چکیده در این رساله با محوریت تفسیر مجمع البیان با ارائه ی تعریفی از اسباب نزول و وجه افتراق آن با شان نزول به بیان جایگاه اسباب نزول اعم از پیشیینه ، اهمیت ، فوائد ،صیغه های سبب نزول وعلل پیدایش تعارض در روایت پرداخته است،هم چنین ضمن معرفی شخصیت گرانقدر مفسر و آثار علمی شان به خصوص کتاب ارزشمند مجمع البیان و شیوه استفاده شده ایشان در بیان اسباب نزول به بررسی سبب نزول پنج جزء چهارم قرآن اهتمام ورزیده وسپس به نقد و بررسی آیاتی که سبب نزول آن ها در کتاب مورد نظر ذکر شده اشاره دارد و آن ها را با روایات شیعه و سنی در کتاب های مختلف تفسیری مقایسه و نتیجه نهایی استخراج گردیده.لازم بذکر است در این رساله چهار آیه مورد جنجال پنج جزء چهارم که عبارت اند از آیه معراج ، غرانیق ، افک و لعان، موشکافانه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. کلید واژه ها : اسباب نزول _مجمع البیان _تفاسیر شیعی _تفاسیر سنی