نام پژوهشگر: محمدرضا آتشکار

جرم و احکام مجازات در عصر صفوی
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  محمدرضا آتشکار   محسن بهرام نژاد

برای دستیابی به تعاریف واژه هایی مانند جرم و مجازات و مصادیق آن در یک دوره ی تاریخی، باید شرایط سیاسی، مذهبی و اجتماعی حاکم بر دوره ی مورد مطالعه لحاظ گردد. شاید بتوان گفت، مهمترین ویژگی و شاخصه ی شناخت حکومت صفویان، دینی و مذهبی بودن آن ها می باشد. به نظر می رسد که در چنین حکومتی، دین و احکام آن مبیّن حد و مرز روابط مردم با مردم و همچنین مردم با حکومت می باشد. یکی از مهمترین کارکردهای حکومت در چنین سیستمی این است که مجری احکام موجود در دین باشد. از سوی دیگر در چنین نظامی، شاه در رأس ساختار سیاسی قرار می گرفت و بر تعاریف موجود تأثیر می گذاشت. در کنار حدود شرعی و شاه صفوی، عرف و قراردادهای اجتماعی نیز بر این چارچوب نظارت داشتند و خط قرمز روابط را در جامعه تبیین می نمودند و در برابر اشخاصی که از این خطوط عبور می کردند از ضمانت های اجرایی و مجازات استفاده می کردند. صفویان نهادها و تشکیلات گسترده ای را در دو حوزه ی عرف و شرع برای نظارت بر این روابط ایجاد کردند. با توجه به شرایط حاکم بر دوره ی مورد بحث، بررسی این مسأله حائز اهمیّت می باشد که کدام یک از ملاک های شرع، عرف و یا سیاست های مذهبی پادشاهان صفویه در تعریف این مفاهیم و مصادیق آن ها بیشترین تأثیر را داشت. بنابراین پژوهش حاضر بر آن است تا به تبیین مفهوم جرم و احکام مجازات در عصر صفوی بپردازد.