منطقه خاورمیانه به دلیل دارا بودن موقعیت خاص ژئواستراتژیک، ژئوپلتیک و ژئواکونومیک و همچنین به دلیل سرشار بودن از منابع مهم انرژی از جمله نفت و گاز، همواره مورد توجه و طمع ورزی قدرت های بزرگ فرامنطقه ای بوده است که این مسئله، امنیت این منطقه را با پیچیدگی ها و محدودیت ها و خطرات فراوانی مواجه ساخته است. از طرفی تنازعات و کشمکش های میان کشورهای مسلمان منطقه نیز ـ علی رغم آموزه های دین مبین اسلام مبنی بر صلح و آرامش و امنیت ـ به این مسئله دامن زده و امنیت این منطقه را با خطر جدی مواجه ساخته است. بنابراین در این رساله سعی شده است تا با بررسی اهمیت و ویژگی های منطقه خاورمیانه و متغیرهای موثر بر امنیت منطقه و علل و عوامل تنازعات میان کشورهای منطقه از جمله متغیرهای درون منطقه ای و برون منطقه ای، با نگاهی مثبت بر تقویت زمینه های مشترک میان کشورهای منطقه و فرصت های همکاری و همگرایی تأکید شود و با ایجاد شرایط و زمینه های لازم و تأکید بر روش منطقه گرایی نوین به دنبال ایجاد اتحادیه سیاسی ـ امنیتی منطقه ای بود، که برای تحقق این مسئله پیشنهاد شد که از طریق اعتمادسازی و تنش زدایی، سطح تعاملات درون منطقه ای افزایش یافته و با تحقق یک همگرایی واقعی و تشکیل اتحادیه سیاسی ـ امنیتی منطقه ای بدون دخالت و نفوذ قدرت های بزرگ، امنیت پایدار را در منطقه خاورمیانه تأمین کرد.