نام پژوهشگر: مهدی سلامت
مهدی سلامت جلیل پورحاجی موتاب
شترمرغ ها یکی از پنج زیر راسته متعلق به راسته سینه پهنان محسوب می شوند. اهمیت غدد کبد و پانکراس در بدن انسان، دام ها، پرنده های اهلی و ماهی ها از سالهای قبل مشخص شده است. مطالعه مورفولوژیکی کبد و پانکراس رویان شترمرغ، اطلاعات مفیدی در مورد این دو اندام ارائه خواهد نمود. برای این تحقیق، کبد و پانکراس 20 قطعه جنین شترمرغ 9،14،20،25،30،34،38،41 روزه بصورت تصادفی از تخم های مزرعه پرورشی شترمرغ انتخاب و مورد مطالعه مورفولوژی قرار گرفت. از کبد و پانکراس همه نمونه ها، نمونه بافتی اخذ گردید و پس از آماده سازی به روش معمول، با روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شد. پانکراس از روز چهاردهم رویانی بین دو بخش صعودی و نزولی دوازدهه با دو لوب پشتی و تحتانی مشاهده شد. سلول های آسینی در رویان 14 روزه ستون هایی تشکیل می داد و به تدریج این ستون های سلولی گرد هم آمده و در روزهای آخر رویانی، شکلی مانند مقاطع غدد حبابی مرکب پیدا می کرد. جزایر لانگرهانس، در آخرین روزهای رویانی قابل مشاهده بود. پانکراس رویان در 41 روزگی شباهت زیادی به سایر پرندگان و شترمرغ بعد از هچ شدن داشت. کبد در رویان 9 روزه به بعد با دو قطعه راست و چپ با همان وضعیت شترمرغ بالغ قرار داشت. سلول های کبدی در رویان های با سن کم، به شکل هپاتوبلاست و در روزهای آخر رویانی، به شکل هپاتوسیت بودند. آنها در پیرامون سیاهرگ مرکزی، ستون های شعاعی با دو تا چند سلول تشکیل می دادند که در روزهای آخر رویانی این ستون ها دو سلولی می شدند. فضای پورت، از34 روزگی با مجرای صفراوی کوچک و بزرگ، به همراه سرخرگ کبدی و سیاهرگ باب قابل مشاهده بود. کبد رویان از نظر مورفولوژی در38و41 روزگی شبیه به جوجه شترمرغ بعد هچ شدن بود.