محتوای آب بافت شاخی سم یکی از مولفه های نرمی سم است و این نرم شده گی ها، یکی از مولفه های حساسیت سم به عوارض گوناگون از جمله بروز زخم های پنجه، کف و پاشنه در سم می باشد. استفاده از حمام سم باعث ایجاد سختی بافت شاخی و ضد عفونی نمودن سم ها از اجرام مختلف می شود. فرمالین و سولفات مس دو ماده شناخته شده مورد استفاده در حمام سم می باشند که تاثیراتی بر میزان سختی بافت شاخی سم دارند. در مطالعه ی حال حاضر به بررسی تاثیر این دو ماده بر محتوای رطوبت بافت شاخی سم در محیط آزمایشگاه پرداخته خواهد شد. 30جفت اندام حرکتی قدامی حاصل از 30 راس گاو نر 6ماه تا 2 سال نژاد هولشتاین از کشتارگاه منطقه جمع آوری شد و در زمان حداقل 3 ساعت در دمای کمتر از 20 درجه سانتیگراد به بخش جراحی دانشکده دامپزشکی ارجاع داده شد. هر جفت اندام به صورت جداگانه و در پاکت پلاستیک در بسته منتقل و سپس طبق یافته های آناتومیکی، چپ و راست بودن اندامها مشخص شد. اندام چپ در 30 گاو، گروه درمان درنظر گرفته شد، به این صورت که انگشت داخلی در همه اندام ها در فرمالین 5% و انگشت خارجی در سولفات مس 5% قرار گرفت. زمان غوطه وری 30 دقیقه و به صورت هم زمان انجام گرفت. اندام راست 15 گاو به عنوان گروه کنترل مثبت در نظر گرفته شد به این صورت که دو انگشت داخلی و خارجی به مدت 30 دقیقه در آب معمولی قرار داده شد و اندام راست 15 گاو دیگر به عنوان کنترل منفی، در هیچ محلولی قرار نگرفت. پس از آن از هر انگشت از سه ناحیه ی پنجه، کف و پاشنه به کمک ترفن جراحی 8 میلیمتری و دریل با دور کم، نمونه ها برداشت شد سپس نمونه ها در ظرف مخصوص نمونه گیری در مدت زمان حداقل به آزمایشگاه منتقل گردید و بعد از وزن کردن نمونه ها در زمان صفر در اون 102 درجه سانتیگراد قرار گرفت. هر 24 ساعت نمونه ها مجدد وزن کشی شد تا اختلاف دو وزن آخر برای هر نمونه کمتر از 04/0گرم شد. پس از جمع آوری کلیه ی اطلاعات وزن همه ی نمونه ها بر حسب کوچکترین وزن که برابر 5/0 گرم بود استاندارد شد پس از آن آنالیز آماری با کمک نرم افزار آماری sigma stat و استفاده از آزمون three way analysis of variance انجام گرفت در این آزمون، گروه ها، زمان و درمان به عنوان سه فاکتور در نظر گرفته شد و تغییر مقادیر به عنوان داده در هر یک از فاکتورها مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مطالعه p<0.05 به عنوان سطح معنی دار قلمداد شد. آزمون holm-sidak method به عنوان آزمون تکمیلی برای ارزیابی اطلاعات مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان دهده این موضوع است که تفاوت معنی داری بین میزان رطوبت تمامی نمونه ها از زمان صفر تا 72 وجود دارد (p<0.05). همچنین تفاوت معنی داری بین نواحی مختلف سم در هرسه زمان مشاهده شد (p<0.05). سخت شدن نسبی سم در حمام فرمالین و سولفات مس یکی از نتایج بدست آمده از این تحقیق است که با توجه به یافته های کنونی، به نظر می رسد با افزایش زمان آزمایش، شاهد نتایج واضح تری خواهیم بود.