فیلسوفان دین در اواخر قرن هجدهم، توجّه خود را بر روی این مسأله ی مهم، تجربه های عرفانی، متمرکز ساختند و به بحث درباره ی آن پرداختند. این مسأله ی جدید، راهی نو را بر روی آن ها گشود تا بتوانند اعتقادات و باورهای دینی را از ورای استدلال های عقلی بنگرند و با دیدی جدید به مسأله ی ایمان به خدا و شناخت او نگاه کنند؛ این در حالی است که این بحث نو، ریشه هایی کهن در عرفان اسلامی دارد؛ زیرا که یکی از مهم ترین مصداق های تجربه ی عرفانی، همان کشف و شهود است. مثنوی مولوی نیز که یکی ازبرجسته ترین آثار عرفانی است، بازتاب دهنده ی چهره های گوناگون تجربه های عرفانی است، آن گونه که می توان در جای جای این اثر عرفانی، با مفاهیم گوناگون وابسته به این مفهوم مواجه شد. بررسی و تحلیل مفاهیم مطرح شده توسّط محقّقان حوزه ی تجربه های عرفانی با مثنوی، مهمّی است که این پایان نامه بدان پرداخته است. ساختار این پایان نامه از سه جستار تشکیل شده است؛ در جستار نخست به کلّیّات نظری پژوهش(چیستی تجربه های عرفانی، سرشت و ماهیّت تجربه های عرفانی، ویژگی های مشترک آن و...) و در جستار دوم به تحلیل و بررسی این تجربه ها در مثنوی(زمینه های دست یابی به تجربه های عرفانی، تجرب های عرفانی مولانا، گون های تجربه های عرفانی در مثنوی، ویژگی ها و پیامدهای آن و...) و در جستار سوم به نتیجه گیری پرداخته ایم.