ادبیات نمایشی مسلمانان قفقاز (جمهوری آذربایجان کنونی) تأثیر شگرفی بر ادبیات نمایشی ایران گذاشته است. پژوهش حاضر، خوانشی است اجتماعی-تاریخی از آثار کمدی نمایشنامه نویسان بزرگ قفقاز که سیر تحول مضامین و ساختار کمدی های قفقاز را بر اساس مفهوم هویت دنبال می کند و ارتباط آن را با استعمار روسیه، قومیت گرایی و انقلاب اکتبر مورد بررسی قرار می دهد. در این پژوهش هویت را همچون دیالکتیک خود و دیگری در نظر گرفته ایم و آن را متأثر از گفتمان های ایده ئولوژیک دانسته ایم. در این پژوهش تمایز ژانری میان طنز و کمدی مطرح شده و بر اساس آن جنبه های ایده ئولوژیک و دلالت های اجتماعی ژانر، مورد بررسی قرار گرفته است. بر خلاف عقیده ی رایج در مورد خصلت رادیکال طنز تهکمی در مقایسه با کمدی، درام قفقاز عکس این مساله را ثابت می کند؛ جایی که طنز با بازتولید کلیشه های قومی گفتمان استعمار، مردم را تحقیر و توبیخ می کند و کمدی با القای حس همبستگی، آنان را به اتحاد و مبارزه دعوت می کند.