جنس paeonia l. به تیره paeoniaceae، راسته saxifragales، رده magnoliopsida، شاخه magnoliophyta تعلق دارد (apgii). گونه های متعددی از این تیره در جهان معرفی کرده اند. از گونه های علفی آن 34 گونه و از گونه های درختی آن 8 گونه نام برده شده است که این گونه ها در سه بخشه زیر قرار گرفته اند: sect. moutan dc. که چوبی و درختی بوده و دارای گل های بزرگ با گلبرگهای نازک، صفحه دیسک کوچک و چرمی که لب های ضخیم و گوشتی دارند و شامل 8 گونه بوده و در غرب و شمال غرب چین پراکنش دارد. sect. paeonia (sect. paeon dc) که شامل 32 گونه علفی، دارای گلهای بزرگ با گلبرگهای رنگین بوده و در اروپا و آسیا پراکنش دارد. sect. onaepia lindl که علفی بوده و دارای گل های کوچکتری نسبت به دو بخشه قبلی بوده و پرچم ها نمود بیشتری در ساختار گل دارد و تعداد گلبرگ های آن 4 تا 5 عدد می باشد و شامل 2 گونه است که در شمال غربی آمریکا پراکنش دارد. در ایران 2 گونه از جنس paeonia در استانهای شمالی کشور گزارش شده است (قهرمان، 1373): p. wittmanniana در استان گیلان (منجیل و عمارلو)، گلستان، گرگان، البرز و شیب های شمالی کندوان وp. mlokosewitschii در گردنه الماس استان اردبیل. p. mlokosewitschii یا گل پئونیای طلایی که بومی قفقاز در جمهوری آذربایجان، گرجستان و داغستان می باشد. paeonia گیاهی علفی، چند ساله، با ریشه گوشتی و غده ای است، برگها متناوب، مرکب، بدون گوشوارک. گل ها معمولا منفرد، نر ماده (دوجنسی)، بزرگ، منظم، زیر تخمدانی (تخمدان فوقانی) کاسبرگ ها پنج تایی، جدا، ناجور شکل، دایمی در حالت میوه. گلبرگ ها جدا، پرچم های متعدد برون گرا (از مرکز به طرف بیرون گونه). برچه ها جدا، روی طبق (صفحه ای مدور و تخت و گوشتی) قرار گرفته، میوه از نوع برگه به تعداد 2 تا 8 عدد در سطح شکمی است و هر کدام دارای چند دانه می باشند، دانه تقریبا کروی بوده، تعداد دانه ها در هر برگه 8-6 بوده، شکل و اندازه دانه ها در گونه های مختلف متفاوت است. ارتفاع گونه های علفی 5/. تا 5/1 متر و گونه های درختی 5/1 تا 3 متر است. اغلب دارای گل های بزرگ و خوشبو به رنگ های قرمز و زرد و سفید می باشند و گل ها در اواخر بهار و تابستان دیده می شوند. گل دارای 5 کاسبرگ سبز نابرابر و 5 گلبرگ و یا بیشتر بوده و پرچم هایی با بساک های درون ور دارند و برگ های آن بزرگ و مرکب و در بعضی گونه ها بریدگی در برگها دیده می شود. تاکنون در ایران مطالعات تشریحی و گرده شناسی بر روی این جنس صورت نگرفته که در این پایان نامه به بررسی تشریحی و گرده شناسی آن پرداخته ایم. هدف از این تحقیق: 1. آیا می توان p.wittmanniana و p.mlokosewitschii از لحاظ ریخت شناسی از هم متما یز نمود؟ 2. بین گونه های p.wittmanniana و p. mlokosewitschii از لحاظ تشریحی چه تفاوت هایی وجود دارد؟ 3. آیا صفات گرده شناسی در تمایز دو گونه p. wittmanniana و p. mlokosewitschii می تواند موثر باشد؟ 4. آیا دو گونه p.wittmanniana و p.mlokosewitschii واقعا دو گونه مجزا هستند؟ در همین راستا در ابتدا پس از روش مطالعاتی و موردی این دو تاکسون، نسبت به تکمیل و جمع آوری آنها اقدام شد و با انجام مطالعات تاکسونومیکی، دامنه تغییرات ریخت شناسی آنها تعیین گردید، کلید شناسایی گونه تهیه و در نهایت شرح گونه نوشته شد. مطالعات تشریحی که به وسیله برش های ساقه، برگ و میوه و مقایسه برش ها و اجزای آنها انجام شد و اختلافات ثبت شد. بررسی ریخت شناسی دانه گرده در بین دو گونه و میزان اهمیت این صفات را در جداسازی تاکسون ها از یکدیگر را مورد ارزیابی قرار می دهیم. سپس ریخت شناسی بذر، شکل و اندازه بذر، نوع تزئینات دیواره در دو گونه و در رابطه با نقش آنها در جداسازی تاکسون ها از هم بحث خواهد شد. پس از بررسی مطالعاتی این دو تاکسون، در نهایت به جمع بندی کلی از نتایج بدست آمده و اینکه آیا نتایج بدست آمده حاصل از مطالعات تاکسونومیکی با نتایج تشریحی، ریخت شناسی بذر و دانه گرده تطابق دارد یا خیر می پردازیم.