نام پژوهشگر: بهرام بهرامی

تاریخ سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی مشعشعیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1389
  حاتم یوسفی   بهرام بهرامی

چکیده اطلاعات چندانی در رابطه با تاریخ گروهها و جنبشهایی که به نوعی به شیعه گرایش داشته اند وجود ندارد. در قرون هشتم و نهم هجری بیشتر جمعیت ایران و سران کشور سنی بودند و فعالیت برای گروههای شیعی بسیار دشوار بود. با تبلیغ عالمان شیعی و فعالیت جنبشها و خیزشهایی مانند سربداران، حروفیان و مشعشعیان که به شیعه تمایل داشته اند، روز به روز بر جمعیت شیعی ایران افزوده می شد و فعالیت این گروهها باعث رشد روزافزون تشیع شد و زمینه را برای دولت صفویان مهیا نمود تا مذهب شیعه را در ایران رسمی کند. مشعشعیان یکی از این جنبشها بودند که نقش زیادی در آشنایی مردم به تشیع داشتند. فعالیت این جنبش سیاسی- اجتماعی که حدود پنج قرن از تاریخ خوزستان را به خود اختصاص داده است با اقدامات سید محمد بن فلاح(840-870ق.) که از شاگردان خاص ابن فهد حلی(م 841ق.)، عالم بزرگ شیعه بود شروع شد. سید محمد با ادعای مهدی گری و با برخی از علوم غریبه که در آن توانایی داشت توانست پیروان زیادی را دور خود جمع کند. فعالیت سید محمد و اقدامات نظامی پسرش، سید علی باعث پیشروی ها و دست یافتن مشعشعیان بر بخش عظیمی از جنوب غرب ایران به مرکزیت حویزه شد. مشعشعیان به مدت هفتاد سال(844-914ق.) به شکل مستقل و پس از آن به عنوان والی از جانب دولت مرکزی بر خوزستان حکمرانی می کردند و در طی این مدت منشأ خدمات فراوانی به شعرا و علما و ادبا شدند.

انعکاس آداب و رسوم اجتماعی ایرانیان عصر صفوی در سفرنامه های اروپایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1389
  فاطمه یاقوتی   خسرو کمالی سروستانی

از زمان شاه عباس بزرگ که تجارت ایران و اروپا پررونق شد و ایران صفوی به واسطه جنگ های دائمی که با همسایه غربی می کرد، در اروپا مشهور و محبوب گشت، تاجران و سیاحان و مبلغان بسیاری روی به این کشور آوردند، و آثاری از خود بر جای گذاشتند که یکی از منابع مهم عصر صفوی (1135-906ه/1722- 1501م)، گردید. برخی از این سفرنامه نویسان با تسلطی که بر زبان های شرقی و به ویژه فارسی داشتند، موفق شدند که از وضعیت دربار ایران در عصر صفوی، تصویری نسبتا واضح به ذهن خوانندگان امروز انتقال دهند، این سیاحان در باب انعکاس آداب و رسوم، عقاید و فرهنگ مردم ایران و دربار این عصر، مطالب بسیار جالب و خواندنی را ارائه دادند که برای مطالعه فرهنگ و تمدن آن عصر لازم است. این پژوهش علاوه بر بررسی آداب و رسوم اجتماعی ایران عصر صفوی به تبین جنبه های مثبت و منفی عادات و رسوم ایرانی از نگاه سیاحان پرداخته است. در خاتمه به این نتیجه رسیدیم که سفرنامه ها برای بررسی اوضاع اجتماعی ایران مناسب است.

بررسی تطبیقی قیام های شیعی عصر اموی و علل عدم توفیق آنها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1389
  سعادت غضنفری دمیه   عباس احمدوند

