به منظور بررسی اثر ترکیب های مختلف کشت مخلوط زیره سبز و نخود زراعی بر خصوصیات کمی گونه ها و ویژگی-های کیفی زیره سبز، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی به اجرا درآمد. آزمایش بصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی آرایش خطوط کاشت در دو سطح که بصورت متناوب d11:1 (زیره : نخود) و d2 1:2 (زیره : نخود) و فاکتور فرعی نسبت تراکم های مختلف دو گیاه زیره سبز و نخود در 6 سطح به ترتیب به صورت کشت خالص زیره سبزp1 (100% زیره سبز)، p2(50% زیره سبز +50% نخود)، p3 (60% زیره سبز + 40% نخود)، p4(80% زیره سبز + 20% نخود)، p5(100% زیره سبز + 20% نخود) و کشت خالص نخود p6 (100% نخود) در کرتهای فرعی اجرا شد. تجمع ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در تیمار خالص زیره سبز در مقایسه با کشت مخلوط زیره سبز و نخود بالاترین مقادیر را دارا بود، اما در در تیمارهای کشت مخلوط با افزایش تراکم، این مقادیر افزایش یافت. در گیاه نخود نیز تمام شاخص های رشدی در تیمار خالص آن بیشتر بود و با افزایش تراکم زیره در کشت مخلوط این شاخص-ها کاهش یافت. نتایج آزمایش نشان داد که در بین تیمارهای مختلف کشت مخلوط، ترکیب d1p2: (50% زیره سبز : 50% نخود)از نظر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت برتر است. بیشترین درصد نیتروژن گیاه زیره سبز مربوط به ترکیب d2p4:(60%زیره و40% نخود)بود.تفاوت معنی داری در میزان اسانس زیره سبز بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد ولی ترکیبهای مختلف کشت مخلوط نسبت به خالص بیشترین میزان اسانس را دارا بودند. بیشترین عملکرد اسانس در بین تیمارهای کشت مخلوط مربوط به ترکیبd2p2 (50% زیره : 50% نخود) بود. همچنین بیشترین نسبت برابری زمین (23/1)ler ، مربوط به تیمار کشت d2p2 (50% زیره سبز : 50% نخود) و کمترین آن (90/0) مربوط به تیمار d1p4( 80% زیره سبز: 20% نخود) بود.