارتقای کارایی زیربخش ها ارائه شده است.