نام پژوهشگر: اباذر مجیدی
اباذر مجیدی حسن وقارفرد
نفوذپذیری و رواناب بهعنوان مهمترین فرآیندها و پدیدههای فیزیکی در یک حوضهآبخیز میباشند که ارزیابی برخی از خصوصیات و پارامترهای آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. با توجه به اینکه در حوضههایآبخیز تخمین تمامی پارامترهای موردنیاز جهت بررسی میزان نفوذپذیری و رواناب میسر نمیباشد لذا انتخاب مدلی که بتواند پیشبینی با دقت قابلقبولی را ارائه کند، امری ضروری بهنظر میرسد. تحقیق حاضر با هدف مقایسه دو مدل نفوذپذیری green-ampt و scs و شبیهسازی رواناب حوضهآبخیز آبنما با استفاده از مدل هیدرولوژیکی hec-hms انجام گرفت. با توجه به نقشه بافت خاک، کاربری اراضی و پوشش گیاهی و با استفاده از نفوذسنج استوانه مضاعف آزمایش نفوذپذیری در حوضهآبخیز آبنما صورت پذیرفت. پس از تعیین پارامترهای دو مدل green-ampt و scs، دو مدل با استفاده از شاخصهای آماری، پارامتر ظرفیت نفوذ نهایی خاک و منحنیهای سرعت نفوذ مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج مقایسه بیانگر برتر بودن مدل green-ampt میباشد و از این مدل بهعنوان مدل انتخابی در بخش تلفات مدل hec-hms استفاده گردید. سپس با استفاده از مدل hec-hms، شبیهسازی بارش-رواناب حوضهآبخیز آبنما براساس پنج رویداد انجام گرفت و مدل بر این اساس واسنجی و اعتباریابی گردید. برای شبیهسازی بارش-رواناب حوضهآبخیز آبنما پس از تکمیل مولفههای مدل و وارد کردن سیلابها و بارشهای متناظر آن، مدل برای رویدادهای انتخابی در شرایط رطوبتی خشک اجرا گردید. نتایج حاصل از شبیهسازی اولیه نشان داد که بین دبیهای مشاهدهای و شبیهسازی شده اختلاف وجود دارد. در ادامه برای واسنجی مدل، تحلیل حساسیت صورت گرفته و پارامتر زمان تاخیر بهعنوان پارامتر حساس مورد واسنجی قرار گرفت و بهینهسازی گردید. اعتباریابی مدل با مقادیر بهینه شده زمان تاخیر، اختلاف 1/9 درصد بین دبیهای مشاهده شده و شبیهسازی را نشان داد. نتایج حاصل از اعتباریابی مدل و مقایسه هیدروگرافهای شبیهسازی شده و مشاهده شده و همبستگی بین مقادیر دبی مشاهداتی و محاسباتی ( 86/0 =? r?^2) نشان داد که مدل hec-hms شبیهسازی رفتار هیدرولوژیک در حوضهآبخیز آبنما را به خوبی انجام داده است.