چکیده قیام های شیعی توابین، مختار، زید بن علی، یحیی بن زید و عبدالله بن معاویه در عصر اموی رخ داد. به رغم گوناگونی اهداف اولیه قیام کنندگان، خونخواهی امام حسینa، اصلاح امور امت، جهاد علیه ظالمین و به دست گرفتن حکومت، خواسته نهایی آنها تحقق حاکمیت ائمهaیا دیگر علویان بر جامعه بود. با این حال هواداران این قیام کنندگان خواسته های دیگری چون تسلط کوفیان بر شامیان و رفع ظلم حاکمان از سوی هر گروه دادگستر داشتند. البته باوجود شیعی بودن، دیدگاه ها و روش های این قیام ها متفاوت بود؛ جنبش توابین بر خلاف جنبش مختار، بیش از آنکه حرکتی نظامی باشد، جریانی خود جوش و مذهبی بود. در حالی که اصل قیام بالسیف امام نزد زیدیان جایگاه ویژه ای داشت. همچنین با آن که در دیدگاه برخی سران توابین و یاران یحیی وسیله به اندازه هدف اصالت داشت، هواداران مختار و ابن معاویه شامل گروه های مختلف عقیدتی و سیاسی چون شیعیان امامی، زیدی، کیسانی، خوارج و عباسی و حتی امویان مخالف حکومت می شد و خلاصه این قیام می کوشید از هرراهی به هدف برسد. از این رو ائمه (ع)به دلیل آگاهی بر شرایط مقتضی تقیه از این گونه جنبش ها کناره گیری می کردند. با وجود توفیقات اندک و آغازین برخی چون مختار ابن معاویه، جملگی در نهایت نپاییده و سرکوب شدند. در مجموع می توان ارزشی بودن قیام های شیعی، عدم امکان حضور ائمهa، بهره گیری امویان از تمامی امکانات، مشکلات مالی و ویژگی های کوفیان را از عوامل مشترک عدم توفیق این قیام ها به شمار آورد. علاوه بر این، عواملی خاص نیز در ناکامی هر یک از این این قیام ها ، بسته به شرایط زمانی و مکانی موثر بود.

پیدایی و پاگیری تشیع در خوزستان در سه قرن نخست هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1389
  محسن سویلمی   بهرام بهرامی

پژوهش حاضرسعی می کند پیدایی و پاگیری تشیع در خوزستان در سه قرن نخست هجری را بررسی کند.در پیدایی و پاگیری تشیع در این منطقه از مهمترین عوامل، عبور امام رضا(ع)است.در کنار این مهم،وجود خاندانهای مشهوری چون ابنا سعید بن حماد و ابنا مهزیار هستند. که حسین بن سعید بن حماد و علی بن مهزیار علاوه بر شاگردان زیاد،توانستند کتب زیادی را در اشاعه این مذهب تالیف کنند.از دیگر عوامل مهم در گسترش این مذهب در این خطه، وجود افراد نخبه و اصحاب جلیل القدری که در این محل ساکن شده بودند.که بعضی از آنها،از اصحاب ائمه و از وکلای ایشان بودند.که در کنار منصب وکالت کار تبلیغی انجام می دادند.همچنین همجواری خوزستان به مرکز تشیع یعنی عراق و کوفه و رفت و آمد مردم به این کشور از نکات دیگر است.علاوه بر این سادات علوی که به خوزستان مهاجرت و کار تبلیغ انجام می دادند تاثیراتی داشته بودند

بررسی و صیت نامه نویسی در دوره ی اسلامی تا پایان خلافت اموی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  سارا نجفی   بهرام امانی چاکلی

وصیت، یکی از سنت های پسندیده ای است که قبل از اسلام در میان اعراب رواج داشت؛ پس از ظهور اسلام نیز با توجه به تأکیدهای قرآن در خصوص وصیت و نصیحت، این سنت ادامه یافت. مفهوم وصیت در عصر اسلامی تحول ویژه ای یافت، و با توجه به نظام جدیدی که بر جامعه حاکم شده بود، موضوعاتی که در وصیت های دوره ی پیش مورد اهمیت بود، تغییر کرد و به جای آن مفاهیم جدیدی در وصایا شکل گرفت. به طوری که نمی توان وصیت این دوره را با دوره ی قبل کاملاً مشابه دانست. پس از ظهور اسلام، اعراب، به شدت، تحت تأثیر وحی و اسلوب بیانی آن قرار گرفتند. در وصیت های دوره ی اسلامی به ویژه دور ی پیامبر(ص) و خلفای راشدین، کاربرد آیات قرآن، نمود خاصی دارد. رفته رفته موضوعات دینی و اخلاقی که در وصیت های پیامبر(ص) و خلفای راشدین، از مهم ترین موضوعات مطروحه بود، در دوره ی اموی، جای خود را به مسایل سیاسی داده و می توان گفت، وصیت در دوره ی اموی از جنبه ی دینی و تربیتی خود دور و به مسایل دنیوی و سیاسی نزدیک شد. در این دوره، وصیت نامه ی خلفا، به منزله ی عهدنامه ی حکومتی است که در آن خلیفه ، جانشین پس از خود را معین نموده و مردم را ملزم می دارد که از وصیت وی پیروی نمایند.

