نام پژوهشگر: فاطمه جاوید
فاطمه جاوید سید مصطفی صادقی
تنش خشکی یکی از مهم ترین عوامل خسارتزا در تولید محصول بادام زمینی در بیشتر مناطق دنیا، از جمله ایران میباشد. بنابراین شناسایی ارقام بادام زمینی متحمل به خشکی یک هدف مهم به شمار میرود. در سال 1389، ده ژنوتیپ بادام زمینی در دو آزمایش جداگانه (تنش خشکی و بدون تنش) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار کشت شدند. فاکتورهای آزمایش شامل ده ژنوتیپ بادام زمینی و سه سطح هورمون سایکوسل (0، ppm300 و ppm600) بودند. نتایج تجزیه مرکب بیانگر اختلاف بسیار معنیداری بین ژنوتیپها از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی بود. مقایسه میانگین عملکرد در شرایط نرمال رطوبتی و تنش خشکی نشان داد که رقم goli با میزان عملکرد (08/6 و 02/3) تن در هکتار نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری دارد. همچنین نتایج تجزیه علیت نیز حاکی از اثرگذاری دو صفت وزن کل دانه و وزن غلاف در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی بر عملکرد غلاف بود. میانگین بهرهوری (mp)، شاخص تحمل (tol)، میانگین هندسی بهرهوری (gmp)، شاخص حساسیت به تنش (ssi)، شاخص تحمل به تنش (sti) و میانگین متوازن (harm) بر مبنای عملکرد غلاف در شرایط آبی (yn) و تنش (ys) محاسبه گردید. اختلاف بسیار معنیداری بین ژنوتیپها از نظر کلیه شاخصها و عملکردهای آبی و تنش وجود داشت. تحلیل همبستگی بین عملکرد غلاف در شرایط آبی و تنش و شاخصهای تحمل به خشکی نشان داد که شاخص های mp و harm مناسبترین شاخصها برای غربال کردن ژنوتیپهای متحمل بادام زمینی میباشند. توزیع ژنوتیپها در فضای بایپلات وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپها به تنش خشکی را نشان داد بهترین شاخصها برای انتخاب ژنوتیپهای متحمل به خشکی در بادام زمینی، شاخصهای harm ، gmp و mp تعیین گردیدند. نمودار چند متغیره بای پلات گابریل نیز نشان داد که بهترین ژنوتیپ ها، که دارای پتانسیل عملکرد بالا در شرایط تنش خشکی باشند در عدم استفاده از هورمون سایکوسل ژنوتیپ goli و در استفاده از غلظت ppm 300 و ppm 600 به ژنوتیپ igcv92040 و igcv03060 و igcv93133 اختصاص یافتند.