نام پژوهشگر: سید حسین ارجانی
سید حسین ارجانی غلامرضا تجویدی
در گذشته بر این مساله تاکید میشد که نوشتههای دانشگاهی باید تا حد امکان عینی و غیرشخصی باشند. با این وجود، پژوهشهای اخیر در زمینه جایگاه، فراگفتمان، ارزیابی و... نشان دادهاند که نوشتههای دانشگاهی و علمی نیز میزان متغیری فاعلیت برای برقراری ارتباط با خواننده و نیز پیشبرد بحثها دارند. این میزان فاعلیت که در ایجاد فضایی برای ارائه نظرات جدید و افزودن به علم موجود نیز مشاهده میشود در رشتههای مختلف متفاوت است.پژوهش حاضر نظریه ارزیابی (appraisal) از مارتین و وایت (2005) را که حاصل کار ترکیبی گروهی از پژوهشگران مکتب زبانشناسی نقشگرای نظاممند در استرالیاست به کار گرفته است و به مطالعه زیرشاخه نگرش آن پرداخته است. این پژوهش برآن بوده است که بهکارگیری ابزارهای زبانی نگرشی آشکار را در چکیدههای علوم انسانی و علوم طبیعی بررسی کند و تفاوت بسامد و انواع نشانگرهای نگرشی را تحیلل کند و تغییرات این نشانگرها را در ترجمه ارزیابی کند.در این پژوهش نظریه «ارزیابی» مارتین و وایت (2005) بر پیکره دوزبانهای از چکیدههای کارشناسی ارشد و دکترا در رشتههای علوم انسانی و علوم طبیعی اعمال شد (جمعاً 200 چکیده) و جدول دادهای شامل تمامی نمونههای نشانگرهای نگرشی، انواع آنها، ترجمه این نشانگرها و تغییرات ترجمه تشکیل شد. همچنین ابزارهای درجهبندی نشانگرهای نگرشی آشکار نیز گردآوری شدند. سپس یک دستهبندی پساپژوهشی از تغییرات نشانگرها در ترجمه تشکیل گردید و تحیلل کیفی و کمی بر نتایج صورت گرفت. نتایج بین رشتهها، مقاطع و زبانها بررسی شد.یافتههای تحقیق نشان دادند که رشتههای علوم انسانی بسیار بیشتر از علوم طبیعی از نشانگرهای نگرشی در متون خود بهره بردند در حالی که در علوم طبیعی، نگرش بیشتر درجهبندی شده بودهمچنین نتایج نشان دادند که نگرش نویسنده در رشتههای علوم انسانی در فرآیند ترجمه تغییرات بسیاری بیشتری را متحمل شده بودند. . بین مقطع تحصیلی و میزان نگرشی بودن متون رابطه معناداریای یافت نشد.ث. نتیجه گیری تحقیق متون دانشگاهی، با وجود تاکید بر عینیت و غیرشخصی بودن، نیاز دارند که میزان فاعلیت متناسب با رشته خود داشته باشند، که این مسئله در علوم انسانی بسیار آشکارتر است. تغییرات بسیار زیاد نگرش در فرآیند ترجمه نشان داد که دانشجویان در ترجمه چکیدهها از نظر مهارت زبانی مقصد مشکل داشتند و نیز نظارت کافی بر ترجمه چکیدهها در محیط دانشگاهی ایران وجود ندارد. این پژوهش بار دیگر بر اهمیت آشنایی دانشجویان با ابزارهای فرازبانی تاکید نمود.