نقدروش شناسانه دایره المعارف قرآن لیدن؛ باتکیه بردیدگاهای تفسیری علامه طباطبایی وشیخ شنقیطی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان 1390
  سیدکمال کشیک نویس رضوی   عباس احمدوند

با بررسی در کتاب های تفسیری وآنچه پیرامون این دانش نگاشته شده است، این نکته را به چشم می رسد که تاکنون شرایط دینی مفّسر (باورمندی وی) و رابطه آن با متن، موردغفلت واقع شده وتنها به دانش های نیازمند مفّسرتاکید شده است. در رویکرد تفسیری قرآن به قرآن، تفسیرگری فرآیند فهمی جامع از متن قرآن دانسته شده و مفّسران طرفدار این رویکرد تفسیری را به متن گرایی در تفسیر نزدیک ساخته است. قرآن متنی است که درطول 14سده گذشته توانسته است که مخاطبان را با انگیزه های دینی و پیش داشت های گوناگون، به تعامل با خویش فرابخواند. بافت گرایی ومتن گرایی برخلاف تفاوت ظاهری درروش ورویکرد هردو وابسته متن هستند؛ یکی متن را مقدم داشته و از متن به فهم می رسد، دیگری بافت را برای فهم متن پیش داشته است. مطالعات قرآنی غربیان درسده بیستم را باید درپرتو رویکردی آمیخته از انگیزه های پدیدارشناسانه وروش های هرمنوتیکی ارزیابی کرد؛ نکته ای که مرتضی اسعدی(د.1375ش) درصفحات پایانی کتاب خویش "مطالعات اسلامی درغرب انگلیسی زبان" به آن اشاره کرده است. دراین میان همکاری مناسب مسلمانان در مطالعات قرآنی باغربیان، علی رغم برخی نگاه های حصرگرایانه، درغرب فضایی برای گفتگو فراهم آورده و با آنکه رویکردها وروش های قرآن پژوهی غربیان به طورکامل با آنچه درسنّت اسلامی است هماهنگی ندارد، امّا برخی از دست آوردهای آنان درجامعه علمی اسلامی پذیرفته شده و کاربردهایی نیز دارد. دایره المعارف قرآن لیدن به عنوان نخستین اثر پیرامون قرآن با این ساختار و رویکرد، گامی بلند درعرصه مطالعات قرآنی درغرب به شمار می آید که مقدمه ای است برای آینده این گونه مطالعات درغرب.

بررسی نحوه ی استفاده مورخان اسلامی از قرآن کریم در نگارش سیره پیامبر(ص) در سه قرن نخست هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1390
  بابک قجر   بهرام بهرامی

چکیده روایات سیره ومغازی پیامبر ? ، یکی از مهم ترین موضوعات تاریخ نگاری اسلامی است که بعد از رحلت ایشان ، مورد توجه راویان و سیره نویسان و تاریخ نگاران قرار گرفت ، و با آغاز تدوین احادیث ، سیره و مغازی پیامبر نیز به صورت مکتوب در آمد و کتاب های مستقلی به وسیله ی ابن شهاب زهری ، موسی بن عقبه ، محمد بن اسحاق ، محمد بن عمر واقدی ، ومحمد بن سعد تألیف گردید و یا همچون محمد بن جریر طبری در ضمن تألیف تاریخ عمومی روایات سیره را نقل کرده است .منابعی که سیره نویسان در تألیفات خود از آنان استفاده نمودند ، گوناگون و متعدد است ، و باتوجه به گرایش علمی مولّفان روش های آنان در استفاده از این منابع متفاوت است . یکی از این منابع مورد استفاده ، قرآن کریم است که مورد توجّه مورخان و سیره نویسان بوده است. از این رو پژوهش حاضر ، تلاشی است در دست یابی به اطلاعاتی از سیره ی پیامبر در قرآن کریم ، میزان ونحوه ی استفاده عده ای از سیره نویسان مشهور از قرآن در تألیفات خویش ، و همچنین مقایسه تطبیقی تعدادی از روایات ذکر شده در کتاب های سیره نویسان با قرآن کریم در جهت بررسی صحت وسقم آنان . واژه های کلیدی : تاثیر قرآن ، سیره نبوی ، روایات جعلی ، سنت

مطالعات مستشرقان درباب مهدویت ودیدگاه شیعیان راجع به آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات 1391
  بتول خانعلی زاده لاهرودی   بهرام بهرامی

