توصیف از آرایه های کلام و از جمله عوامل برجسته زیبایی آن محسوب می شود که همواره از دید شاعران و نویسندگان دور نمانده است و هر یک از آنان در ادوار مختلف ادب فارسی، آثار خویش را با صفاتی زیبا آراسته اند تا آن چه بر خوانندگان عرضه می کنند لذت درک زیبایی را برایشان ملموس تر کند. فردوسی به عنوان بزرگترین شاعر حماسه سرای ایران و خواجو به عنوان یکی از شاعران سرآمد قرن هشتم به شیوه خاص خود به این امر پرداخته اند. رساله حاضر به منظور بررسی و تطبیق توصیف و شخصیت های داستانی در همای و همایون خواجو و بیژن و منیژه فردوسی، در سه بخش و سه فصل فراهم آمده است: بخش اول، با دو فصل به زندگی نامه فردوسی و خواجو، نحوه سرودن و وجوه اشتراک دو اثر، اختصاص یافته است. بخش دوم، دارای سه فصل می باشد که در فصل اول اشاراتی مختصر در مورد توصیف و انواع آن و در فصل دوم توصیف در سبک خراسانی و عراقی، توصیف از نظر فردوسی و خواجو و همچنین توصیف در بیژن و منیژه و همای و همایون بیان گردیده است و در فصل سوم، توصیفات به کار رفته در دو اثر، تطبیق و بررسی شده است. در بخش سوم، پس از ذکر مطالبی مختصر درباره شخصیت، شخصیت های به کار رفته در هر دو اثر مورد تطبیق و بررسی قرار گرفته است. دیگر این که هر چند بیژن و منیژه و همای و همایون آثاری عاشقانه با رگه های حماسی اند؛ امّا به وضوح می توان غلبه روح حماسی در بیژن و منیژه و غلبه روح غنایی در همای و همایون را مشاهده کرد. آنچه از مباحث مذکور می توان نتیجه گرفت این است که خواجو در سرودن همای و همایون، از نظر مضمون و محتوا، از بیژن و منیژه تأثیر پذیرفته است و توصیفات فردوسی از وقایع و حوادث در حد ایجاز است؛ امّا خواجو در این مورد به اطناب گرائیده است. همچنین هر چند بیژن و منیژه و همای و همایون، آثاری عاشقانه با رگه های حماسی اند؛ امّا به وضوح می توان غلبه روح غنایی در همای و همایون را مشاهده کرد.

در این پژوهش، ابتدا به تعریف و شناسایی ماهیت تناقض در بلاغت پرداخته شده است. در بلاغت، برخلاف منطق صوری و ارسطویی، اجتماع دو مفهوم متناقض یا متضاد ( نه ضرورتاً تضاد منطقی بلکه هر نوع نسبت ناسازگاری میان دو چیز) ممکن است. ابهام، آشنایی زدایی، دوبعدی بودن و ایجاز از مختصات آن به شمار می رود. سپس، مقوله تناقض در شعر حافظ در سه بخش تحت عنوان عبارت و جملات متناقض (پارادوکس)، معانی و مفاهیم متناقض (دوگانگی) و تناقض های عرفانی(شطح) بررسی شده است. تناقض در شعر حافظ، به طور کلی، آمیزه ای از مفاهیم بلند عرفانی و شگردهای بلاغی است.

آداب و رسوم و آیین های کهن هر ملّت و سرزمینی هویّت آن ملّت و سرزمین را می سازند. شناخت این آداب و رسوم و آیین های کهن ایرانی و دریافت پیوند آن با آداب و رسوم امروزی ما را در شناسایی بهتر و بیشتر آیین ، فرهنگ و آداب و رسوم گذشته های دور یاری می رساند. غزلیّات سعدی یکی از ارزشمندترین آثار به جای مانده نزد ایرانیان است که بسیاری از آداب و رسوم و آیین های کهن ایرانی را باز می نماید. آداب و رسومی که سینه به سینه و نسل به نسل حفظ شده و سرانجام با تغییراتی به دست ما رسیده است. بنیان این پژوهش، یافتن آداب و رسوم و آیین کهن ایرانی در غزلیات سعدی است. این پایان نامه با هدف رویکرد به آداب و رسوم و آیین های کهن ایرانی و باز شناساندن این آداب و رسوم به دیگر فرهنگ ها براساس روش کتابخانه ای و توصیفی در چهار فصل تدوین شده است. فصل اول به کلیاتی چون بیان مسأله، اهداف، پرسش ها ، پیشینه ی تحقیق می پردازد.در فصل دوم جنبه های مختلف زندگی و غزل سعدی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل سوم به بررسی آداب و رسوم در غزلیّات پرداخته و در انتها نتیجه گیری شده است. واژگان کلیدی: آداب و فرهنگ، ایران باستان، سعدی، غزلیّات سعدی، اسطوره.

پژوهش حاضر، به بررسی آیین های شادمانی در شاهنامه فردوسی می پردازد. هدف ما در این پایان نامه، آشنایی خواننده با آیین های شادمانی در شاهنامه و نحوه بکارگیری فردوسی از این عناصر (شادمانی) در اشعارش می باشد. بدین منظور پس از طرح مباحث نظری در زمینه تعریف جشن، اهمیّت آن در ایران باستان و تقسیم بندی آن، آیین های شادمانی در شاهنامه فردوسی را به سه دسته آیین ها و جشن های ملّی(جشن های دوازده گانه، نوروز،یلدا،سده و چهارشنبه سوری)، آیین ها و جشن های اجتماعی ، خانوادگی(ازدواج و تولّد) و آیین ها و جشن های حکومتی(بر تخت نشینی و بزم های شاهانه و پهلوانی) تقسیم کرده ، میزان کاربرد هر یک از این عناصر را در اشعار فردوسی بررسی کرده ایم. در این تحلیل ها آنچه بیشتر از هر چیز در شاهنامه فردوسی نمود داشته است، به کارگیری عنصر شادمانی است. این پایان نامه در پنج فصل تدوین شده است؛فصل اوّل به کلّیاتی چون بیان مسأله،اهداف پژوهش، پرسش های تحقیق، پیشینه تحقیق و روش تحقیق می پردازد، در فصل دوّم مبانی نظری تحقیق چون تعریف جشن، اهمیت آن در ایران باستان، تقسیم بندی آن و معرّفی جشن ها و آیین ها می باشد،در فصل سوّم به زندگی شاعرو سبک وی در شاهنامه پرداخته شده است، در فصل چهارم آیین های شادمانی در شاهنامه بررسی شده است و در نهایت در فصل پنجم حاصل سخن آمده است. در این پژوهش خواننده با بخشی اشاره های موجود در شاهنامه و نحوه کاربرد فردوسی از این عناصر در شاهنامه اش آشنا می گردد.

