به منظور بررسی تاثیر خرمای ضایعاتی بر تخمیر، سوخت و ساز نیتروژن و سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه گوسفندان نژاد کرمانی، از چهار راس گوسفند دارای فیستولای شکمبه ای در قالب طرح مربع لاتین چرخشی 4*4 با چهار دوره 21 روزه استفاده شد. در این آزمایش خرمای ضایعاتی در 4 سطح صفر، 10، 20 و 30 درصد در جیره مورد مطالعه قرار گرفت. افزایش سطوح خرمای ضایعاتی در جیره کاملا مخلوط شده به طور معنی داری باعث کاهش ph و غلظت آمونیاک شکمبه شد (05/0>p). اما اثری بر ماده خشک مصرفی، قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین، ndf و adf جیره های آزمایشی نداشت. در این آزمایش استفاده از خرمای ضایعاتی به طور معنی داری سنتز پروتئین میکروبی شکمبه، تغییرات وزن بدن و تعادل نیتروژن را افزایش داد (05/0>p). استفاده از خرمای ضایعاتی در جیره گلوکز و انسولین خون را به طور معنی داری افزایش و نیتروژن اوره خون را کاهش داد (05/0>p). بر اساس نتایج پژوهش حاضر استفاده از خرمای ضایعاتی در جیره باعث بهبود در فراسنجه های تخمیری شکمبه، سوخت و ساز نیتروژن و در نتیجه افزایش سنتز پروتئین میکروبی در شکمبه گوسفندان کرمانی می شود.