چکیده : بررسی تطبیقی نقوش نمادین مهری در ایران و روم، عنوان این پژوهش است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است و هدف از آن مطالعه و مقایسه ی موازی آئین مهرپرستی در این دو تمدن می باشد. با توجه به اینکه هر یک از تمدن های ایران و روم، زمینه های تاریخی متفاوتی را دنبال می کردند و افتراق هایی میان آئین میترای رومی با دین کهن ایرانی (مهرپرستی) وجود داشته است لیکن می توان به این نتیجه رسید که تفکر اصلی و کهن رابطه ی متقابل میان انسان ها، یعنی دوستی، محبت، پیمان و وفاداری، در این آئین با شکوه، تقریباً بی تغییر مانده است در واقع می توان گفت که افسانه های مربوط به میترا که در بناهای عظیم رومی نقش شده اند می توانند گذشته ی کهن ایرانی خود را ثابت کنند. با وجود عناصر ادامه بخش دین کهن ایرانی در آئین میترای رومی، این عناصر در نظامی نو (میترائیسم) سازمان داده شد که به فلسفه ی یونانی و آموزه های افلاطون تکیه داشت. در واقع آئین رازآمیز میترا دین نوینی بود که در قرن های 3 و 4 میلادی به اوج خود رسید، اما با ظهور مسیحیت و گسترش آن در اروپا این آئین با شکوه رنگ باخت و بسیاری از نمادها و مراسم خود را به دنیای مسیحیت هدیه کرد.