نام پژوهشگر: محمد درافشان

جایگاه شعر شیعه و خوارج در شعر صدر اسلام تا پایان عصر اموی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد 1390
  محمد درافشان   رضا افخمی عقدا

شعر سیاسی فنی از کلام است که به نظام سیاسی وابسته است وهدف آن هم سیاست است.این نوع از شعر از یک نظام سیاسی حمایت می کند و یا آن را مورد نقد , بررسی و حمله قرار می دهد.شعر سیاسی از همان آغاز پیدایش شعر عرب،با آن قرین و همراه بوده است. در عصر جاهلیت،شعر سیاسی ارتباطی تنگاتنگ با قبیله به عنوان یک نظام سیاسی کوچک داشت و بسان روزنامه ای بسیاری از جوانب داخلی و خارجی آن را بیان می نمود. درصدر اسلام وزمان رسول الله(ص)، شعرسیاسی ابزارحمایت ازدین جدید ودفاع ازآن درمقابل شاعران مشرک بود.بعد از وفات رسول الله(ص) ، اختلاف مسلمانان برسر جانشینی آن حضرت باعث گسترش شعر سیاسی گشت.در عصر خلفای راشدین ,شعر سیاسی به فتوحات اسلامی و گسترش اسلام اختصاص یافت. اما شعر سیاسی به عنوان یک غرض شعری خاص ، بعد از شکل گیری حکومت اموی وتشکیل احزاب سیاسی مورد استفاده قرار گرفت. از جمله این گروه ها شیعه و خوارج بودند. آنها به خاطر دیدگاه های متفاوت پیرامون خلافت ، مخالف حکومت اموی بوند . بدین جهت, شعربسان رسانه ای دیدگاه های سیاسی آنها را منعکس نموده است. شعر شیعه شامل استدلال جهت اثبات حق اهل بیت برای خلافت و نمایانگر سختی ها و بلاهای واردشده بر اهل بیت است ، علاوه برآن به مدح اهل بیت و هجو مخالفان آنها پرداخته است. شاعران خوارج نیز به بیان اصول ومبادی این حزب ومناقب اعضای آن , رثای کشته شدگان و هجودشمنانشان پرداخته اند. شاعران خارجی برخلاف همتایان شیعه ، شعر را فقط در خدمت حزب خویش قرار داده اند. هرچند شاعران هردو گروه در هجو و تاختن به بنی امیه با یکدیگر هم صدا گشته اند. واژگان کلیدی: شعرسیاسی – شیعه – خوارج- عصر اموی