دست یابی به معرفت، دغدغ? تلاش های فلسفی، هنری و عرفانی دنیای امروز و دیروز بشر است که آگاهی از این حقیقت و رسیدن به آن اگر چه متفاوت و دارای جلوه های گوناگون است، و هر چند گاه به مدد عقل، گاه به نیروی وحی و گاه با خیال انگیزی و تخیل انجام می پذیرد؛ اما می توان همسانی ها و اشتراکات فراوانی بین آنها یافت. در این پژوهش نیز، هدف بررسی اندیشه های عرفانی در اثری است که، ظاهراً با عرفان در تناقض است اما تحقیقات در بار? آن نشان داده است که، علیرغم تناقضات ظاهری، مشابهات و اشتراکاتی بین آنها در رسیدن به معرفت وجود دارد. اندیشه های معنوی و عرفانی از موضوعاتی است که در حماسه به ویژه شاهنام? فردوسی با توجه به تاریخ و فرهنگ کهن ایرانی دیده می شود که برای بررسی آن با توجه به موضوع پژوهش، آشنایی اجمالی با عرفان و تصوّف، و چگونگی سیر و اندیشه های آن را از آغاز تا پایان قرن چهارم لازم دانستیم. جایگاه عرفانی ادیان ایران باستان و بازتاب عرفانی آنها در شاهنامه از مباحثی است که مطرح شدن آن در این پژوهش ضروری می نماید. با توجه به حماسی بودن شاهنامه و تقابل ظاهری عرفان و حماسه، بررسی اشتراکات و مشابهات عرفان و حماسه را نیز لازم دانستیم تا از این طریق بتوان تحلیلی منطقی در مورد تأثیر عرفان بر شاهنامه و شاهنامه بر عرفان به دست آورد که، راهگشایی برای کشف مشابهت های فکری در حماسه و عرفان باشد. ارتباط اخلاق و عرفان بر هیچ کس پوشیده نیست به همین منظور باید و نباید های شاهنامه از موضوعاتی است که در این پژوهش بررسی شده است تا بتوان به ارتباط مبانی فکری رایج در حماس? فردوسی چون: یزدان پرستی، ارجمندی خرد، مبارزه با نفس، مرگ، رستاخیز و ... که در آثار عرفانی نیز وجود دارد؛ بهتر پی برد. عرفان در شاهنامه جلوه های گوناگونی از اساطیر، دین ها و باور ایرانیان را در خود جای داده است که مبتنی بر اصیل ترین نیازهای بشری است هم در بعد فردی و هم در ابعاد اجتماعی، که نه چنان خشک و زاهدانه و صوفیانه است که روح عمل و زندگی را بخشکاند و آدمی را به انزوا برد، و نه چنان لجام گسیخته و بی پروا که دل را بمیراند و اساس و لطافت عشق را پژمرده سازد، در این پژوهش نمود چنین عرفانی را در شخصیت ها و داستان هایی چون: کیومرث، ایرج، زال، سیاوش، کیخسرو، هفت خوان رستم و ... بررسی شده است، و در نهایت به جایی رسیده ایم که می توان گفت عرفان موجود در شاهنامه علیرغم تأثیراتی که از عرفان اسلامی و غیر اسلامی پذیرفته است؛ عرفان ستیز است نه عرفان پرهیز. واژگان کلیدی: فردوسی، شاهنامه، حماسه، عرفان، حماس? عرفانی.

شعر اعتراض، به عنوان یکی از زیرمجموعه های شعر متعهد، از دیرباز در ادبیات فارسی به اشکال مختلف وجود داشته است. در ادبیات دفاع مقدس هم، این جریان ادبی مورد توجه قرار گرفته و در این حوزه رشد و گسترش یافته است. شعر اعتراض حوزه دفاع مقدس، اگر چه تشابه زیادی با شعر اعتراض ادبیات پیش از خود دارد، اما به دلیل کارکردها و ویژگی های خاص ادبیات دفاع مقدس، دارای خصایص منحصربه فردی نیز هست که می توان آن را وجه تمایز این دو دانست. هدف از این پایان نامه، بررسی کامل شعر اعتراض دفاع مقدس در هر سه دهه انقلاب است؛ به این منظور، در هر دوره، شعر یکی از شاعران این حوزه که برآیند شعر اعتراض دهه خود است، مورد بررسی قرار می گیرد. علاوه بر این، برای درک گستره موضوعی شعر اعتراض، موارد آن در سه دوره تاریخی-ادبی کلاسیک، مشروطه و دفاع مقدس مورد مطالعه قرار می گیرد و چگونگی شیوه بیان شعر اعتراض، در هر سه دوره مورد نظر مورد بررسی قرار داده می شود. هم چنین برای شناخت کامل شعر اعتراض، یکی دیگر از اهداف این تحقیق، بررسی فرضیه زیرژانر ادبی بودن شعر اعتراض در حوزه دفاع مقدس است که برای اثبات یا رد آن، عناصر شاعرانه شعر اعتراض و هم چنین عوامل تأثیرگذار بیرونی در شکل گیری و سرایش آن مورد مطالعه قرار می گیرد. برای رسیدن به اهداف و پاسخگویی به پرسش های تحقیق از روش کتابخانه ای به همراه توصیف و تحلیل استفاده شده است که گاهی این تحلیل ها بنا بر ضرورت، آماری است و در جدول های مختلف نشان داده شده است.

عنوان این پایان نامه "بررسی شعر مازندرانی با نظر به معروفترین گویندگان آن" می باشد؛ ابتدا به اهمیت جایگاه اشعار بومی در ادبیات کشور اشاره می شود و در ادامه سرایندگان طبری را که به عنوان جزیی از ادبیات بومی می باشند، معرفی می نماییم. بررسی ادبی و زبانی اشعار طبری و تعیین رایج ترین وزن، قالب، آرایه? ادبی و مضمون این اشعار از جمله اهدافی است که در این تحقیق به آن پرداخته می شود. مضامین متنوع و همسو با زندگی مردم مازندران و نیز تأثیر شاعران طبری سرا از طبیعت مازندران از مهمترین نکاتی است که در سراسر پایان نامه به روشنی دیده می شود. سعی بر آن است که فرضیه ها و نظریه های مختلف مطروحه را با آوردن شواهدی از نمونه های اشعار طبری اثبات نماییم.