نظر به جایگاه ویژه مهدویت در نزد مسلمانان، به خصوص شیعیان، این موضوع از ابعاد مختلفی مورد بررسی وتحلیل قرار می گیرد، بررسی و تحلیل تحقیقات مستشرقان درزمینه ی مهدویت، فصل مهمی از مطالعاتی را در بر می گیرد که در دوقرن اخیر وبه خصوص بعد از انقلاب اسلامی ایران در این زمینه صورت گرفته است. این پژوهش از نوع پژوهش بنیادی و به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. بررسی های صورت گرفته از مطالعات مستشرقان درباب مهدویت، بیانگر اتخاذ روش نادرست ونامعتبر ومغایر با اصول اعتقادی شیعه، از سوی آنها در زمینه ی تحقیق درباره ی مهدویت بوده است، به طوری که این مطالعات از رهیافتی آسیب شناسانه غیر همدلانه وغیر منصفانه برخورداراست. عالمان شیعه نیز اینگونه مطالعات را مورد بررسی وتحلیل قرار داده اند ودر هر فرصتی در رد ونقد علمی مطالعات مستشرقان در این باب کوشیده اند، تألیف کتب، مجله، روزنامه، و. . . از سوی شیعیان دراین زمینه گویای این مطلب است. به طور کلی مهدویت آنطور که شاید وباید وبر طبق اصول اساسی اعتقادی شیعه به غرب معرفی نشده است، به نظر می رسد در حال حاضر ایجاد فعالیتهای مشترک علمی، فرهنگی و. . . میان شیعیان وغربیان سهمی عمده در معرفی واقعی حضرت مهدی(عج) به غرب خواهد داشت. لذا در این پژوهش سعی شد ضمن نقد دیدگاه های ناآگاهانه مستشرقان در مورد مهدویت، به بیان اعتقاد شیعیان که بر گرفته از متون دینی می باشد درقبال این دیدگاه ها پرداخته شود.

بررسی تطبیقی مبانی نظری کتب « نصیحه الملوک» و «الاحکام السلطانیه» با تأکید بر سده های سوم، چهارم و پنجم هجری.
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  ابوالفضل رضایی آسا   بهرام بهرامی

چکیده: از آن جایی که اندیشه سیاسی به عنوان یک دانش تلقی می شود هر پژوهشی در این رابطه مستلزم تأمل در بنیان های معرفتی ایجاد کننده آن دانش است. اندیشه سیاسی اهل سنت نیز که در درون فرهنگ اسلامی حول نظام خلافت و سلطنت شکل گرفت، شالوده های معرفتی خود را از احتکاک (نزاع یا برخورد) نص با واقعیات تاریخی و اجتماعی کسب کرد و ادبیات سیاسی آن در قالب دو سنخ از نوشته ها تحت عنوان کتب «نصیحه الملوک» و «الاحکام السلطانیه» تبلور یافت. بر این اساس پژوهش حاضر بررسی تطبیقی مبانی نظری این دو نوع نوشته سیاسی را در چارچوب تحلیل گفتمان موضوع کار خود قرار داد. بررسی انگیزه های تألیفی و شرایط تاریخی این گونه آثار نشان می دهد که نویسندگان آن ها، هر کدام از منظری خاص به رابطه میان سیاست و دین نگریسته و هم سو با خواست قدرت کوشیده اند. به طوری که انگیزه تألیفی کتب نصیحه الملوک مبتنی بر ارائه اخلاق سیاسی و حکومت داری به فرمانروایان، و انگیزه تألیفی کتب الاحکام السلطانیه در راستای دفاع از نهاد خلافت و توجیه قدرت با توسل به شریعت اسلامی بوده است. بنابراین یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که اندیشه سیاسی اهل سنت در کتب نصیحه الملوک و الاحکام السلطانیه، از ارتباط تنگاتنگ بین عناصر شریعت، دستگاه قدرت و دانشوران سیاسی پدید آمده است. به طوری که صاحبان این نوشته ها هر کدام بنا به جایگاه و پایگاه خویش در عرصه قدرت، گفتمان مسلطِ (معیار حقیقت اهل سنت است) را در دوره میانه (سده های سوم، چهارم و پنجم هجری) فراهم آورده اند تا سایر جریانهای سیاسی را به حاشیه برانند.

تحلیل و بررسی روند سیره نویسی شیعیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1391
  موسی الرضا رازقندی   عباس احمدوند

سیره نگاری از علومی است که با حدیث ارتباط مستقیم دارد، و موضوع آن زندگی رسول الله صلی الله علیه و آله است. در این میان هرچند تصور می رود عمده سیره ها نوشته اهل سنت است می توان جریان هایی را در میان علمای شیعی یافت که به نگارش سیره رسول الله صلی الله علیه و آله پرداخته است. ابهام زدایی از اندیشه شیعیان مبنی بر توجه به ائمه خود و عدم توجه به رسول الله صلی الله علیه و آله از ضروریات است. پاسخ به این اندیشه مستلزم پاسخگویی به سئوالات دیگری است، از این رو بررسی موانع و مشکلات احتمالی این جریان ضرورت دارد و باید روشن کرد که آیا واقعا برخی سیره نویسان آغازین شیعه نبوده اند؟ آیا شیعیان در میان نخستین سیره نویسان حضور ندارند؟ آیا نگرش دینی آنان باعث پیدایی قالب خاص در سیره نویسی شده است؟ آیا در سیره نگاری شیعیان تغییر قالب و رویکرد ایجاد شده است؟ به نظر می رسد که شیعیان، با بی توجهی به قانون منع تدوین حدیث و با تأسی از امامان معصوم خود در زمینه سیره رسول الله صلی الله علیه و آله فعال بوده اند و در قالب های مختلفی چون تک نگاری، کتب مغازی، تاریخ الانبیا و دلائل نگاری به نگارش سیره رسول الله صلی الله علیه و آله پرداخته اند. البته بسیاری از آثار شیعیان در سیره طی قرون اولیه از میان رفته و آثار اندکی در قالب های نامبرده بر جای مانده اند؛ اما از سده چهارم هجری قمری شیعیان با رویکرد تازه ای به نگارش سیره رسول الله صلی الله علیه و آله همراه با سیره ائمه معصومین علیهم السلام پرداختند. خوشبختانه بسیاری از این آثار موجود است. علاوه بر آن آثار مذکور، آثار منظومی هم در سیره و نعت رسول الله صلی الله علیه و آله وجود دارد که بی اساس بودن اتهام فوق را اثبات می کند.

