نام پژوهشگر: سیدکمال کشیک نویس رضوی

نقدروش شناسانه دایره المعارف قرآن لیدن؛ باتکیه بردیدگاهای تفسیری علامه طباطبایی وشیخ شنقیطی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  سیدکمال کشیک نویس رضوی   عباس احمدوند

با بررسی در کتاب های تفسیری وآنچه پیرامون این دانش نگاشته شده است، این نکته را به چشم می رسد که تاکنون شرایط دینی مفّسر (باورمندی وی) و رابطه آن با متن، موردغفلت واقع شده وتنها به دانش های نیازمند مفّسرتاکید شده است. در رویکرد تفسیری قرآن به قرآن، تفسیرگری فرآیند فهمی جامع از متن قرآن دانسته شده و مفّسران طرفدار این رویکرد تفسیری را به متن گرایی در تفسیر نزدیک ساخته است. قرآن متنی است که درطول 14سده گذشته توانسته است که مخاطبان را با انگیزه های دینی و پیش داشت های گوناگون، به تعامل با خویش فرابخواند. بافت گرایی ومتن گرایی برخلاف تفاوت ظاهری درروش ورویکرد هردو وابسته متن هستند؛ یکی متن را مقدم داشته و از متن به فهم می رسد، دیگری بافت را برای فهم متن پیش داشته است. مطالعات قرآنی غربیان درسده بیستم را باید درپرتو رویکردی آمیخته از انگیزه های پدیدارشناسانه وروش های هرمنوتیکی ارزیابی کرد؛ نکته ای که مرتضی اسعدی(د.1375ش) درصفحات پایانی کتاب خویش "مطالعات اسلامی درغرب انگلیسی زبان" به آن اشاره کرده است. دراین میان همکاری مناسب مسلمانان در مطالعات قرآنی باغربیان، علی رغم برخی نگاه های حصرگرایانه، درغرب فضایی برای گفتگو فراهم آورده و با آنکه رویکردها وروش های قرآن پژوهی غربیان به طورکامل با آنچه درسنّت اسلامی است هماهنگی ندارد، امّا برخی از دست آوردهای آنان درجامعه علمی اسلامی پذیرفته شده و کاربردهایی نیز دارد. دایره المعارف قرآن لیدن به عنوان نخستین اثر پیرامون قرآن با این ساختار و رویکرد، گامی بلند درعرصه مطالعات قرآنی درغرب به شمار می آید که مقدمه ای است برای آینده این گونه مطالعات درغرب.