نقداجتماعی وتحلیل های جامعه شناختی یکی ازمفاهیمی هستند که کاربردهای فراوانی در زمینه های مختلف دارند ولذا بسیاری ازافراد سعی کرده اند تا قدم دراین وادی نهاده ونظریات خودرابیان نمایند. برخی شاعران نیزسعی کرده اند تا مفاهیم اجتماعی را درآثارخویش بیاورند وبا تحلیل ها و نقدهای خود،مسائل جامعه را مورد بررسی قراردهند.برای تحلیل کامل جامعه ونقدهای اجتماعی مطرح شده درباب آن، ابتدابایداصول ومبانی جامعه شناسی مانندفرهنگ،تعلیم وتربیت،نظام خانواده،مشاغل، اخلاق و...راموردتحلیل وبررسی قراردادوسپس بااستفاده ازمعیارهای جامعه شناختی ونقد اجتماعی به بررسی مسائل پرداخت و با بهره گیری از شیوه های مختلف بیان نقداجتماعی نظیرهزل،هجووطنزبه بیان ارزش هاوضدارزش هاومعایب-موجود درجامعه پرداخت.رساله ی حاضرنیزدربیان تحلیل جامعه شناسی قصاید سنائی واندیشه های نقادانه ی وی است که این نقدها با شجاعت کامل وبا معیارهایی نظیررذائل وفضائل اخلاقی،زهد، سیره پیامبرو...بیان شده وشاعربدون هیچگونه واهمه ای تمام اقشار جامعه را نقدکرده وهم جامعه ی حقیقی را به تصویر کشیده و هم جامعه ی آرمانی خویش راولذاپژوهشگرسعی کرده است تا هم اصول جامعه شناسی را مورد بررسی قراردهدوهم نقدهای اجتماعی سنائی راوبه دلیل آن که سنائی در قرن5و6که دوره ی هرج ومرج درایران وتسلط بیگانگان وبروزمسائل مختلف مذهبی،سیاسی، فرهنگی و... می باشد می زیسته است،پژوهشگراین رساله را ترغیب کرد تا به بررسی وتحلیل جامعه شناختی قصاید وی بپردازد تا تصویرکاملی ازجامعه ی آن زمان بدست آورد.

چکیده شناخت اساطیر و دریافت پیوند تنگاتنگ آن با حماسه، بازجست هویت و درنتیجه آشنایی هر چه بهتر و بیشتر با فرهنگ و اعتقادات گذشتگان، برای هر ملتی که دوستدار خویش است مهم و گاه ضروری می نماید. هویت ما ایرانیان نیز که به اقوامی به نام هند و آریایی باز می گردد، اشتراکاتی را در زبان این دو قوم (ودا و اوستا) و در دین و اسطوره های هر یک (ایزدان و پهلوانان) به یادگار گذاشته است که نه تنها خاستگاه یگانه و در نتیجه هویت این افراد را آشکار می سازد بلکه روابط دیرین و پر سابقه ی این دو مرز و بوم آشنا با یکدیگر را نشان می دهد، روابطی که در طول تاریخ میراث با ارزش و گرانقدری را رقم زده است که ما را بر آن می دارد که آن چه در بردارنده ی این روابط و در پی آن این میراث است را ارج نهیم و به آن بپردازیم. «رساله ی پهلوی گزارش شترنج و نهش نیواردشیر» یکی از ارزشمندترین آثاری است که به زبان فارسی میانه از دوران امپراتوری ساسانی باقی مانده است و نه تنها روابط دیرین این دو سرزمین را آن هم به صورت مکتوب بیان می دارد بلکه آگاهی مناسبی درباره ی آداب و رسوم، آیین و فرهنگ کهن ایرانی از اواخر دوره ی باستان در اختیار ما قرار می گذارد. رساله-ای که از جهات گوناگون زبانی، ادبی، تاریخی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی و نظامی شایان توجه است. تلاش این پژوهش نامه، معرفی و تحلیل رساله ی پهلوی از دیدگاه های مختلف نام برده و سنجش آن با سروده ی دانای توس به عنوان گنجینه ای از اساطیر کهن ایرانی است. گنجینه-ای که به گونه ی رمزی و نمادین و گاه آشکار جلوه ای از روایات شفاهی و مکتوب ایران پیش از اسلام است. و اکنون در مقام سنجش با این اثر پهلوی درآمده است. هدف از تدوین این پژوهش، احیای میراث کهن ایران، بیان رابطه این دو مرز و بوم خویشاوند (ایران و هند) و بازشناساندن فرهنگ و آداب و رسوم دیرینه ی این سرزمین است که بر اساس روش کتابخانه ای – توصیفی گردآوری شده است. فصل اول به کلیاتی چون؛ اهداف، پرسش ها و پیشینه ی تحقیق می پردازد و فصل دوم نگاهی به برخی از اسطوره های مشترک و روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران و هند می شود. فصل سوم شامل متن پهلوی رساله، آوانویسی (به شیوه ی مکنزی) و ترجمه ی آن است. فصل چهارم، تحلیل رساله از زوایای مختلف و سنجش آن با شاهنامه ی فردوسی و بررسی نکات دیگری است که از رساله برمی آید و فصل پنجم به نتیجه گیری این پژوهش مختص می شود. واژگان کلیدی: رساله ی گزارش شترنج، ایران، هند، شاهنامه، زبان پهلوی

صورخیال در شعر شاعران به فراخور موقعیت ها و حوادث گوناگون اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که رخ می دهد نمود متفاوتی دارد؛ بدون شک هر یک از عوامل مذکور می تواند در نوع رویکرد شاعر به این صورخیال موثر واقع شود. تشبیه که یکی از مهم ترین عناصر بلاغی است، همواره به عنوان اولین و ساده ترین صورت خیالی به شکل های گوناگون در آفرینش ادبی کاربرد داشته است. رویکرد هر شاعری به این عنصر در دوره های مختلف، متفاوت است، گاهی با توجه به موقعیت تعداد تشبیهات ساده و گسترده کاربرد بیشتری دارد و گاه تعداد تشبیهات فشرده و مجمل فزونی می گیرد. در شعر دفاع مقدس نیز همچون دوره های دیگر ادبی، تشبیه مورد توجه خاص شاعران قرار گرفت و به یاری آن شعر این دوره از شعارگونگی به سوی شاعرانگی متمایل شد. در پژوهش حاضر نخست به شرح اصطلاحات بنیادین صورخیال از جمله بلاغت و مضامین وابسته به آن از دیدگاه ادبیات عرب، ایران و غرب پرداخته شده؛ سپس در زمینه ی انواع تشبیه و ویژگی های آن، بر اساس طبقه بندی های کتب بلاغی عربی و فارسی بررسی هایی صورت گرفته است. این پژوهش به تحلیل نقادانه کاربرد عنصر تشبیه در شعر دو تن از شاعران بنام ادبیات مقاومت، نصرالله مردانی و قیصر امین پور می پردازد و علاوه بر نظریات پایه ای برگرفته از دانش بیان، به آرایه های بدیعی که با تشبیهات این دو شاعر همراه می شوند نیز اشاره هایی دارد. در بررسی عنصر تشبیه در شعر شاعران مورد نظر مجموعه های شعری آن ها مطالعه و پس از استخراج انواع تشبیهات، از شیوه های آماری در استنتاج استفاده شده است. کلید واژه : بلاغت، تصویر، تشبیه، تشبیه تلمیحی،شعر دفاع مقدس، قیصر امین پور، نصرالله مردانی