واکنش مذاهب پنجگانه اسلامی نسبت به موسیقی در دوره عباسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1389
  فروزان سلیمان پور   بهرام بهرامی

موسیقی یکی از مظاهر زیبایی در طبیعت است که گرایش به آن یک میل فطری و سیر نشدنی است،فقه اسلامی همیشه در صدد آن بوده که این میل را در جهت مشروع و معقول کنترل کند و آن را در محدوده شرع مقدس قرار دهد و بیان نماید .آنچه از دید گاه شرع مقدس اسلام در این باب حرام شده موسیقی مبتذل و بیماریست که دارای جنبه روحانی و علمی نباشد و انسان و جامعه را به ابتذال و اضلال بکشاند و آدمی را از طی مسیر سعادت و کمال الهی باز دارد که در قرآن کریم نیز از آن به لهو حدیث یاد شده است .

معرفی کتابخانه های مشهور ایران از آغاز دوره اسلامی تا قرن هفتم هجری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  یداله سوری لکی   بهرام بهرامی

کتابخانه ها مرکز حضور کتاب ها، و هر کتاب نماینده تفکر شخص و شخصیتی در زمینه یا زمینه های خاص و در زمانهای خاص می باشد؛ هر چه بر تعداد کتاب ها و در نتیجه کتابخانه ها افزوده شود نشان از افزایش وجود شخصیت ها و تفکرات در آن محدوده زمانی و مکانی می باشد و آن نیز به نوبه خود حاکی از توسعه فرهنگ و تمدن در آن دوره زمانی و مکانی خاص می باشد؛ چراکه کتابخانه ها از غنی ترین عناصر فرهنگی و تمدنی هر جامعه محسوب می شوند که می توان آن را از مهمترین مقولات و شاخصه های تمدن در نظر گرفت. ایران اسلامی با تکیه بر دو پایهی قوی چون فرهنگ و تمدن ایران باستانِ و هم با سهمی بیشتر تمدن درخشان اسلام می بایست در این مقوله از تمدن (کتابخانه ها) خوشتر درخشیده باشد. این پایان نامه ضمن بررسی پیشینه این مهم، مشهورترین کتابخانه های ایران تا عصر ویرانگری مغول و تاتار را مورد بررسی قرار خواهد داد.

سیر اهتمام زمامداران دوره اسلامی به امر تعلیم و تربیت (آموزش و پرورش) تا عهد مغول (اول قرن 7هجری)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  محمد کرمی   بهرام بهرامی

بر اساس آیات و روایات، فلسفه وجودی انسان رسیدن به سعادت و قرب الاهی است. بدین منظور، دین اسلام برنامه های جامع و کاملی در قالب تربیت دینی دربردارد. و به همین سبب تعلیم و تربیت یا آموزش و پرورش و مسائل مربوط به آن، از بدو پیدایش اسلام مطرح گشته و حقاً در قبل و بعد از اسلام هیچ مکتب الهی و غیر الهی به این اندازه به تعلیم و تربیت و اموزش و پرورش توجه نشان نداده است و به زاویا و ابعاد آن توجه نکرده است و به قدری در این آیین به این مقوله مهم انسانی توجه شده است که حاکمان و بزرگان دستگاه های دولتی در این تمدن خواه ناخواه به امر آموزش و پرورش توجه بسیار نموده اند و وقف هایی بسیار بر آن قرار داده اند؛ و به سبب کسب مشروعیت و محبوبیت در نزد مردم و علما و همچنین رقابت با سایر امیران آموزشگاه هایی را ساخته اند تا علاوه بر همه نامی نیک از خود به یادگار گذارد و اندوخته ای جهت آخرتش باشد. این پایان نامه ضمن بررسی پیشینه تعلیم و تربیت، اهتمام زمامداران مسلمان را در زمینه تعلیم و تربیت تا عصر ویرانگری مغول و تاتار را مورد بررسی قرار خواهد داد.

