نام پژوهشگر: سمیه تقی پور
سمیه تقی پور مهدی نادری
منبع اولیه تغذیه انسان از گیاهان است، که مواد غذایی خود را از گیاهان دریافت می دارند. از آن جا که خاک های کشاورزی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم بر سلامت عمومی دارند، داشتن اطلاعات از تجمع و تغییرپذیری مکانی عناصر سنگین در آنها، از اهمیت خاصی برخوردار است. مطالعه تغییرات مکانی فلزات سنگین و منشأ آنها در خاک، به منظور مدیریت کشاورزی دقیق و جلوگیری از آلودگی خاک و محصولات کشاورزی امری ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی و پهنه بندی غلظت قابل جذب عناصر آهن، روی، منگنز و مس و غلظت کل سرب و کادمیوم موجود در خاک های سطحی دشت شهرکرد و ارزیابی خطر آلودگی خاک های منطقه به این عناصر انجام شد. 120 نمونه خاک سطحی مرکب به طور تصادفی از منطقه مورد مطالعه برداشت شد. غلظت های کل کادمیوم و سرب نمونه ها، به روش هضم در اسیدنیتریک و غلظت های قابل جذب آهن، منگنز، روی و مس به روش عصاره گیری با dtpa به وسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. بافت، ماده آلی، ph و فسفر قابل جذب نمونه ها نیز طبق روش های استاندارد آزمایشگاهی اندازه گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری داده ها نشان داد میانگین غلظت قابل جذب آهن و سرب کل از مقادیر بحرانی آنها کمتر، در صورتی که میانگین غلظت منگنز، روی و مس قابل-جذب و کادمیوم کل بیش از حد بحرانی آنها در خاک بود. از بین خصوصیات اندازه گیری شده ماده آلی با غلظت قابل جذب روی، مس و منگنز، ph با منگنز قابل جذب و درصد سیلت و شن با سرب کل هم بستگی معنی دار نشان دادند. تجزیه و تحلیل زمین آماری نشان داد تغییرپذیری کادمیوم کل ناهمسان گرد می باشد. از بین متغیرهای مورد مطالعه رس وابستگی مکانی ضعیف، کادمیوم وابستگی مکانی قوی و سایر متغیرها وابستگی مکانی متوسط نشان دادند. نقشه های کریجینگ و خطای تخمین، نشان-دهنده قابلیت بسیار خوب تخمین گر کریجینگ برای پهنه بندی غلظت عناصر سنگین، ماده آلی و ph بود.این نقشه ها کمبود آهن قابل جذب در اراضی کشاورزی و غلظت های بالاتر از حد بحرانی مس، منگنز، روی و کادمیوم را در منطقه نشان دادند.