با آنکه شاهنامه به عنوان مهم ترین اثر حماسی ادب فارسی همواره مورد توجه بوده ، اما به کاربرد طنز در آن پرداخته نشده است . طنز یکی از مهم ترین محورهای کلامی است که ادبا از آن در بیانی آمیخته با ریشخند و تلخند برای انتقاد و اصلاح نا به سامانی ها و ایجاد آگاهی و بیداری در فرد و جامعه بهره می گیرند . در این پژوهش اهمیت طنز و انواع آن در شاهنامه و شیوه ها و شگردهای طنزپردازی فردوسی بیان شده است. در بخش اول طنز از نظر مضمون و محتوا بررسی شده که در یکی از جنبه های آن در قالب طنز سیاسی ، شاعر با تعریض و تهکم به مبارزه به ظلم و بی عدالتی پرداخته است و در طنزهای اجتماعی قصد اصلاح ناهنجاری های فردی و اجتماعی را دارد و با طنزهای فلسفی بر دنیا و دلبستگان آن با ریشخند نگریسته و سرنوشت محتوم بشر را یادآور شده است. در بخش دوم طنز از جهت بافت کلامی مورد توجه قرار گرفته است. فردوسی با هنر توصیف و در کنار گفتارپردازی های خویش طنزهای نمایشی ، موقعیت و تراژیک را آفریده است که حاصل گفتار و کردار قهرمانان و توصیفات اوست. در بخش سوم به شیوه های بیان طنز در این اثر توجه شده است . شاعر با کنارهم نهادن امور متضاد و حتی گاه امور متناسب و با تکیه بر باورهای عامیانه و بهره گیری از صنایع بدیعی در روایت خویش و گفتار قهرمانان و رجزخوانی های آنان طنزهایی مودبانه همراه با تعریض ، طعنه و گواژه ساخته است. گرچه کلام او گاهی به هجو نزدیک می شود اما هرگز از جاده اخلاق خارج نمی گردد و هدف او تحقیر وخوارداشت نیست گرچه کلامش با سرزنش و نکوهش درآمیخته است.

در این پایان نامه جهان بینی فردوسی درباره انسان بررسی شده است که همراه با آن چگونگی نگاه او به آفرینش مرگ و زندگی قضا و قدر خردگرایی و ویژگی های انسان آرمانی و بازتای اندیشه های هم عصر فردوسی و اندیشه های کلامی پرداخته شد در نگاه فردوسی انسان برترین مخلوق خداوند است و خرد اولین آفریده اوست بدین خاطر فردوسی ارزش آدمی را بر میزان خرد می داند. همچنین بازتابی از خردگرایی معتزله اسماعیلیه و اخوان الصفا در اندیشه های فردوسی مشهود است.

چکیده صورخیال بیان غیر مستقیم معنای پوشیده در پس کلمات است و تصویر اصطلاحی است که در نقد ادبی امروز به جای علم بیان بین منتقدان رواج دارد. تقریباً تمام اهل بلاغت، در گذشته و حال علم بیان را ایراد معانی واحد به طرق مختلف گفته اند و صورخیال را از مهمترین عوامل تأثیرگذاری شعر و ادبیت آن دانسته اند که علاوه بر آنکه زبان شعر را از زبان نثر متمایز می کند، ظرفیت زبان را نیز برای برانگیختن عاطفه افزایش می دهد. تصویرهای شاعرانه هم در مکتوم کردن معنی و هم در گسترش دادن آن در ذهن نقش اساسی دارندو باعث تازگی و طراوت زبان می شوند. بررسی صور خیال در اشعار شاعران در دوره های مختلف رواج داشته و رویکرد آنها به مسئله صورخیال مشخص گردیده است. در دوره معاصر و بعد از انقلاب نیز تحولات سیاسی از قبیل انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تأثیرات غیرقابل انکاری بر شعر و ادبیات فارسی داشته است. تحولات ناشی از جنگ بر مضامین و موضوعات و قالب های شعری و بخصوص مسئله تصویر و خیال موثر بوده و باعث خلق اشعاری با شکل و موضوعات جدید شده است. با توجه به این مسائل، صورخیال در شعر جنگ موضوع این رساله تحقیقی است که در آثار دو شاعر بزرگ این دوره یعنی سید حسن حسینی و سلمان هراتی مورد بررسی قرار گرفته است.

چکیده: سبک شیوه خاصی است که نویسنده یا شاعر برای بیان مفاهیم خود در اثر ادبی به کار می گیرد. در رابطه با سبک شناسی از گذشته تا کنون تعاریف متعدد و متنوعی ارائه شده و هرکس از دیدگاه خود به نقد و بررسی پیرامون آن پرداخته است. در دوران معاصر سبک شناسی اگر چه همانند گذشته مورد استفاده قرار می گرفته؛ اما از لحاظ ساختمانی و بافت ادبی نسبت به گذشته دچار تغییر و دگرگونی هایی شده است. ویژگی های منحصر به فردی که در آثار هریک از نویسندگان وجود دارد؛ و آن ها را همچون گذشته صاحب سبکی شخصی ساخته است.در این پایان نامه بررسی سبکی سه اثر ( سه دختر گل فروش، ثریا در اغما و پسران جزیره) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. به سبک شناسی آثار مذکور در حیطه سبک شناسی فردی یعنی از سه دید گاه (زبانی ،فکری و ادبی) توجه شده است . به علاوه تلاش شده است تا با بررسی ساختار ادبی و زبانی هریک از این رمان ها از جمله: تغییرات صرفی و نحوی، تحول و دگرگونی در ویژگی های ادبی، هم چنین بیان ویژگی ها و شاخصه های برجسته فکری نویسندگان این دوره، بتوان به بررسی سبک شناسیک مناسبی در رابطه با آن ها دست یافت. در این پایان نامه علاوه بر جنبه های سبکی به نقد و بررسی پیرامون هریک از رمان های مذکور پرداخته شده و هریک از آن ها، از لحاظ ساختاری و محتوایی مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

موعود گرایی از بنیادی ترین اندیشه های بشری است که در اکثریت ادیان قابل مشاهده است.ایرانیان باستان به منجیانی نظیر سوشیانس و میترا معتقد بودند. منجی موعود در ادیان ابراهیمی نظیرمسیحیتویهودیت مسیحانام دارد در حالی که اسلام مهدی رامنجی آخرالزمان معرفی می کند.اهمیت منجی گرایی در ادبیات فارسی نیز که متاثر از فرهنگ اسلامی و ادیان ایران باستان است قابل توجه به نظر می رسد.پژوهش حاضر به بررسی میزان تاثیر این اندیشه و نحوه ی راهیابی مولفههای آن در اشعار شاعران نامبرده می پردازد. محصول پژوهش آن که اندیشه ی مهدویت به صورتی بسیار گسترده بر این اشعار تاثیرگذار بوده به گونه ای که موجبات غنای ادبی و ایدئولوژیکی شعر دفاع مقدس را فراهم نموده است.

