نام پژوهشگر: حسین آقایی مجارشین

مقایسه معیارهای مدخل گزینی در فرهنگ های معین و سخن یک جلدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1390
  حسین آقایی مجارشین   مریم سادات غیاثیان

فرهنگ نویسی در ایران دارای پیشینه ای بس طولانی است. اما مسئله مهم این است که علیرغم این سابقه طولانی به فرهنگ نویسی علمی و نظام مند هیچ توجهی نشده است. این پژوهش بر آن است تا به مقایسه معیارهای مدخل گزینی در فرهنگ های معین (1380) و سخن (1386) یک جلدی بپردازد. در نیل به این منظور، با تکیه بر دستاوردهای زبان شناختی، بیست و پنج معیار اقتباس شده و با این سنجه ها و به روش تحلیل محتوا معیارهای مدخل گزینی دو فرهنگ معین و سخن یک جلدی با هم مقایسه شدند. این مقایسه با استفاده از یکصد مدخل یکسان از هر دو فرهنگ که به طور انتخابی گزینش شدند صورت گرفت. فرهنگ نویسان برای آماده کردن فرهنگ های خود ابتدا اقدام به تهیه پیکره می کنند. پیکره انباره ای از اطلاعات پیش روی فرهنگ نویس قرار می دهد. مهمترین گام بعدی و شاید مهمترین گام در فرهنگ نویسی حل این معماست که چگونه و با چه آرایشی این اطلاعات زبانی باید چیدمان شود تا کاربر بتواند در یک اثر ارجاعی به راحتی راهیابی کند. شاید در طول تمام تاریخ فرهنگ نویسی در ایران نحوه چیدمان و سرمدخل یا زیرمدخل قرار دادن اطلاعات زبانی به طور سلیقه ای و براساس ترجیحات فردیِ فرهنگ نویس صورت پذیرفته است. تنها در چند دهه اخیر در غرب این ضرورت احساس شده است که بر هر مرحله از فرهنگ نویسی باید معیارهایی علمی حاکم باشد و چند سالی است که این آگاهی سینه به سینه به فرهنگ نویسان ایرانی رسیده است. اما حقیقتاً در این راستا ما در مرحله جنینی به سر می بریم. فرهنگ های معین و سخن یک جلدی از 25 معیار مدخل گزینی پیشنهاد شده در این پژوهش در 13 معیار کاملاً متفاوت با یکدیگر عمل کرده اند و طبق 12 معیار یکسان مدخل گزینی کرده اند