مقایسه ی اوضاع علمی و فرهنگی ممالیک بحری و برجی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1393
  رقیه منافی   لیلا تقوی سنگدهی

نوشتار حاضر پژوهشی در اوضاع فرهنگی و تمدنی مصر و شام در دوره ممالیک بحری و برجی می باشد. دولت ممالیک که در سال 648 هجری در پی ایوبیان به حکومت رسیدند، بیش از دو و نیم قرن تا 923هـ.ق بر مصر و شام حکومت راندند. در زمانی که ممالیک به سلطنت رسیدند، جهان اسلام از یک طرف با حمله مغول و از طرف دیگر با حمله صلیبیان روبرو بود که ممالیک در مقابل هر دوی آنها به پیروزی دست یافتند. در عصر ممالیک بحری سرزمین مصر به چنان آرامشی سیاسی و غنای اقتصادی و فرهنگی دست یافت که مردم عادی برای فرار از مشکلات و علما نیز به سبب حمله مغول به بغداد و جو حاکم مصر به آنجا سرازیر شدند. بدلیل استقبال سلاطین ممالیک از علم و علما مصر پایتخت فرهنگی جهان اسلام گشت. ممالیک بحری به ساخت مساجد، مدارس، کتابخانه ها، خانقاهها، رباطها و زوایا به عنوان جایگاههای تعلیم اهمیت فراوانی دادند. این نهادهای تعلیمی نقش بزرگی در پیشرفت علمی ـ فرهنگی دوره ی ممالیک بحری ایفا نمودند. البته این نهادهای علمی هر چند اندک، در عصر ممالیک برجی هم به لحاظ پیشرفت فرهنگی تأثیر گذار بوده اند. ضمنا در هر دو دوره چهره های برجسته ای از علما، فقها و مورّخانی که در سمتهای مختلف سیاسی، قضایی و فرهنگی مشغول به کار بودند، ظهور کردند. از جمله-ی این دانشمندان می توان به ابن عبدالسلام، زرکشی، ابن قیّم جوزیه، ابن منظور، ابوالفداء، ابن کثیر، نویری، ابن تیمیه، مقریزی، ابن حجر، ابن خلدون، ابن تغری بردی، سیوطی، قلقشندی و ابن أیاس و سایر دانشمندان اشاره نمود. دوره ی ممالیک بحری به لحاظ دگرگونیهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از دوره های طلایی در طول تاریخ مصر و شام بوده است. ممالیک برجی علاوه بر بی کفایتی های سیاسی شان، از لحاظ فرهنگی هم موفقیت خاصی نداشتند. تنها نکته قابل ذکر از لحاظ فرهنگی - تمدنی، چندین نمونه از معماری است که از دوران آنها بر جای مانده است. البته اکثر علما و مورخان مشهور در عصر ممالیک برجی ظهور کرده اند. این پژوهش که بر اساس رویکرد توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته است، به مقایسه ی نهادهای علمی و فرهنگی و چهره های شاخص علمی دو عصر ممالیک بحری و برجی می پردازد.

بررسی تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی دولت عثمانی در دوره سلطنت سلطان سلیم دوّم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1393
  خلیل محمدی   بهرام بهرامی

سلطان سلیم دوم عثمانی، تنها فرزند باقی¬مانده از سلطان سلیمان اوّل (مشهور به قانونی) است که همانند برادران خود، مصطفی و بایزید کشته نشد و مثل برادران دیگرش، محمّد و جهانگیر، به مرگ زودرس مبتلا نگشت. بدین ترتیب از میان فرزندان ذکور سلطان سلیمان، نالایق¬ترین ایشان بر تخت سلطنت دولتی نشست که قلمرو آن در نتیجه¬ی فتوحات پدر و اجدادش، از یک سو، از میانه¬ی قاره¬ی اروپا تا سواحل دریای مازندران کشیده شده بود، و از دیگر سو، از جنوب شبه¬جزیره-ی عربستان تا شمالی¬ترین سواحل دریای سیاه و دریای آزوف به اضافه¬ی شبه¬جزیره¬ی کریمه و بلاد قفقاز و بخش¬هایی از ایران امتداد یافته بود. تنها نقطه¬ی قوت عصر سلیم دوم را، ابقای سوکوللی محمّدپاشا در سمت صدارت عظمای دولت عثمانی دانسته¬اند که در واقع سلیم، او را نیز از پدر به ارث برده بود. غیر از آن، این دوره¬ی هشت ساله را عصر آغاز انحطاط امپراتوری عثمانی در نظر می¬گیرند. دلایل این امر نیز متعدد است که از آن جمله می¬توان فساد اخلاقی و ناتوانی شخص سلطان در اداره¬ی امور، انحطاط سیستم دیوان-سالاری عثمانی، دخالت زنان حرم در امور دولت، شورش ینی¬چری¬ها که سپاه برگزیده¬ی امپراتوری بودند، و شکست در نبرد بزرگ دریایی لپانتو را می¬توان برشمرد.