سخن نیرومند و موثّر تنها تصویری نیست، چه بسا جملات حکیمانه و نغز بسیارند که بر جان ما فرمان می¬رانند؛ بعضاً فرو رفتن در ایماژها مانع از دید کلّی¬ست. از آن¬جا که وصیت¬نامه آخرین نوشته¬های زندگی این نویسندگان است و پیش از خواندن شاید تصوّر سرد و آهنگ مرگ از آن داشته باشیم ولی عملاً این¬گونه نیست. فضای متن، خاموش و تاریک به نظر نمی¬رسد. رجزنگاری و شعارگونگی در ذات متن است. شورکلمات و حرارت واژه ها بسامد بالایی دارد. این ترکیب¬ها و الفاظ به نظر می¬رسد حاصل یک سلوک ناگهانی باشد که بر چنین کسانی عارض شده است. تلاش ما در این پ‍‍ژوهش این است تا وصیت¬نامه شهیدان دفاع مقدّس از منظر ادبی و لزوماً عناصر شاعرانه بررسی شود. از این رو پنج عنصر( اندیشه، زبان، صورخیال، عاطفه و موسیقی) را کاملاً توضیح داده و اثر هر کدام از این عناصر را در متن وصیت¬نامه¬ها جستجو کردیم. پس از بررسی تک¬تک معیارها، دریافتیم عنصر عاطفه گسترده-ترین مفهوم شاعرانه در بطن وصیّت است، سپس در چهار عنصر بیان، تشبیه، شاخص¬ترین تصویریست که در لابه¬لای وصایای شهدا یافت می¬شود و نقط? اوج تمامی عناصر شاعرانه سال 1365 می¬باشد.

خاطره نویسی در جهان از قدمت بالایی برخوردار است و اولین بار در تمدن باستانی مصر پدید آمده است. در ایران بخش هایی از اوستا کهن ترین خاطرنگاشته محسوب می شود. خاطره نویسی به شکل امروزی در ایران از دوران قاجار شکل گرفت. از ویژگی های عمومی خاطره می توان به استناد، حضور فعال راوی، دوری از تخیّل، روایت مند بودن خاطره اشاره کرد. استفاده از زبان و لحن واقعی و ملموس، نثر خودمانی، برجستگی حوادث، مشخص بودن زمان و مکان، داشتن ابتدا و انتها از ویژگی های ساختاری خاطره است. زبان مورد استفاده در خاطره باید زبان معیار باشد. از ویژگی های خاطرات دفاع مقدس عدم بهره گیری از آموزش های خاص، وجود پرنگ سنت ها و آموزه های دینی و نام بردن از سلاح ها و ادوات جنگی در خاطرات است. جنگ ایران و عراق باعث به وجود آمدن ادبیات خاصی در ایران شد. ساده ترین وسیله برای بیان حوادث جنگ نوشتن خاطرات بود به همین علت در این دوره خاطره نویسی رونق گرفت. خاطرات جنگ به دو دسته جبهه نگاشته ها و پشت جبهه نگاشته ها تقسیم می شوند. خاطرات دفاع مقدس به سه صورت تدوین شده اند؛ یا نویسنده و راوی خاطرات یکی است، یا خاطرات به وسیله مصاحبه از راوی شنیده شده و توسط فردی دیگر نوشته شده است، یا دیگران خاطرات یک شخص را جمع آوری و روایت کرده اند. آیینه اسارت خاطرات حیدر فتاحی تختگاهی است که راوی و نویسنده در آن یک نفر است. خاطرات کتاب مستند است که با زبانی واقعی و تاثیر گذار روایت می شود. سختی ها و شکنجه های دوران اسارت از برجسته ترین مضامین این کتاب هستند. نبرد درالوگ خاطرات جعفر جهروتی زاده است. خاطرات به وسیله مصاحبه با راوی نگاشته شده اند. آوردن زمان و مکان دقیق و عدم بهره گیری از عناصر ادبی باعث شده نثری تاریخ گونه داشته باشد. استفاده از سلاح ها و ادوات جنگی از بسامد بالایی در این کتاب برخودار است. پرواز تا بی نهایت خاطرات شهید عباس بابایی است که به وسیله نیروی هوایی ارتش جمع آوری و تدوین شده است. نویسندگان به مستند بودن خاطرات توجه نکرده اند، خاطرات کتاب موجز و کوتاه است. ویژگی برجسته کتاب نیز استفاده از توصیفات زیباست

زوال اندیشه سیاسی در ایران وتاثیر غیرقابل انکار عدم تطبیق مبانی فکری وفرهنگی جنبش های اصلاحی باواقعیت های سیاسی واجتماعی جامعه ایران برشکست هرگونه حرکت تجدد طلبانه ،این شبهه را در ذهن ایجاد می کند که ایرانیان زمینه ی مساعدی برای پذیرش مبانی فکری مدرنیته وجلوه های فرهنگی – سیاسی مدرنیزاسیون را ندارند .تجربه ی تلخ مشروطیت وانحراف این خیزش مردمی ، از جنبشی مترقیانه به حرکتی قهقرائی وبرآمدن دیکتاتوری پنجاه ساله ی خاندان پهلوی را گواه این زوال سیاسی گرفته اند .شناخت عوامل بروز شکست دراین حرکت آزادیخواهانه وبررسی روندحوادث این دوران درخلال اشعار سیاسی واجتماعی شاعران برجسته آن برهه ، می تواند ما را به حقایقی کمتر مورد توجه قرار گرفته در تحلیل ها رهنمون باشد . آزادیخواهی وعدالت طلبی ،حکومت قانون و دموکراسی ، استعمار ستیزی واستقلال طلبی به همراه اتحاد اسلامی وتوجه به حقوق زنان مولفه های برجسته ی شعر مشروطیت هستندوملک الشعراء بهاروعارف قزوینی بعنوان برجسته ترین شاعران ملی ایران در این دوران ، زبان گویای پایداری ایرانیان درانقلاب مشروطه هستند . تحلیل وبررسی تاثیر شکست وانحراف نهضت مشروطیت در شعر شاعران این دوران خصوصا عارف قزوینی وبهار خراسانی مارا با دوگونه برخورد وعکس العمل درقبال این شکست (امید وناامیدی) روبه رو می کند. واژگان کلیدی:ادبیات معاصر،انقلاب مشروطیت،شعر مشروطه،بهار خراسانی،عارف قزوینی

