نام پژوهشگر: مهناز ازادمنش

بررسی صوری و کاربردشناختی نشانه های بازخوردی در مکالمات زبان فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  مهناز ازادمنش   محمدرضا پهلوان نژاد

در این رساله، برای نخستین بار نشانه های بازخوردی در مکالمات فارسی زبانان از نظر بسامد، نوع، نقش، خصوصیات زبرزنجیره ای و مکان آنها در گفتار بررسی شده است. بدین منظور، در چهارچوب تجزیه و تحلیل گفت و گو 203 دقیقه مکالمات فارسی زبانان مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر صورت، نشانه های بازخوردی به دو دسته ی گفتاری و غیر گفتاری تقسیم شده اند که هر کدام زیربخش های خود را داشته اند. نشانه های گفتاری به دو زیربخش لغوی و غیرلغوی تقسیم شده اند، شامل: اصوات، پاره گفتارهای کوتاه، تکمیل گفته ی سخنگو، سوالات کوتاه و تکرار بخشی از صحبت گوینده. از نظر مکان، نشانه های بازخوردی بعد از واکه های پایانی کشیده، سوالات تأکیدی کوتاه، پایان سازه های نحوی، زیر و بمی افتان، زیر و بمی خیزان و زیر و بمی یکنواخت کم آمده اند. از نظر نقش، این نشانه ها به دو دسته ی نشانه های بازخوردی عام و مفهومی تقسیم شده اند. تمام نشانه های بازخوردی به نحوی معنای ادامه دادن را می رسانده اند، اما گاهی معانی جانبی دیگری چون تأیید، درک و فهم، تعجب، عدم درک، مخالفت و عکس العملهای احساسی داشته اند. از نظر کاربرد، بسامد کاربرد نشانه های "bale" و "doroste" در بافت رسمی بیشتر بوده است، حال آنکه در بافت غیر رسمی نشانه ی "xob" کاربرد بیشتری داشته است. بعلاوه، نقش تأییدی در بافت رسمی و نقش درک و فهم در بافت غیر رسمی بیشتر کاربرد داشته است. همچنین، سوالات تأکیدی کوتاه در گفتار گوینده مکان محتملتری برای تولید نشانه های بازخوردی در بافت غیر رسمی بوده اند.