نام پژوهشگر: سمانه ابوی طرقبه

بازنمایی جوان در سینمای عامه پسند (مطالعه تطبیقی دو دوره اصلاحات و اصولگرایی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1390
  سمانه ابوی طرقبه   هادی خانیکی

هدف اصلی پایان نامه حاضر، شناخت نحوه بازنمایی جوان در سینمای عامه پسند پس از انقلاب اسلامی با مقایسه تطبیقی دو دوره اصلاحات (1376- 1384) و دوره اصولگرایی (1384- 1389) است؛ بنابراین برای نیل به این هدف، در بخش نظری، به بررسی پیدایش سینما، سینمای عامه پسند و سینما به مثابه رسانه پرداخته شده است؛ در ادامه، نظریه های بازنمایی، نشانه شناسی، نظریه رمزگذاری استوآرت هال و نظریات مطالعات جوانان برای درک بیشتر موضوع مطرح می گردد، در نهایت نیز چارچوب مفهومی، بر اساس نظریه بازنمایی و دیدگاه هبدیج در مورد بازنمایی جوان ارائه می شود. روش پایان نامه حاضر نشانه شناسی و بر اساس دو الگوی سلبی و کادوری (برای تحلیل رمزگان فنی) و الگوی روایی و نشانه شناسی بارت (برای تحلیل رمزگان فرهنگی) پی ریزی شده است. با تمرکز بر این الگوها، سعی شده سه فیلم از دوره اصلاحات (زیرپوست شهر، پارتی و من ترانه 15 سال دارم) و سه فیلم از دوره اصولگرایی (دایره زنگی، درباره الی... و تسویه حساب) که به روشی هدفمند، نمونه پژوهش پیش رو را تشکیل می دهد، مورد مطالعه و تحلیل قرار بگیرند. علاوه بر این، در پایان صحنه های انتخابی از هر فیلم نیز، با استفاده از رمزگان مدنظر فیسک، توضیحی برای درک بیشتر ارائه می شود. نتایج تحقیق نشان دهنده آن است که فیلمهای عامه پسند ساخته شده–که در این پژوهش، مقصود، فروش بالا و درنتیجه مخاطب بسیار است- در دو دوره مذکور، تصویری متفاوت از جوان را بازنمایی می کنند. در هر یک از این دو دوره، ارجاعاتی حتی متناقض به جوان به چشم می خورد. جوان در دوره اصلاحات با مفاهیمی چون "پایبندی به ساختار"، "امید به آینده"، "خودباوری"، "جسارت"، "مسئولیت پذیری"، "آرمان گرایی"، "قانون مداری" و "دموکراسی و آزادی خواهی" نشان داده می شود. در نقطه مقابل، جوان در دوره اصولگرایی به صورتی "ساختارشکن"، "خودابراز"، "بی هویت"، "مبارز ضد اجتماعی"، "درگیر بین سنت و مدرنیته"، "قانون گریز" و "ریسک پذیر" بازنمایی شده است. بنابراین می توان گفت، نوعی هراس رسانه ای در مورد بازنمایی جوان در دوره اصولگرایی در سینمای عامه پسند به وجود آمده است.