چکیده: در بررسی مختصات سبکی یک اثر معمولاً ویژگی های زبانی، ادبی، فکری و معنایی مدّنظر است. در بررسی ویژگی های زبانی به دلیل گستردگی این بخش آن را در سه سطح نحوی، آوایی و لغوی تقسیم‏بندی می‏نماییم.با آن که همه می‏‏دانیم زبان چیست امّا ارائه تعریفی جامع، مانع و علمی از آن به دلیل پیچیدگی، دشواری و گستردگی بیش از حدش کار آسانی نیست.گستردگی و پراکندگی جوامع از جهت جغرافیایی، تاریخی، تفاوت های شخصی، اجتماعی و موقعیت سنجی انسان‏ها از دلایل گستردگی زبان است. ساده ترین تعریف آن را چنین بیان می کنیم:زبان استعدادی شگفت انگیز، پدیده‏ای انعطاف پذیر و مجموعه الفاظی با نظامی بسیار پیچیده است که آدمی برای انتقال فکر، احساس و ارتباط خود به دیگران به کار می برد. این استعداد درخشان بشری از ویژگی هایی مانند زایایی، نابجایی، دوساختی بودن، قرار دادی، اکتسابی و گسستگی بر خوردار است. زبان کارکردها یا نقش هایی مانند ایجاد ارتباط، محمل اندیشه، آفرینش ادبی و حدیث نفس را بر عهده دارد. زبان در کنارِ اندیشه، موسیقی، تخیّل و احساس به عنوان یکی از عناصِر شاعرانه در بررسی آثار ادبی از جمله رُمان و داستان مدّ نظر است. بر این اساس شیوه سخن گفتن نویسنده در داستان را زبان داستان می گوییم. در ادبیّات داستانی نفس زبان به خودی خود اهمّیّت چندانی ندارد قدرت انتقال هرچه دقیق‏تر مفاهیم، تصاویر، احساسات و عواطف به مدد زبان حائز توجّه است. یعنی زبان خود را تحمیل نمی کند. بلکه تجربه و احساسات را با خود منتقل می کند. تازگی زبان در آثار ادبی دفاع مقدّس به دلیل نو بودن این رخ داد تاریخی بسیار طبیعی به نظر می رسد. زبان در این گونه آثار به دلیل مردمی، همه قشری بودن و حضور فرهنگ‏ها و گویش‏های مختلف باعث تنوع عبارات، تعابیر و تلفیق زبان عادی و ادبی است. زبانی که آثار جنگ طلب می کند زبانی صریح است هر چند روایت پرشتاب راه را بر هر گونه تعمق می بندد امّا به دلیل موقعیّت خاص، راوی نمی‏تواند روایت را متوقّف کند. امّا شتاب روایت پابه پای شتاب رویدادها پیش می رود ساده و بی تکلّف است جملاتی کوتاه، مقطع و نثری ساده همراه با استفاده فراوان از افعال به سبک جلال آل احمد که مورد تقلید بسیاری از نویسندگان دفاع مقدّس است.در سطح نحوی زبان که همان سبک شناسی جمله‏ها می باشد جمله‏ها از نظر محور همنشینی، کوتاه یا بلند بودن جملات، شبه جمله ها، تقدّم فعل و نهاد، ساختمان فعل، کاربردهای خاص ضمیر و انواع قید بررسی شده است. در سطح آوایی یا موسیقیایی؛ بررسی موسیقی درونی اعم از سجع، جناس، تکرار اسم، فعل، صفت، اسم صوت، تخفیف تلفّظ لغات انجام شده است. در سطح لغوی زبان؛ ساختمان اسم، صفت، کاربردهای خاص صفت، ترکیب سازی با استفاده از انواع وند، طنز، کهن گرایی، کنایه، مَثَل‏ها، نُماد، شیوه‏های ورود الفاظ به عرصه ادبیّات داستانی دفاع مقدّس، محیط، واژه‏های بومی مورد بررسی قرار گرفته است. میزان گرایش و تأثیرگذاری مکاتب ادبی رئالیسم و فرمالیسم بر رُمان سفر به گرای 270 درجه و مجموعه داستان من قاتل پسرتان هستم. وتأثیر گذاری مکتب مدرنیسم بر رُمان هلال پنهان علی اصغر شیرزادی مورد نظر است.

مرثیه های مذهبی یکی از مهمترین شاخه های رثا در ادبیات غنایی فارسی به شمار می آیندکه در طول تاریخ شعر و ادب فارسی دچار دگرگونی های مفهومی فراوان شده اند. از آغاز شعر فارسی تا کنون تحولاتی که در ادبیات فارسی صورت پذیرفته است؛در ادبیات عاشورایی هم نمود پیدا کرده است. این تحقیق نشان میدهد در دوره ی اولشعرهای عاشورایی یعنی پیش از سلسله ی صفوی نگاه به مفاهیم و موتیفها کلی بوده و به جزئیات اشاره ی کمتری می شود. در دوره های صفوی و قاجارنگاه به وقایع شخصیت ها و موتیف های عاشورایی جزیی تر بوده و همراه با اغراق بیشتری به مسایل نگریسته می شده است و این اتفاق موجب داستان پردازی ها و رواج منظومه های عاشورایی فراوان در این عصر شده است.اما در دوره ی سوم مورد بررسی در این جتسار یعنی دورهی معاصر به نمادها و درسهای عاشورا توجه شده است و این امر خصوصاً پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران شتاب و توجه بیشتری یافته است.

نقد ادبی به معنی مطالعه، تحلیل، تفسیر و ارزیابی متون ادبی در دو ساحت صورت و معنا است. این شاخه از مطالعات ادبی در ایران پیش از عصر صفویه در اغلب موارد به صورت شفاهی و یا مختصر اشاره ای در کتب بلاغی یافت می شد؛ بنابراین مباحث انتقادی قابل ملاحظه ای از آن اعصار به ما نرسیده است. گسترش نقد بیشتر در عصر صفویه و سبک موسوم به سبک هندی نمود دارد. از این رو توجه به آثار این دوره ادبی و کشف نوع نقد و نگاه ایشان به عمل نقد دارای اهمیت است. روش خاص تذکره های این دوره از جمله آوردن اصطلاحات مربوط به نقد ادبی و سبک شناسی به منظور توصیف و تحلیل متون ادبی به خصوص در مورد اشعار نگاشته شده در عصر معاصرشان، خاص همان برهه زمانی بوده است. به همین دلیل برای فهم نقد ادبی عصر مذکور به کشف اصطلاحات، معانی و نحوه ی کاربردشان نیازمندیم. هر چند در طی مطالعات انجام شده بر متون انتقادی سبک هندی و اصطلاحات آنها، قریب به اتفاق این اصطلاحات از نظر تئوری تعریف خاصی ندارند و در حیطه نقد عملی قرار می گیرند، اما فهم معنای کاربردی آنها کمکی در پیشبرد نقد ادبی و سبک شناسی حتی در عصر حاضر می باشد.