محاسبه ترابرد الکترونی در نانو نوار گرافنی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اراک - دانشکده علوم 1393
  طاهره ابوالقاسمی   محمدرضا جعفری

گرافن یک تک لایه اتمی نازک از گرافیت و شبکه¬ای شش وجهی از اتم¬های کربن است، که حالت¬های الکترونیکی کم انرژی آن با فرمیون¬های بدون جرم دیراک توصیف می¬شوند. اگر پهنای یک نوار گرافنی را کاهش دهیم، آن¬گاه نانو نوارهای گرافنی شکل می¬گیرد، که اثرات وابسته به اندازه نانو نوارها روی خواص ترابردی آن¬ها نیز وارد می¬شود. در این پایان¬نامه، اثرات مقیاس نانو را روی خواص فیزیکی نانو نوارهای گرافنی بررسی می¬کنیم و نقش مرزی لبه¬ها را نشان می¬دهیم. همچنین راه¬حل¬های تحلیلی برای پراکندگی الکترونیکی و تابع موج متناظر در نانو نوار گرافنی آرمچری با روش بستگی قوی و معادلات دیراک ارائه می-دهیم. در نهایت، رسانندگی نانو نوار گرافنی آرمچری را در حضور پراکندگی کولمبی از مراکز بارهای ناخالصی با چگالی n_i را با استفاده از معادله ترابرد بولتزمن برای سیستم¬های یک بعدی، به صورت تئوری بدست می¬آوریم. در نتیجه تغییرات رسانندگی را برحسب انرژی فرمی، پهنای نانو نوار و فواصل مختلف ناخالصی از نانو نوار بررسی می¬نماییم. همچنین نشان می¬دهیم که رسانندگی با افزایش انرژی فرمی، پهنای نانو نوار و فواصل مختلف ناخالصی از نانو نوار افزایش می¬یابد.

افسانه پردازی در دوره جاهلی و بازتاب آن در سیره ابن هشام و مغازی واقدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1393
  عصمت نباتی   بهرام بهرامی

پایان نامه حاضر تحقیقی است پیرامون افسانه های اعراب و بازتابی که این افسانه ها در کتب سیره ابن هشام و مغازی واقدی داشته است. بطورخلاصه می توان گفت همه ملل واقوام دارای افسانه ها و اسطوره هایی بوده اند که در برخی جهات با یکدیگر مشابه و در بعضی متفاوت بوده است ، ملت عرب نیز افسانه ها و اساطیری داشته اند. آنان برای وجود هر چیزی اسطوره و افسانه می ساختند. برای آفرینش کیهان ، ستارگان و ... اساطیری داشتند. اعراب برای شفای بیماریها به افعالی دست می زدند که همگی حکایت از نوعی اسطوره دارد و نیز برای انجام بسیاری از امور روزمره دست به قرعه کشی و فال زنی به شیوه های خاص خود می زدند و در این دو اعتقادی راسخ داشتند. پرستش های اعراب فراوان و گسترده بود ، آنان به جن و غول در حد پرستش اعتقاد داشتندو علاوه بر بتهای متعدد به پرستش درختان ، ستارگان ، ماه ، خورشید و ... نیز می پرداختند. در ادامه تحقیق با بررسی کتابهای سیره ابن هشام و مغازی واقدی ، به ذکر مطالبی از این کتاب ها پرداخته شده که به نظر می رسد جنبه افسانه ای دارد و احتمال می رود تا حدودی ریشه در باورهایی داشته باشد که اعراب در جاهلیت با آن مواجه بودند. روش پژوهش در این پایان نامه توصیفی – تحلیلی بوده و با مراجعه به کتب مختلف از جمله کتاب های تاریخی و تفسیری انجام پذیرفته است. حاصل این پژوهش ، شناخت افسانه های دوران جاهلیت و بررسی میزان تاثیر آن در سیره ابن هشام و مغازی واقدی بوده است.

