منطقه خاورمیانه، در طول تاریخ مدرن خود، همواره شاهد تحولات و دگرگونی هایی بوده که امنیت و سیاست در سطح بین المللی را به شدت متأثر کرده است. در این میان، اشغال عراق از سوی آمریکا در سال 2003، سرنگونی صدام حسین و تغییر رژیم در این کشور را می توان مهم ترین رویدادی تلقی کرد که به شکل گیری دوره جدیدی از تعاملات میان بازیگران منطقه ای،توازن قدرت در خاورمیانه و در مجموع تصویر نوینی از منطقه شده است. فروپاشی رژیم صدام حسین نقطه عطفی در روند سیاسی شدن شیعیان و برخورداری آنها از هویت دوگانه سیاسی و مذهبی در جامعه عراق محسوب می گردد.تحولات ناشی از سقوط رژیم صدام حسین و خروج شیعیان از تنگنای ژئوپلتیک به صورت بارزی نقش ژئوپلتیک شیعیان در عراق را ارتقاء بخشیده است. اکثریت مجلس نمایندگان، پست نخست وزیری و بسیاری از پست های دولتی برخلاف دوران گذشته اکنون در اختیار شیعیان قرار دارد. شیعیان این کشور در روند دولت سازی بسیار پررنگ و حساب شده عمل کرده و با بهره گیری از رهنمودهای آیت اله سیستانی در تحولات سیاسی نقش آفرینی کردند. قدرت یابی شیعیان، در عراق جدید علاوه برآنکه چشم اندازهای جدیدی را برای احقاق حقوق بیشتر شیعیان در سایر کشورهای عربی ایجاد کرده، برای ایران نیز فرصت ساز بوده است. دستیابی شیعیان به قدرت در عراق ظرفیت های جدیدی برای تغییر ساختار قدرت و شکل گیری فرایندهای جدید امنیتی در سطح منطقه ایجاد نموده و الگوهای جدیدی برای تعامل دو کشور ایران و عراق و روابط طرفین با قدرت های فرامنطقه ای بوجود آورده است. عراق امروز با عراق سال 2003 کاملا متفاوت است. هر انتخابات یا تحول سیاسی که در این مدت صورت گرفت خود تاثیرات مثبتی به همراه داشته است. یعنی دولت و مجلس جدیدی دارد که ساخت قدرت و سیاست را بر اساس خصوصیات بومی تجربه می کند بنابراین پروسه دولت سازی در حال پیشرفت است.