ارتباط از مهم ترین فعالیّت ها و دستاوردهای بشر است و در معنای ساده، انتقال پیام می باشد که خود دارای مراحل و سطوح مختلف و ابزارهای گوناگون است. به طور کلی ارتباط در دو نوع کلامی و غیرکلامی صورت می گیرد که این دو مکمل و لازم و ملزوم هم هستند. بهره گیری از ارتباط غیرکلامی همواره نزد شاعران و ادیبان بزرگ شناخته شده بوده است زیرا هریک از این ها بدون دیگری نمی تواند تأثیر لازم را داشته باشد. حکیم طوس هم که ارتباط گری تواناست و با چیره دستی در ذهن مخاطب خود نفوذ می کند، برشیوه های کلامی و غیرکلامی زمان خود آگاهی و تسلّط کامل داشته است. در این پژوهش با بهره گیری از نظریه های علوم اجتماعی و روان شناسی و با نگاهی میان رشته ای، ابتدا منظور از ارتباط، اصول ارتباطات غیرکلامی، ویژگی ها، شیوه ها، شباهت و تفاوت های آن با ارتباط کلامی بررسی شده است، سپس چگونگی استفاده فردوسی از این ابزارهای ارتباط غیرکلامی در دو داستان سیاوش و رستم و اسفندیار بیان گردیده که فردوسی با بهره گیری از آن ها در کنار ارتباط کلامی به شخصیّت پردازی قهرمانان داستان هایش پرداخته و حالت های درونی و هیجانات آنان را به تصویر کشیده است. همچنین این نکته مورد توجّه قرار گرفته است که در چه مواردی این شیوه ارتباط بیش تر و بهتر توانسته است پاسخ گوی بیان مفاهیم ذهنی فردوسی برای مخاطبانش باشد. اشاره به ابیاتی از این دو داستان تا حد زیادی بهره گیری فردوسی را از این ابزار ارتباطی در داستان پردازی روشن خواهد کرد.

زبان از جمله موثرترین و مهم ترین ابزارهای ادای فکر و برقراری ارتباط است که بین اجزای آن روابط مشخصی وجود دارد؛ توصیف و تشریح این روابط و نقش هر یک از این اجزا در دانشی به نام دستور زبان مطرح می شود. این دانش جزء علوم اصلی ادبی به شمار می آید و شناخت و آگاهی از معیارها و اصول آن برای بررسی هر علمی از جمله ویرایش ضرورت دارد. این معیارها و اصول در نوعی از ویرایش که ویرایش زبانی نام دارد، بسیار بااهمیت است؛ زیرا رفع خطاهای دستوری و ساختاری و جمله بندی یکی از مهم ترین مولفه های این نوع ویرایش محسوب می شود. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل مولفه های دستور زبان در ویرایش زبانی و بیان اختلاف-نظرهای صاحب نظران در این زمینه است. همچنین، بر آن است با تأکید بر خطاهای رایج، صورت صحیح متن یا عبارت را بیان کند. نتایج پژوهش نشان می دهد، بسیاری از اصول و معیارهای درست نویسی مطرح در ویرایش بر قواعد دستوری مبتنی است و رایج ترین و بیشترین غیر معیارها در سه حوز? جمله، فعل و حرف است.

از رویکردهای مورد توجه در دهههای اخیر تحلیل ریختشناسی قصّه و حکایت است.در این نوع نقد که بیشتر مرهون تلاشهای ولادیمیر پراپ روسی است؛ ساختار و شکل اثر مورد توجه قرار میگیرد. پراپ پس از بررسی قصّههای فولکلور روسی، ساختار آنها را به هفت حوزه عمل و سی و یک نقش(خویشکاری) تقلیل داد و عناصر ثابت و پایدار هر قصّه را مشخص کرد. این الگو را می توان در آثاری که شکل داستان گونه دارند؛ پیاده کرد و ریختشناسی قصّه در داستانهای مختلف میتواند کاربرد داشته باشد و در نقدهای موجود کسانی به سراغ آن رفتهاند. نظامی به عنوان یکی از بزرگترین داستان سرایان ایران و جهان مطرح است و هفت پیکر اثر معروف و یکی از شاهکارهای او نیز مانند دیگر آثارش شکل داستانی دارند. ما قصد داریم با انتخاب این اثر به عنوان نمونه اعلای داستان های حکمی به بررسی آن براساس نظریه پراپ بپردازیم و ساختاری کلّی درباره داستان های حکمی ارائه دهیم و اجزاء و عناصر ثابت و متغیر آن را بدست آوریم و ارتباط داستان های هفت گانه را با داستان اصلی بیان کنیم.

چکیده: اصطلاح فرانسوی روایت شناسی «narratologie»، به معنی مطالعه روایت، مجموعه ای از احکام های کلی درباره ژانرهای روایی است. روایت چشم انداز بسیار گسترده ای از فرهنگ را در بر می گیرد و قصه های عامیانه بهترین میراث قومی و ملی است که در حیطه فرهنگ مناطق نگاشته می شود. قصه شامل هر نثر با نظمی است که ساختاری ساده و قالبی روایی دارد و برای سرگرمی نقل می شود. افسانه-های گیلان نیز از روایات بومی است که قالبی روایی دارد و اساس تحلیل روایی ما در این افسانه ها از طریق مصادیق کمی و کیفی، با توجه به عناصر سازنده آن است. از این رو، سیر نظریه های روایت نظریه-پردازان از آغاز قرن بیستم تا کنون و ویژگی های کلی روایت را مرور کرده ایم، و با در نظر داشتن ساختار روایت و همچنین قصه و افسانه، به تحلیل روایی 119 افسانه ی گیلانی پرداخته ایم. با دسته بندی قصه ها براساس عناصر روایت، و با در نظر داشتن ریخت شناسی پراپ، و نیز ریخت شناسی افسانه های جادویی پگاه خَدیش در زمینه کارکرد، از شش جفت کارکرد خدیش به هفت جفت کارکرد و نیز دو کارکرد مجزا (شرارت و ازدواج) رسیدیم. طرح قصه ها اصولاً جدال با شریر و بین شریر را حکایت می کند. از ویژگی این افسانه ها، بومی و روستایی کردن شخصیت ها، تیپ ها، روایات و عناصر روایی است. نوع روایت پردازی در این افسانه ها به تفاوت کارکردی قصه ها با محتوای یکسان اشاره دارد. وجود شخصیت ها با اسم های مشترک و گاه نقش های یکسان و همچنین تفاوت در عوامل یاریگر، اعم از انسان و حیوان و اشیا می باشد که به این ارتباط تنگاتنگ روایی قصه با یکدیگر نظر داشته و به گونه های دیگر افسانه ها نیز قابل تعمیم است.

چکیده: مکتب ادبی رمانتیسم در اواخر قرن هجدهم، در ادبیات ظهور کرد. از ویژگی های این مکتب، طبیعت گرایی، آرمانگرایی، آرمانشهری، فردگرایی، عشق، عاطفه و احساس، وطن گرایی، بازگشت به کودکی و غم و اندوه در نزد رمانتیک ها بود. در اواخر قرن نوزدهم و به سبب گسترش ارتباط شرق با غرب، نویسندگان و شاعران فارسی به ویژه شاعران مقاومت و پایداری از این مکتب ادبی متأثر شدند. می توان گفت این کلمه به معنای خاص خود، از زمان مشروطه آغاز شد و تا قبل از سال 1320 شاعرانی چون محمّد تقی بهار، عارف قزوینی، میرزاد? عشقی، سیّد اشرف الدین قزوینی و فرخی یزدی به سرودن آن پرداختند. در شعر نو، سرودن شعر مقاومت با نیما یوشیج آغاز شد، از سال1332- 1357 شاعران شعر مقاومت با توجّه به نابسامانی سیاسی و اجتماعی جامعه به سرودن آن پرداختند از جمله: نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالت، احمد شاملو، سیاوش کسرایی را می توان نام برد. امّا شعر مقاومت شعری است که ناشی از ظلم و استبداد طبق? حاکم و متجاوز به حقوق مردم می باشد. از شاعران مقاومت و پایداری در زمان انقلاب و پس از آن می توان به قیصر امین پور، سیّد حسن حسینی و سیّد علی موسوی گرمارودی اشاره کرد. این شاعران در آثار خود به صورت ناخودآگاه با دیدگاهی رمانتیک به موضوعات مختلف پرداخته اند و ویژگی های رمانتی سیسم مانند، آزادی، آرمانگرایی، عشق، عاطفه و احساس، طبیعت گرایی، آرمان-شهری در آثار آنان تجلّی یافته است. به همین سبب در این پژوهش، برخی از مجموعه های، قیصر امین پور، سیّد حسن حسینی و سیّد علی موسوی گرمارودی به عنوان سرآمدان رمانتیسم مقاومت و پایداری، مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.