تاثیر معنوی، فرهنگی و سیاسی شیخ صفی الدین اردبیلی بر اقوام آناطولی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1393
  رضا جعفری   خسرو کمالی سروستانی

رساله ی حاضر به بررسی تأثیر معنوی، فرهنگی و سیاسی شیخ صفی الدین اردبیلی بر اقوام آناطولی می پردازد. شیخ صفی الدین اردبیلی (735-650ه.ق) از عرفای به نام دوره ی ایلخانی بوده است که طریقت صفویه را در اردبیل تأسیس کرد، طریقت او توانست در داخل و خارج قلمرو ایلخانان و حتی در درون دربار و تشکیلات دولتی، نفوذ کند. یکی از مناطق تحت نفوذ معنوی شیخ، منطقه ی آناطولی بود که شیخ مریدان بی شماری در آنجا و در میان ترکمانان تربیت کرد. ترکمانان آناطولی که بعدها تحت عنوان "قزلباشان" جزء ارکان و پایه های مهم و قدرتمند دولت صفویه گردیدند، به لحاظ معنوی، فرهنگی و سیاسی تحت تأثیر و از مریدان شیخ صفی-الدین اردبیلی بوده اند. این ترکمانان بعد از مهاجرت به آناطولی تحت تأثیر طریقت های صوفیه قرار گرفتند و در زمان شیخ صفی الدین مجذوب خانقاه اردبیل گردیدند. این پژوهش در پی آن است که به نحوه ی ارتباط و تاثیر شیخ صفی الدین بر این ترکمانان و جنبه های مختلف این رابطه پی ببرد، در این مسیر، علاوه بر بررسی جنبه های مختلف زندگانی شیخ صفی الدین، راه های نفوذ شیخ صفی الدین در میان ترکمانان نیز تبیین می شود تا از خلال آن ها به تجزیه و تحلیل تأثیر شیخ صفی الدین بر اقوام آناطولی پرداخته شود. به طور طبیعی کنکاش در احوال شیخ صفی الدین به عنوان جد اعلای شاه اسماعیل اول، موسس سلسله ی صفویه، موضوع را علاوه بر جنبه های معنوی و فرهنگی، حائز اهمیت سیاسی نیز خواهد نمود.

آداب و رسوم اجتماعی عصر شاه عباس اول
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده الهیات 1393
  لیلا اسلامی یکتا   خسرو کمالی سروستانی

صفویه یکی از با اهمیت ترین سلسله های تاریخ ایران است. شاه عباس اول پنجمین و مهم ترین پادشاه عصر صفویه بوده است. آداب و رسوم اجتماعی در عصر شاه عباس اول که مسئله ی کانونی این تحقیق بوده، با استناد به منابع دست اول و سفرنامه های آن دوران مورد بررسی قرار گرفته است؛ زیرا منابع دست اول بیشتر ذکر مسائل درباری و شاهی بوده و کمتر به آداب و رسوم اجتماعی توجه نموده است، بنابراین سفرنامه ها که اکثرا ذکر آداب و رسوم اجتماعی می باشد، نیز در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است. آداب و رسوم اعمالی هستند که عموما قانون آ ن ها را وضع نکرده است و شامل شیوه های زندگی، عادات و رسوم خاص یک ملت، مردم یا یک جماعت می شود. یافته های این تحقیق: با توجه به وجوه مختلف آداب و رسوم اجتماعی عصر شاه عباس اول از اعتقاد به خرافات و ساعت سعد و نحس تا آداب و رسوم پوشاک و زینت آلات بانوان، خوراک، هنر و موسیقی تا آداب اعیاد مذهبی و ملی و غیره ی آن عصر مورد کنکاش و پژوهش قرار گرفته است و مشخص گردیده است که شاه عباس اول به آداب و رسوم مملکت ایران توجه داشته و آنها را به نحو مطلوبی برگزار می کرده است، اما برخی از این رسوم از جمله جشن آب پاشان، مهرگان، گل سرخ و امثال آنها با گذشت زمان به فراموشی سپرده شده است. همچنین با توجه به اینکه در عصر این پادشاه مملکت ایران دارای مذهب تشیع بود، اعیاد مذهبی نیز به شکوه مراسم ملی برگزار می گردید.

تحلیل و بررسی آداب و رسوم اجتماعی قبایل موجود در شهرستان رامهرمز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه زنجان - دانشکده علوم انسانی 1393
  ندا رزیجی   بهرام بهرامی

تنوع فرهنگی یکی از ویژگی های شهرهای ایران است. آشنایی با فرهنگ یک شهر، که شامل آداب و رسوم، طرز تفکر و رفتار افراد می باشد یکی از نیازهای ضروری امروز ما برای شناخت فرهنگ و تمدن ایران است. شهرستان رامهرمز از جمله این شهرهاست، این منطقه از دیرباز زیستگاه قبایل گوناگون از اقوام مختلف بوده است و این قبایل طی سالیان دراز با یکدیگر تعامل داشته و در نتیج? این تعامل، بافت فرهنگی متنوعی به وجود آمده است.

اتیولوژی و پاتوژنی سلول /ال - ای /
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1336
  بهرام بهرامی

چکیده ندارد.

بررسی نتایج درمان ضربه های گردن در بخش جراحی اعصاب بیمارستان امام خمینی از فروردین ماه 61 تا بهمن 63
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران 1364
  بهرام بهرامی

چکیده ندارد.