گنبدهای آجری به عنوان یک عضو سازه ای مهم در بناهای تاریخی ای همچون مراکز مذهبی و مقدس مورد استفاده قرار می گرفته است. مقاومت کششی پائین مصالح بنایی موجب می شود که این بناها در برابر زلزله آسیب پذیر باشند. گنبدها تحت بارهای ثقلی به اندازه کافی مقاوم و پایدارند ولی با این حال وقتی تنشهای کششی به حدی بالاتر از ظرفیت باربری کششی مصالح میرسند، ترک ها به صورت نصف النهاری در گنبد ایجاد می شوند. هرچند در موارد بسیاری این آسیب ها با پیش تنیده کردن گنبد از بین رفته است، ولی مقاوم سازی و مرمت بناهای تاریخی امری است بسیار ظریف که نیاز مند اعمال روشی است که کمترین تغییرات در آن ایجاد شود و به ارزش های تاریخی و زیبایی شناختی بنا آسیبی وارد ننماید. در این تحقیق یک روش خلاقانه با استفاده از ملات منبسط شونده برای پیش تنیده کردن و مقاوم سازی گنبدهای تاریخی معرفی می گردد. این ملات منبسط شونده برای تولید فشار، در داخل درز بین آجرها تزریق می شوند. فشار ناشی از انبساط این مخلوط سیمانی برای نمونه هایی با درصد های مختلفی از افزودنی منبسط شونده اندازه گیری شده و بر مبنای این آزمایشات مناسب ترین درصد افزودنی برای مقاومسازی انتخاب می گردد. یک تحلیل غیر خطی اجزاء محدود روی نمونه موردی گنبد خمارتاش در مسجد جامع قزوین به وسیله نرم افزار abaqus صورت می گیرد. ایده ریز مدلسازی با مصالح دراکر پراگر در این مدل مورد استفاده قرار گرفته است که رفتار گنبد قبل و بعد از مقاوم سازی در آن مورد بررسی است. برای صحت سنجی نتایج تئوری، آزمایشاتی تدارک دیده شد که روی قوس های بنایی با ملات معمولی و ملات منبسط شونده انجام گشت. نتایج نمایانگر این است که این روش مقاوم سازی برای بناهای تاریخی بسیار موثربوده، بدون اینکه مداخله زیادی در بنا صورت گیرد.