یکی از رویکردها ونگره هایی که در چند دهه ی اخیر مورد توجه جامعه ی علمی،به خصوص جامعه بزرگ ادبیات قرار گرفتهاست، تحلیل ریخت شناسانه ی قصه هاوحکایت هاست. این نگاه در بررسی های خود در وهله ی اول به شناخت و کشف کوچکترین عناصر سازنده قصه و حکایت می پردازد؛ سپس شناسایی روابط بین این عناصر و خط سیر قصه در ظاهر آن مطمح نظر این نگره می باشد. این نوع بررسی و تحلیل می تواند بر هر یک از قصه-های موجود در ادب کلاسیک پارسی و ادب روایی و داستانی هر یک ازملل دیگر مترتب باشد. در این پایان نامه سعی شده است که قصه ی یوسف و زلیخا را که مستخرج از قرآن و تفاسیر مذکور است، بر اساس الگوی ریخت شناسی «ولادیمیر پراپ» مورد بررسی و تحلیل قرار داد . ابتدا یک روایت از چند تفسیر مذکور را مبنا قرار داده ، سپس با بهره گیری از آن به عنوان روایت اصلی و دیگر روایات به عنوان روایت فرعی، قصه ی یوسفو زلیخامورد تحلیل ریخت شناسانه قرار می گیرد که شامل حرکتی اصلی و حرکت فرعی یا میان حرکتی می باشد و بروز مشکل، نقطه عزیمت قصه به سوی پایان است که در انتها با حل مشکل شخصیت اصلی داستان، قصه به کار خود پایان می دهد. این رساله شامل پنج فصل است که هر یک از فصول در ضمن پرداختن به مبحثی مستقل، جزئی تفکیک ناپذیر برای تکمیل دیگر فصول آن می باشد؛ فصل اول به بیان کلیاتی درباره موضوع اصلی می پردازد، در فصل دوم مبانی نظری ریخت شناسی و برخی جریان های مرتبط با آن گفته خواهد شد، در فصل سوم اندکی درباره قصه-ی یوسف و زلیخا و برخی آثار پرداخته شده به آن بحث شده است، فصل چهارم به تحلیل ریخت شناسانه مربوط می شودو در ادامه و آخرین بخش این پایان نامه، نتایج به دست آمده از این پژوهش فهرست وار ارائه خواهد شد .

تحلیل گفتمان انتقادی یک گرایش بین رشته ای است که با علوم مختلفی چون زبان شناسی و جامعه شناسی و ... پیوند دارد الگوی فرکلاف روشی ساختارمند در تحلیل گفتمان انتقادی محسوب می شود که متن را در سه سطح توصیف ،تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار می دهد و ایدئولوژی نهفته در اثر را کشف می کند . گونه ای از دست نوشته های به جا مانده از رزمندگان ایران را که به وصیت نامه شهدا مشهور گردیده است می توان از مهم ترین اسناد نوشتاری جنگ به حساب اورد که محتوای آن منبعی غنی برای بررسی اندیشه و نگرش شهدا به جنگ است و پیام انها را در بر دارد . کشف معانی و اندیشه های نهفته در وصیت نامه شهدا برای شناساندن انها به نسل امروز از اهداف اساسی این پژوهش است . در این پایان نامه ضمن تعریف تحلیل گفتمان به ویژه رویکرد انتقادی ان به بررسی جایگاه آن در ایران و رویکردهای مختلف تحلیل گفتمان انتقادی پرداخته شده است سپس پیشینه وصیت نامه نویسی در ایران و محورهای مطرح شده در وصیت نامه ها مورد مطالعه قرار گرفت . نگارنده پس از تحلیل اطلاعات و داده ها و با بهره گیری از الگوی فرکلاف گفتمان مطرح شده در وصیت نامه شهدا را در سه سطح توصیف ،تفسیر و تبیین و هم چنین نگرش و بینش شهدا بسبن به جنگ را بررسی کرده است . این بررسی نشان می دهد که شهدا در وصیت نامه های خود به چهار بعد اصلی پرداخته اند که هر کدام از این ابعاد شامل چند مقوله جزئی است هم چنین از طریق بافت بینامتنی بین انقلاب اسلامی ایران و قیام امام حسین و حکومت جهانی حضرت مهدی (عج)رابطه برقرار می کنند و در وصیت نامه های خود در صدد احیای ارزش های اسلامی و پاسداری از این ارزش ها در جامعه هستند .

پژوهش حاضر به بررسی «زن و زیبایی در بخش پهلوانی شاهنامه» می پردازد، هدف اصلی در پرداختن به این پایان نامه، آشنایی خواننده با زن، کارکردها و توانایی های او در تمامی دوران از باستان تا دوره ی مورد بحث ما در شاهنامه فردوسی است. زنان بنابر بر شرایط در زمان های گوناگون، فعالیت ها و مسئولیت های مختلفی برعهده داشتند که این امر، کمک بزرگی برای مردان به شمار می آمده است.براساس بررسی شواهد مختلف درشاهنامه، زنان زیبا، تنها از نظر جسمانی زیبا نیستند؛ بلکه علاوه بر زیبایی به زیور خرد و دوراندیشی نیزآراسته اند،که این ویژگی به آنان این امکان را می دهد تا در مواقع سخت روزگار به کمک مردان و هم فکری باایشان بپردازند.فردوسی در ادب فارسی، به گونه ای بسیارچشمگیر به توصیف زیبایی زنان و توانایی های برجسته ی ایشان پرداخته است، او زنان تاًثیرگذارو خردمند را مایه ی آرامش مردان دانسته و به بهترین نحو ستوده است، از دید نگارنده ی این اثر جاویدان، زن هیچ گاه موجودی ضعیف پنداشته نشده؛ بلکه بر عکس فردوسی، زنان را همپای مردان وارد اجتماع نموده ست و در توصیفشان نهایت احترام وعزت را به کارگرفته است.

چکیده ندارد.