نام پژوهشگر: شلیر فتحی

عوامل تأثیرگذار بر شعر فارسی وعربی پس از حمله ی مغول
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کردستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  شلیر فتحی   هادی رضوان

آوارگی، توسعه طلبی و فکر دست یازیدن به سرزمین های که بتواند مغولان تشنه کام ونیازمند به فرهنگ وتمدنی اصیل را سر وسامان بدهد،از جمله انگیزه های تاخت وتاز این بیگانگان به سرزمین های متمدن اطراف محسوب می شود. دراین زمان ایران زمین و سائر سرزمین های عربی همچون بغداد مهد تمدن وقبله گاه علم وادب به شمار می آمد.لذا مغولان سلسله حملات خود را نخست در سال616 ه .ق متوجه ایران زمین گردانیدندوپس از انجام قتل وغارت و ویرانگری های بسیار به حملات خود در سرزمین همسایه یعنی بغداد در سال 656 ه .ق ادامه دادند و از انجام هر نوع فاجعه ای درآن دریغ ننمودند.این در حالی بود که سرزمین های عرب از مصیبت هاو بلایای طبیعی وغیر طبیعی همچون وقوع زلزله های متوالی وقحطسالی وجنگ های صلیبی رنج می بردند.حال،شعر زبان رسای ادبیات این دوره همچون عنصری از دل فرهنگ وتمدن این دو حوزه ی شعری از مجموعه عواملی تأثیر پذیرفت که شناخت این دسته ازعوامل به نحوی باعث قضاوت درست ادبی در مورد شعر آنها می شود.تا آنجایی که عوامل تأثیرگذار برشعر فارسی به ترتیب1- حرکت پخته ی شعر وشاعران این دوران است که درادامه ی جنبش شعری دوره ی سلجوقی-وحضور شاعران منتقد اجتماعی وباقی ماندن مراکز کوچک ادبی اثرگذار درنواحی داخلی ایران تبلور می یابد -2 - تکامل تدریجی غزل3- اصیل ماندن روح تصوف در دامان شاعران ایرانی4- قرارگرفتن تصوف دربستر غزل5 – عدم غفلت شاعران بزرگ از مطرح نمودن مباحث اجتماعی در شعر شاعرانی همچون مولوی،سعدی وحافظ6- فراغت داشتن اغلب شاعران پارسی زبان در شعر و شاعری است.وعوامل تأثیرگذار برشعرعربی پس از حمله ی مغول1- وحشت وهراس عمومی شعراءکه شامل هجرت گسترده شعراءبه مصر و شام بویژه مصر و نزول مصائب متعدد واثرآن درتغییر تدریجی فرهنگ شاعران و از دست-رفتن بخش وسیعی از میراث علمی وادبی وتلاش فرهیختگان جامعه برای بازسازی آن است2- تمرکز برتقویت نثروبازتاب عناصرحاکم برنثر درشعر3- تقلید ازقصیده ی برده بوصیری واثرآن درظهوربدیعیات4- قرارگرفتن شعر صوفی در بستر شعردینی5- افول الفاظ وتعبیرات شعری6- فراغت نداشتن شاعران عربی و روی آوردنشان به مشاغل وحرفه های گوناگون می باشد.